القاء بافت کالوس و آنالیز مواد موثره اسانس گیاه دارویی . Dracocephalum moldavica L

اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی

مقاله 9، دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 14، شهریور 1395، صفحه 88-94   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سید مهدی رضوی^{* 1}؛ علیرضا قاسمیان²؛ سونیا موسوی³؛ هما عرش نشین³

¹دانشیار، گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

²استادیار، گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

³دانشجوی کارشناسی‌ارشد، گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

بادرشبویه با نام علمی L.  Dracocephalum moldavicaگیاهی یکساله، علفی ومعطر از تیره‌نعناع و بومی آسیای مرکزی است.در این مطالعه تولید بافت کالوس از گیاه بادرشبویه و شناسایی ترکیبات فرار اسانس آن مورد توجه می‌باشد. بذرهای گیاه پس از ضدعفونی توسط اتانول (70درصد) و هیپوکلریت سدیم (10درصد)، در محیط کشت MS کشت داده شدند. پس از جوانه‌زنی، لپه گیاهچه‌های حاصل جدا شده و در محیط‌های کشت MS حاوی مقادیر مشخصی از ترکیبات هورمونی با غلظت‌های متفاوت از نفتالن ، استیک اسید و بنزیل آمینوپوزین منتقل شدند. نمونه‌ها جهت کالوس زایی در اتاقک رشد با شرایط نوری حدود 2400 لوکس با دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی و در دمای 25-24 درجه سانتی‌گراد قرار داده شدند.پس از ایجاد مقادیر لازم از کالوس، مقدار کالوس بدست آمده توزین و بیشترین کالوس از بین محیط های کشت با ترکیبات هورمونی مختلف جهت استخراج اسانس انتخاب شد. اسانس گیری با استفاده از دستگاه کلونجر و با روش تقطیر با آب انجام شد و مواد موثره آن به‌وسیله دستگاه GC/MS مورد تجزیه قرار گرفت. نتایج نشان داد که میزان کالوس بدست آمده از لپه گیاهچه بادرشبویه به میزان هورمون‌های گیاهی بستگی دارد. حداکثر تولید کالوس در محیط کشت MS حاوی غلظت‌های 4 میلی گرم درلیتر نفتالن استیک اسید به همراه 5/1 میلی‌گرم در لیتر بنزیل آمینوپوزین حاصل شد. همچنین نتایج آنالیز اسانس نشان داد که ترکیبات عمده اسانس شامل تیمول (9/45 درصد)، دکان (3/26 درصد)، دودکان (03/7 درصد)و هگزادکانوئیک اسید (08/7 درصد)می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

اسانس؛ بادرشبویه؛ تیمول؛ کالوس؛ . Dracocephalum moldavica L

مراجع

1. Ahmad, A., Khan, A., Yousef, S., Khan, L.A. 2010. Proton translocating ATPase mediated fungicidal activity of eugenol and thymol. Fitoterapia, 81(8):1157-62.
2. Andersen, A. 2006. Final report on the safety assessment of sodium p-chloro-m-cresol, p-chloro-m-cresol, chlorothymol, mixed cresols, m-cresol, o-cresol, p-cresol, isopropyl cresols, thymol, o-cymen-5-ol, and carvacrol. International journal of toxicology, 25(1): 29–127.
3. Bajaj, Y.P.S., Furmanowa, M., Olszowska, O. 1988.  Biotechnology of micropropagation of medicinal and aromatic plants. In: Bajaj Y P S (Ed.). Springer-Verlag, New York, 68 p.
4. Buckingham, J. 2005. Dictionary of natural products on CD-ROM. V.13:1. Chapman and Hall/CRC Press, Bocakaton.
5. 5-Filoche, S.K., Soma, K., Sissons, C.H. 2005.  Antimicrobial effects of essential oils in combination with chlorhexidinedi gluconate. Oral Microbiology and Immunology, 20(4): 221–225.
6. Ikeuchi, M., Sugimoto, K., Iwase, A. 2013. Plant callus: Mechanism of induction and repression. The Plant Cell, 25(9): 3159-3173.
7. Maham, M., Akabari, H., Delazar, A.2013. Chemical composition and antinociptive effect of the essential oil of Dracocephalum moldavica L. Pharmaceutical Science, 18(4):187-192.
8. Nesrollahi, P., Razavi, S.M. 2016. Investigation on phytotoxic effects of thymol. 2nd international conference on sustainable development. Strategies and Challenges, 24-26 Feb, Tabriz. Iran.
9. Otroshy, M., Moradi, K. 2012. Effect of explants and growth regulators on direct organogenesis of Dracocephalum kotschyi Boiss. via tissue culture technique. Journal of Herbal Drugs, 3(3): 127-134.
10. Palaniappan, K. and Holley, R. 2010. Use of natural antimicrobials to increase antibiotic susceptibility of drug resistant bacteria. International Journal of Food and Microbiology, 140(2): 164–8.
11. Scragg, A.H.1986. The economics of mass cell culture. In: Morris P, Scragg AH, Stafford A, Fowler MW. (Eds) Secondary metabolism in plant cell cultures. Cambridge University Press, Cambridge, 202p.
12. Sefidkon, F., Jahansoz, M., Davazdahemami, S., Mazaheri, D. 2010. Effects of irrigation water salinity on germination, emergency, biological yield, essence quality and quantity of moldavian balm (Dracocephalum moldavica L.). Plant Production Technology, 2(1): 25-34.
13. Sharifi, A., Hashemi-Sohi, H., Azadi, P., Sharifi, A.A. 2014. Hairy root induction and plant regeneration of medicinal plant Dracocephalum kotschyi. Physiological Molecular Biology of Plants, 20(2):257-262.
14. Trombetta, D., Castelli, F., Sarpietro, M.G., Venuti, V., Cristani, M., Daniele, C., Saija, A.,Mazzanti, G., Bisignano, G. 2005. Mechanisms of Antibacterial Action of Three Monoterpenes. Antimicrobial Agents and Chemotherapy, 49 (6): 2474–8.
15. Yousefzadeh, S., Modarres-Sanavy, S.A., Sefidkon, F., Asgarzadeh, A., ghalavand A. 2010. Effects of different harvest time on essential oil content and composition of dragonhead (Dracocephalum moldavica L.). Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 26 (4): 561-573.