بررسی و سنجش راهبردهای تاب آوری در سبک زندگی مورد پژوهی: محله شکوفه شمالی منطقه 19 شهر تهران

جغرافیا و مطالعات محیطی

مقاله 6، دوره 5، شماره 20، بهمن 1395، صفحه 83-96   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

زهره فنی¹؛ لیلا معصومی^{* 2}

¹دانشیار، گروه جغرافیای انسانی، جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران،‌ ایران

²کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

سبک زندگی در جامعه شهری به ویژه در کلانشهرها متاثر از عوامل درونی و بیرونی گوناگونی می‌باشد. این تاثیرپذیری موجب متکثر شدن سبک زندگی و گرایش به سمت فردگرایی و مصرف‌گرایی به عنوان مشخص‌ترین آسیب در این جوامع شده است. از اینرو چنین سبکی از زندگی، موجب کاهش سرمایه اجتماعی، کاهش ارزش-های اخلاقی و به تبع آن بروز مشکلات اجتماعی - اقتصادی، کاهش توانایی و تاب‌آوری افراد و جوامع در مقابل مشکلات و مسائل مختلف می‌گردد. لذا ارتقا تاب-آوری در سبک زندگی اجتماعات، جهت کاهش آسیب‌ها دارای اهمیت می‌باشد. نگارندگان در این پژوهش با بررسی سبک زندگی در محله شکوفه شمالی، اقدام به سنجش میزان تاب‌آوری در سبک زندگی ساکنان این محله نموده‌اند. روش پژوهش پیمایشی- تحلیلی و روش نمونه گیری اتفاقی ساده می‌باشد. جهت تعیین حجم جامعه نمونه از جدول مورگان و حجم آن 379 نفر تعیین شده است. نتایج پژوهش گویای آن است که تاب‌آوری در محله‌ی شکوفه شمالی در حد متوسط قرار دارد. همچنین میان عوامل موثر بر سبک زندگی و تاب‌آوری همبستگی وجود دارد. علاوه بر آن نتایج حاصل از رگرسیون چند متغیره نشان می‌دهد که به ترتیب عوامل اجتماعی، اقتصادی و نهادی موجب تاب‌آوری در سبک زندگی ساکنان محله می‌شود. در نهایت جهت بررسی کاهش آسیب‌پذیری در سبک زندگی محله براساس نظر کارشناسان با استفاده از مدل SWOT اقدام به تدوین راهبردها و جهت اولویت بندی آنها از مدل QSPM استفاد شده است.

کلیدواژه‌ها

سبک زندگی؛ تاب آوری؛ راهبردها؛ محله‌ی شکوفه شمالی

مراجع

1. افراسیابی، حسین، براتی مقدم، انسیه (1394)، بررسی احساس امنیت در فضای عمومی با تاکید بر سبک زندگی مخاطره­آمیز، فصلنامه جامعه­شناسی سبک زندگی، شماره اول، صص 28-1.

2. ایران دوست، فهیم (1390)، سنخ شناسی سبک­های زندگی مطالعه موردی جواان شهر مهاباد، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه کردستان.

3. الفت، سعیده، سالمی، آزاده (1391)، مفهوم سبک زندگی، فصلنامه مطالعات سبک زندگی، سال اول، شماره 1، صص 36-9.

4. بنت، اندی (1386)، فرهنگ و زندگی روزمره، مترجم:لیلا جوافشانی؛ حسن چاوشیان، تهران: انتشارات اختران.

5. تامین، ملوین (1388)، جامعه شناسی قشر بندی و نابرابری­های اجتماعی، ترجمه عبدالحسین نیک گهر، تهران، نشر توتیا.

6. خباز، محمود، بهجتی، زهرا، ناصری، محمد (1390)، رابطه حمایت اجتماعی و سبک­های مقابله، با تاب­آوری در پسران نوجوان، فصلنامه روانشناسی کاربردی، سال 5، شماره 4، صص 123-108.

