پیوند غزل‌گونه‌ها و دیگر ترانه‌های عاشقانه در ادب عامه با سروده‌های عاشقانه در ادب غنایی

مطالعات زبان و ادبیات غنایی

مقاله 6، دوره 6، شماره 19، مرداد 1395، صفحه 75-85   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مریم نوری^* ؛ زیبا هاشم زاده

دانشگاه اصفهان

چکیده

ادب غنایی در بسیاری از سروده‌های عاشقانة خود به مضامین اصلی اولین ترانه‌های عاشقانه ساختة ذهن بشر توجه داشته و در واقع این ترانه‌ها مادة اولیه و سرچشمة الهام این سروده‌ها به شمار می‌آید، اما از آنجا که همواره سخن از تقابل اشعار رسمی و ترانه‌های عامیانه به میان بوده است و برخی این نوع شعر را خالی از ارزش‌های ادبی دانسته‌اند، کمتر کسی به این موضوع علاقه نشان داده است.
در این جُستار تلاش ما بر این بوده است تا به روشی توصیفی – تحلیلی، پس از بررسی اجمالی دو نوع شعر، به برخی از مضامین مشترک موجود میان آن‌ها اشاره کرده، و با ذکر چند مثال دالّ بر این اشتراکات، از همسان‌اندیشی شاعران آن‌ها در مورد مسائل عاشقانه و نیز بیان عواطف و احساسات شخصی خویش، پرده برداریم.
از رهیافت این پژوهش در می‌یابیم که این ترانه‌های عاشقانه از ارزش ادبی والایی برخوردار بوده، و بسیاری از مضامین مطرح شده در اشعار برخی شاعران بزرگ در حوزة ادب غنایی با مضامین آن‌ها همخوانی دارد و به نوعی شالوده و مادة اولیة آن به شمار می‌آید؛ تنها با این تفاوت که آنان مضامین برگرفته را پرورانیده و با بار معنایی متفاوتی عرضه داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها

ادب غنایی؛ ادب عامه؛ ترانه‌های عاشقانه؛ غزل؛ همسانی مضامین