تأثیر محتوای روی بذر بر خصوصیات رشدی و قدرت اولیه گیاهچه گندم نان

تحقیقات بذر

مقاله 8، دوره 6، شماره 21، بهمن 1395، صفحه 80-89   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مجید عبدلی^{* 1}؛ عزت‌اله اسفندیاری²؛ سیمین سبزچی³

¹دانشجوی دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران

²دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران

³دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران

چکیده

به­منظور بررسی محتوای روی بذر بر نحوه تسهیم ذخایر بذر، خصوصیات رشدی و قدرت اولیه گیاهچه­های گندم، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی بر روی گندم نان رقم کوهدشت با محتوای روی کم و زیاد (به­ترتیب با 28± 199 و 102± 595 نانوگرم روی در گرم بذر) به­صورت گلدانی به اجراء در آمد. لازم به­ذکر است که بذور فوق از گندم برداشت شده از مزرعه تحقیقاتی که در آن کود سولفات روی به­میزان 2 گرم بر لیتر در مراحل ساقه­روی و پرشدن دانه برای افزایش غلظت روی مصرف شده بود، تهیه گردید. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که محتوای روی بذر اثر معنی­داری بر وزن خشک ساقه­چه و کل گیاهچه، وزن ذخایر پویا شده بذر، طول ساقه­چه و کل گیاهچه داشت، اما بر وزن خشک ریشه­چه و باقیمانده بذر، طول ریشه­چه، نسبت ساقه­چه به ریشه­چه، کارایی استفاده از ذخایر بذر و درصد تخلیه ذخایر بذر غیرمعنی­دار بود. نتایج نشان داد که بذور حاوی روی زیاد سبب افزایش 1/15 درصدی وزن خشک ساقه­چه و 2/13 درصدی میزان ذخایر پویا شده بذر گردید. همچنین بذور غنی شده سبب بهبود وزن خشک گیاهچه از 7/20 میلی­گرم به 5/22 میلی­گرم و طول گیاهچه از 8/27 به 8/31 سانتی­متر شد. در بذور غنی از روی تقریباً آغاز مرحله اتروتروفی و اتروتروفی کامل نسبت به بذور حاوی روی کم زودتر شروع شد. می­توان چنین نتیجه­گیری کرد که کشت بذور غنی­شده از روی سبب بهبود خصوصیات رشدی شده و در نتیجه گیاهچه قوی‌تری تولید خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

ذخایر بذر؛ عنصر روی؛ گندم؛ گیاهچه؛ کارایی استفاده از ذخایر بذر

مراجع

Abdoli, M. and Esfandiari, E. 2014. Effect of zinc foliar application on the quantitative and qualitative yield and seedlings growth characteristics of bread wheat (cv. Kohdasht). Iranian Journal of Dryland Agriculture. 3(1): 77-90. (In Persian).

Abdoli, M., Esfandiari, A., Mousavi, S.B., Sadeghzadeh, B. and Saeidi, M. 2016. The effect of seed zinc internal content and foliar application of zinc sulfate on yield and storage compositions of wheat grain. Crop Physiology Journal. 28(3): 91-106. (In Persian).

Abdoli, M., Esfandiari, E., Sadeghzadeh, B. and Mousavi, S.B. 2014. Effects of seed zinc concentration on responses of wheat seedling in a calcareous soil. 1^st International, 13^th Iranian Crop Science Congress & 3^rd Iranian Seed Science and Technology Conference, August 26-28, Seed and Plant Improvment Institute, Karaj, Iran. 1-5 pp. (In Persian).

Asch, F., Sow, A. and Dingkuhn, M. 1999. Reserve mobilization, dry matter partitioning and specific leaf area in seedling of African rice cultivars differing in early vigor. Field Crops Research. 62: 191-202.

Asher, C.J. 1987. Crop nutrition during the establishment phase, role of seed reserves. In: Wood, I.M. (ed). Crop establishment problem in Queensland Australia. Institue of Agricultural Sciences, Australia.

Bardbeer, J.W. 1988. Seed dormancy and germination. Chapman and Hail. New York.

Bolland, M., Paynter, B. and Barker, M. 1989. Increasing phosphorus concentration in lupin seed increased grain yield in phosphorus deficient soil. Australian Journal of Experimental Agriculture. 29: 797-801.

Cakmak, I. 2008. Enrichment of cereal grains with zinc: Agronomic or genetic biofortification? Plant and Soil. 302: 1-17.

