بررسی الگوی بهینه توسعه فیزیکی شهر بانه بر اساس شاخصهای توسعه میان افزا

جغرافیا و مطالعات محیطی

مقاله 5، دوره 5، شماره 20، بهمن 1395، صفحه 65-82   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

هوشنگ سرور^{* 1}؛ رحیم سرور²؛ مهدی توحیدی³

¹استادیار، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران

²استاد، گروه جغرافیا، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

³کارشناس ارشد، جغرافیا و برنامه ریزی شهری،

چکیده

رشد شتابان جمعیت شهرنشین، هجوم جمعیت مهاجر به شهرها و لزوم پاسخ گویی به نیازهای ساکنین شهرها ضرورت به کارگیری تمام توان و ظرفیتهای موجود شهر را ضروری می سازد. بدین منظور لازم است تا به جای توسعه و رشد بی رویه شهر به صورت افقی،از طریق پر کردن بافت موجود شهر، افزایش متعادل تراکم و تغییر کاربری بناهای قدیمی به رشد و توسعه پایدار شهر دست یافت. یکی از روشهای دستیابی به این مهم توسعه میان افزا است،که از سال 1995 میلادی مورد توجه قرار گرفته است. شهر بانه از دهه 80 به بعد با رونق گرفتن بازار تجاری رشد افقی بسیار چشمگیری داشته و بیش از هر زمانی دیگر نیازمند توسعه از درون می باشد. تحقیق حاضر از نظر ماهیت کاربردی و از لحاظ روش‌توصیفی تحلیلی است.در این پژوهش پس از شناخت شاخصهای توسعه میان افزا و بومی ساختن آنها با توجه به شرایط شهر بانه و نیزتولید لایه های GIS مرتبط با شاخصها و هم پوشانی آنها با منطق بولین نواحی مناسب برای توسعه میان افزا انتخاب شد.سپس با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) به رتبه بندی نواحی نهایی برای توسعه اقدام شد.نتایج نشان می دهد که در کل شهر پنج پهنه برای توسعه میان افزا مناسب می باشد.در میان پهنه ها سایت شماره 1 دارای بیشترین امتیاز برای توسعه میان افزا و به ترتیب سایت های شماره 2، 5، 4، 3 قرار دارند.بنابراین در مجموع توسعه میان افزا راه حل مناسبی برای توسعه شهر بانه و پاسخ به نیازهای مختلف آن می باشد.

کلیدواژه‌ها

توسعه میان افزا؛ شاخص؛ رشد افقی؛ نواحی شهری؛ شهر بانه

مراجع

1. آئینی، محمد؛ اردستانی، زهرا (1388)، هرم بازآفرینی و مشارکت مردم معیار ارزیابی برنامه‌های توسعه درون زای شهری، نشریه هویت شهر، شماره پنجم، دوره سوم، ص 47.

2. احدنژاد، محسن؛ احمدی، لیلا؛ شامی، اصغر؛ حیدری، تقی (1392). بررسی روند توسعه درون شهری با تأکید بر تغییرات تراکم و کاربری اراضی (نمونه موردی: بافت فرسوده شمالی شهر زنجان 1388-1375). فصلنامه علمی - پژوهشی دانشگاه گلستان. سال سوم. شماره 8.

3. حبیبی، سید محسن (1382)، از شار تا شهر، دانشگاه تهران.

4. حبیبی، سید محسن؛ مقصودی، ملیحه (1383)، مرمت شهری ریا، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.

5. حیدری، جهانگیر؛ سلیمانی، محمد (1392)، توسعه درون شهری با تاکید بر نوسازی بافت‌های فرسوده، چاپ اول، انتشارات آذرخش، تهران.

6. زیاری، کرامت­اله؛ پارسی پور، حسن؛ علی آبادی، نسرین (1391). بافت میانی شهرها ظرفیتی برای حرکت به سمت الگوی شهر فشرده (مورد: شهر بجنورد). مجله جغرافیا و توسعه ناحیه­ای، شماره 19.

7. زبردست، اسفندیار (1380)، کاربرد فرایند تحلیل سلسله مراتبی در برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، مجله هنرهای زیبا، شماره 10، تهران.

8. سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح (1373)، فرهنگ جغرافیایی بانه.

9. سعیدی رضوانی، نوید و همکاران (1392)، کاربرد اصول توسعه میان افزا در بهبود فضایی- عملکردی بافت شهری(نمونه موردی منطقه 17 تهران)، فصلنامه علمی پژوهشی انجمن جغرافیای ایران، دوره جدید، سال یازدهم شماره 36، صص1180- 159.

10. شماعی علی و پوراحمد احمد،(۱۳۸۵)بهسازی و نوسازی شهری از دیدگاه علم جغرافیا،چاپ دوم، انتشارات دانشگاه تهران،تهران

11. قدسی پور، سید حسن (1381)، مباحثی در تصمیم گیری چند معیاره، فرایند تحلیل سلسله مراتبی، چاپ سوم، نشر دانشگاه امیر کبیر، تهران.

12. قربانی، رسول و همکاران( ۱۳۹۳) نگرشی بر الگوهای نوین آمایش شهری،چاپ اول،انتشارت فروزش،تبریز

13. مزینی،منوچهر (1387)، مقالات در باب شهر و شهرسازی، انتشارات دانشگاه تهران.

14. نجفی،یدالله (1369)، جغرافیای عمومی استان کردستان، انتشارات امیر کبیر، تهران.

15. Bowen, William M.,(1993),AHP:Multiple Criteria Evaluation,in Klosterman, R. et al (EDS), Spreadsheet Models for Urban and Regional Analysis, New Brunswik: Center for Urban Policy Research.

16. E. Sendich, (2006), Planning and Urban Design Standards, American Planning Association, John Willey & Sons.

17. Kienitz.R.(2001),Managing Maryland’s Growth: Models and Guidelines for InfillDevelopment, Maryland, Maryland Department of Planning.

18. Saaty, T.L., (1980), The Analytical Hierarchy Process, Planning, Priority,Resource Allocation, USA: RWS Publication.

19. Wheeler, S. ( 2003). Smart Infill: Creating More Livable Communities the Bay Area; A Guide for Bay Area Leader, San Francisco: Greenbelt Alliance.

20. Wheeler, Stephen. M. (2001) “Infill Development in the San Francisco Bay Area: Current Obstacles and Responses”, The Annual Conference of the Association of Collegiate Schools of Planning,Cleveland, Ohio.

21. www.wikipedia.org

22. www.girs.ir