آنالیز پتانسیل و خلاء عملکرد نخود (ژنوتیپ ILC 482) تحت سناریوهای مختلف تاریخ‌های کاشت با استفاده از رهیافت مدل‌سازی

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 12، دوره 8، شماره 25، شهریور 1395، صفحه 138-151

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

سیدرضا امیری ده احمدی^*

مجتمع آموزش عالی سراوان

چکیده

آنالیز خلاء عملکرد راهکاری مفید برای اولویت‌بندی تحقیقات و پژوهش‌های کشاورزی است که هدف آن کاهش موانع تولید است. به منظور بررسی راهکارهایی برای افزایش عملکرد نخود، مدل SSM-Chickpea برای شرایط آب و هوایی خراسان رضوی واسنجی و اعتبارسنجی شد. سپس عملکرد پتانسیل و خلاء عملکرد برای 12 منطقه تحت کشت نخود بررسی شدند. جهت واسنجی و اعتبار سنجی مدل، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 91-90 اجرا شد. ژنوتیپ مورد نظر ILC 482 بود. علاوه بر آزمایش مذکور، داده‌های سایر منابع برای تعیین اعتبار مدل استفاده شدند. نتایج ارزیابی مدل نشان داد که این مدل قابلیت خوبی در تخمین عملکرد نخود در شرایط پتانسیل در مناطق مختلف استان خراسان رضوی دارد. نتایج اجرای مدل در شرایط آبیاری کامل و تاریخ‌های کاشت مختلف (30 بهمن، 25 اسفند، 15 فروردین و 1 اردیبهشت) نشان داد که در بیشتر شهرستان‌ها تاریخ کاشت 30 بهمن از نظر عملکرد پتانسیل بهینه است و بیشترین و کمترین عملکرد پتانسیل به ترتیب در تایباد و مشهد با متوسط عملکرد 2736 و 2306 کیلوگرم در هکتار در تاریخ کاشت 30 بهمن بدست آمد. از طرف دیگر در تاریخ‌های کاشت بهینه، بیشترین و کمترین عملکرد پتانسیل آبی و دیم به ترتیب در قوچان و تایباد بدست آمد. به طور کلی نتایج نشان داد که تاریخ کاشت 30 بهمن علاوه براین که خلاء عملکرد را کاهش می‌دهد راهکاری مفید در مناطق تحت کشت دیم که با کمبود بارندگی و رطوبت روبه‌رو هستند، می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

آبیاری تکمیلی؛ عملکرد دیم؛ عملکرد واقعی؛ مدل‌سازی