7. رفعیان، مجتبی، رضایی، محمدرضا، عسگری، علی، پرهیزگار، اکبر، شایان، سیاوش(1390) تبیین مفهومی تاب­آوری و شاخص­سازی آن در مدیریت سوانح اجتماع محور (CBDM) مجله برنامه ریزی و آمایش فضا، شماره 15، صص 41-19.

8. زارع، بیژن، فلاح مهدی(1391)، بررسی سبک زندگی جوانان در شهر تهران و عوامل موثر بر آن، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره پنجم، شماره 4، صص 105-75.

9. سریع القلم، محمود (1391)، خوشبختی را با راحتی اشتباه گرفته‌ایم، در گفتگو با خبرگزاری مهر 10/11/1391، قابل دسترس در .www.mehrnews.com/detail/news/1803316

10. کوئن، بزوس(1382)، درآمدی بر جامعه شناسی، ترجمه غلام عباس توسلی، رضا فاضل، تهران، نشر نی.

11. گاطع زاده، عبدالامیر، نیسی، مریم، ساکی، امینه(1393)، مقایسه بین سبک زندگی، مکانیزم­های دفاعی و تاب­آوری در زوجهای در آستانه طلاق و عادی و ارایه راهکارهای پیشگیری از طلاق، کنفرانس بین المللی علوم انسانی و مطالعات رفتاری، تهران، صص 85- 73.

12. گیدنز، آنتونی(1382)ف تجدید و تشخیص جامعه و هویت شخصی در عصر جدید، مترجم: ناصر موفقیان، تهران، نشر نی.

13. فاضلی، محمد (1392)، مصرف و سبک زندگی، انتشارت اداره کل مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران، صص 251-238.

14. مصطفوی، سیدرضا (1392)، الگوهای سبک زندگی برای تحقق شهر زندگی، مجموعه مقالات سبک زندگی در ایران جلدم دوم، تهران نشر تیسا، پاییز1392، صص 644-632.

15. Andreas Röhring, Ludger Gailing (2011), Path Dependency and Resilience – The Example of Landscape Regions.

16. Bourdieu, Pierre (1989), Le sens pratique, Paris: Les éditions de Minuets.

17. Bruneau, M. et al. (2003), "A framework to quantitatively assess andenhance the seismic resilience of communities”, Earthquake Spectra, Vol. 19, Pp. 733-752.

18. Carpenter, S. R. et al. (2001), "From metaphor to measurement: Resilience of what to what?” Ecosystems, 4, Pp. 765-781.

19. Godschalk, D (2003). "Urban hazard mitigation: Creating resilient cities”, Natural Hazards Review, Vol. 4, Pp.136-143.

20. Holling, C. S. (2001). Understanding the Complexity of Economic, Ecological, andSocial Systems. Ecosystems.

21. Jafari, Esa, Ahmad, Mohsen, Mohammadzadeh, Ali, Najafi, Mahmood (2012), The Effectiveness of Lifestyle Training in Relapse Prevention and Resiliency Enhancement for People with Substance Dependency, Int J High Risk Behav Addict. 2012;1(1):34-38. DOI: 10.5812/ijhrba.4124.34-38.

22. Maguire, B. & P. C. Hagen, (2007) "Disasters and communities: understanding social resilience”, The Australian Journal of Emergency Management, Vol. 22, Pp. 16-20.

23. Mayunga, J. S.(2007), "Understanding and applying the concept of community disaster resilience: A capital-based approach", A Draft Working Paper Prepared for the Summer Academy for Social Vulnerability and Resilience Building, 22- 28 July 2007.

24. Pauwels, Lieven (2010), Is a Risky Lifestyle Always “Risky”? The Interaction between Individual Propensity and Lifestyle Risk in Adolescent Offending: A Test in Two Urban Samples, Juvenile Delinquency. https://ugent.academia.edu/LievenPauwels.

25. Soble, Michael (1981), Lifestyle and Social Structure:  Concept, Definitions and Analyses, Academic Press.

26. Tehilla du Toit (2008), Marriage in the 21st Century: Attitudes and Perceptions of University Students.

27. Thilo Lang, (2011), Urban Resilience and New Institutional Theory – A Happy Couple for Urban and Regional Studies