Cakmak, I., Kalayci, M., Kaya, Y., Torun, A.A., Aydin, N., Wang, Y., Arisoy, Z., Erdem, H., Yazici, A., Gokmen, O., Ozturk, L. and Horst, W.J. 2010. Biofortification and localization of zinc in wheat grain. Journal of Agricultural and Food Chemistry. 58: 9092-9102.

Esfandiari, E., Shahabi Vand, S. and Javadi, A. 2016. Physiology of environmental stresses in plants (non-biological). University of Maragheh publication. 204 p. (In Persian).

Grotz, N. and Guerinot, M.L. 2006. Molecular aspects of Cu, Fe and Zn homeostasis in plants. Biochimica et Biophysica Acta. 17: 595-608.

Lotfollahi, M., Mehrvar, M.R., Malakouti, M.J. and Rostami, A. 2007. Effect of zinc- fortified seed on tiller number and wheat grain yield. Zinc Crops 2007, Istanbul, Turkey.

Lotfollahi, M., Taher Nezami, M., Satari, M.R. and Mohammadi, A. 2013. The yield of wheat affected by zinc fortified seeds. Journal of Agronomy and Plant Breeding 9(3): 81-88. (In Persian).

Malakouti, M.J., Keshavarz, P. and Karimian, N. 2008. A comprehensive approach towards identification of nutrients deficiencies and optimal fertilization for sustainable agriculture. Tarbiat Modares University Press. Tehran, Iran. 755 pp. (In Persian).

Maralian, H., Didar Taleshmikail, R., Shahbazi, K. and Torabi Giglou, M. 2009. Study of the effects of foliar application of Fe and Zn on wheat quality and quantity properties. Agricultural Research. 8(4): 47-59. (In Persian).

Moussavi-Nik, M., Pearson, J.N. and Graham, R.D. 1998. Dynamics of nutrient remobilization during germination and early seedlings development in wheat. Journal of Plant Nutrition. 21: 421-434.

Moussavi-Nik, M., Pearson, J.N., Hollamby, G.J. and Graham, R.D. 1997. Seed manganese (Mn) content is more important than Mn fertilization for wheat growth under Mn deficient conditions. Plant Nutrition for Sustainable Food Production and Environment. 11: 267-268.

Rassam, Gh. and Dadkhah, A. 2013. The effect of drought stress on germination and heterotrophic seedling growth characteristics of lentil (Lens culinaris Medik). Journal of Agronomy Knowledge. 9: 13-24.

Rengel, Z. and Graham, R.D. 1995. Importance of seed Zn content for wheat growth on Zn deficient soils. I: Vegetative growth. Plant and Soil. 173: 267-244.

Rengel, Z., Batten, G.D. and Crowley, D.E. 1999. Agronomic approaches for improving the micronutrient density in edible portions of field crops. Field Crops Research. 60: 27-40.

Sadegi Razligi, Sh., Allahdadi, I. and Esfandyari, E. 2012. The effect of folic acid on seed reserve partitioning and early vigor of wheat seedlings. Iranian Journal of Dryland Agriculture. 1(2): 70-81. (In Persian).

Savaghebi Firouzabadi, Gh.R. Malakouti, M.J. and Moez Ardalan, M. 2003. Effects of zinc sulfate application as well as seed zinc concentration on responses of wheat plant in a calcareous soil. Iranian Journal of Agricultural Sciences. 34(2): 471-482. (In Persian).

Savaghebi Firouzabadi, Gh.R., Malakouti, M.J. and Moez Ardalan, M. 2003. Effects of zinc sulfate application as well as seed zinc concentration on responses of wheat plant in a calcareous soil. Iranian Journal of Agriculture Science. 34(2): 471-482. (In Persian).

Soltani, A., Galeshi, S., Zenali, E. and Latifi, N. 2002. Germination seed reserve utilization and growth of chickpea as affected by salinity and seed size. Seed Science and Technology. 30: 51-60.

Welch, R.M., Allaway, W.H., House, W.A. and Kubota, J. 1991. Geographic distribution of trace element problems. PP. 31-57. In: Mortvedt, J.J., Cox, F.R., Shuman, L.M. and Welch R.M. (eds.), Micronutrients in Agriculture. 2^nd ed. Soil Science Society of America. Madison, WI.

Yilmaz, A., Ekis, H., Gultekin, I., Torun, B., Barut, H., Karanlik, S. and Cakmak, I. 1998. Effect of seed zinc content on grain yield and zinc concentration of wheat grown in zinc deficient calcareous soils. Journal of Plant Nutrition. 21: 2257-2264.

 A