مرثیه اجتماعی در شعر معاصر(1357-1300 ه.ش)

مطالعات زبان و ادبیات غنایی

مقاله 2، دوره 6، شماره 19، مرداد 1395، صفحه 27-42   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

علی اصغر باباصفری^{* 1}؛ نرگس نصری²

¹دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان

²دانشجو

چکیده

علی اصغر باباصفری
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان
نرگس نصری
کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی

چکیده
یکی از انواع ادبی، ادبیات غنایی است که بیان‌کننده احساسات شاعر است. مرثیه گونه‌ای از گونه های ادبیات غنایی است شاعر به وسیله آن از احساسات خود نسبت به از دست دادن امور مطلوبش سخن می‌گوید که مرثیه اجتماعی یکی از انواع مراثی است .هدف از این پژوهش شناخت جایگاه مرثیه اجتماعی در شعر معاصر، تقسیم بندی و بررسی و تحلیل آن است. برای این منظور ابتدا به آثار مختلف در زمینه انواع ادبی و مرثیه سرایی مراجعه و نکات مربوط به موضوع را فیش برداری کرده سپس دیوان پانزده تن از شاعران برجسته معاصر از جریان های مختلف شعری را بررسی و موارد مرثیه اجتماعی را استخراج و براساس اهداف موردنظر تحلیل کرده ایم.
مرثیه در شعر معاصر از شکل فردی فراتر می رود و حوزه جدیدتری را نمایان می کند. مرثیه در مرگ مشاهیر با 55 % بیشترین درصد مرثیه‌های اجتماعی معاصر را به خود اختصاص می دهد و مرثیه وطن و مرثیه حوادث به ترتیب کمترین بسامد را داراست. پرچم دار مرثیه اجتماعی در شعر معاصر شفیعی کدکنی، محمدتقی بهار و فریدون مشیری هستند و سهراب سپهری، فروغ فرخزاد، پروین اعتصامی و فرخی یزدی به ترتیب کمترین تعداد مرثیه های اجتماعی معاصر را سروده اند.

کلیدواژه‌ها

شعر؛ ادبیات غنایی؛ مرثیه اجتماعی؛ شعر معاصر