تحلیل ابعاد تاریخی مضمون عشق در اشعار احمد شاملو

مطالعات زبان و ادبیات غنایی

مقاله 3، دوره 6، شماره 19، مرداد 1395، صفحه 43-52   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

رحیم کوشش¹؛ زهرا نوری^{* 2}

¹استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ارومیه

²دانشگاه ارومیه

چکیده

مضمون عشق و شعر همواره با یکدیگر مرتبط بوده‌اند، شاعرانی که عشق را درون مایۀ آثار خود ساخته‌اند، حضور فراگیرتری از آدمی را دریافته‌اند و رابطه پیوسته‌تری با انسان در شعرشان دیده می‌شود. در ادبیات پارسی از همان آغاز بهترین شعرها با مضمون عشق سروده شده است اما در گذر دوره‌های ادبی مفهوم آن تنوع‌هایی یافته است مانند عشق به طبیعت، عشق زمینی و عشق عرفانی که در ادبیات گذشته رواج داشته است تا اینکه در ادبیات معاصر عشق با مفهوم اجتماعی می‌آمیزد. همراه با این نگرش، نگاه‌های تازه‌ای به مضمون عشق آغاز می‌شود مانند عشق به وطن یا عشق به آزادی و انسانیت که از دورۀ مشروطه به بعد در اشعار شاعران معاصر بسیار دیده می‌شود. احمد شاملو، شاعر برجستة معاصر از شاعرانی است که در اشعار خود توجه خاصی به مضمون عشق دارد. به گونه‌ای که می‌توان گفت مضمون عشق با جوهر شعری او در آمیخته است. در اشعار او چند نوع مضمون عشق: عشق ساده و رمانتیک‌وار، عشق به آزادی و انسانیت، عشق متعالی به معشوق زمینی، دیده می‌شود که در هر دورۀ زندگی‌اش با توجه به تحولات زندگی و اجتماع به یکی از آنها گرائیده است. مقالۀ حاضر با خوانش و تحلیل اشعار او تلاش نموده سیر تاریخی مضمون عشق را در اشعار او بهتر بشناساند و نگاه شاعرانه و اندیشۀ اجتماعی شاملو را در مورد مضمون عشق با بیان اتفاقات اجتماعی زندگی او مورد واکاوی قرار دهد.

کلیدواژه‌ها

احمد شاملو؛ عشق؛ انسان؛ معشوق؛ آیدا