بررسی اثر کاربرد کودهای شیمیایی، دامی و تلفیق آنها بر عملکرد ترکیبات فیتوشیمیایی اسانس گیاه دارویی Thymus daenensis Celak.

اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی

مقاله 1، دوره 5، شماره 1 - شماره پیاپی 17، خرداد 1396، صفحه 1-15   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

لیلی صفایی^{* 1}؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی²؛ داود افیونی³

¹مربی پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران

²دانشیار ، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

³استادیار پژوهش، بخش تحقیقات علوم زراعی- باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان ، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران

چکیده

به‌منظور بررسی اثر کودهای شیمیایی و دامی و تلفیق آنها بر ترکیبات فیتوشیمیایی اسانس آویشن دنایی، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار و 12 تیمار شامل: مقادیر مختلف کودهای شیمیایی نیتروژن، فسفر و پتاسیم در سه سطح، کود دامی در چهار سطح، تلفیق کودهای شیمیایی و دامی در 4 سطح و شاهد (بدون کود) انجام شد. اسانس نمونه‌ها با استفاده از روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) استخراج و توسط دستگاه GC/MS مورد شناسایی قرار گرفت. میزان فنل کل با استفاده از روش اسپکتروفوتومتری ارزیابی گردید. نتایج بررسی‌ها نشان داد که با کاربرد 40 کیلوگرم نیتروژن، 32 کیلوگرم فسفر پتاسیم به همراه 25 تن کود دامی در هکتار، اسانس گیاه از بیشترین بازده فنلی (17/57 کیلوگرم در هکتار)، درصد اسانس (88/3 درصد) و میزان تیمول (68/86 درصد) برخوردار بود. همچنین بالاترین درصد کارواکرول (11/10 درصد) با کاربرد 25 تن در هکتار کود دامی به‌دست آمد. در تمامی تیمارها اجزای اصلی اسانس شامل: تیمول، کارواکرول و ای­-کاریوفیلن بود و تیمارها بر نوع ترکیبات متشکله اسانس اثری نداشت. همبستگی منفی و معنی‏داری بین تیمول با کارواکرول و ای-­کاریوفیلن مشاهده گردید. یافته­های این تحقیق، چشم­انداز امیدبخشی در راستای کاهش مصرف کودهای شیمیایی و جایگزینی آن با کودهای زیستی و آلی را اثبات کرد و نشان داد که کمیت و کیفیت تولید در سیستم تغذیه تلفیقی، می‏تواند وضعیت مطلوب‏تری نسبت به سیستم‏های شیمیایی رایج یا ارگانیک داشته باشد. بنابراین ممکن است استفاده از این سیستم، راهی مناسب به سمت کشاورزی پایدار باشد.

کلیدواژه‌ها

آویشن دنایی؛ اسانس تیمول؛ عملکرد فنلی؛ کارواکرول؛ کود تلفیقی

مراجع

References

1.Abdelaziz, M., Pokluda, R. and Abdelwahab, M. 2007. Influence of compost, micriorganism and NPK Fertilizers upon growth, chemical composition and essential oil production of Rosmarinus officinalis L. Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca., 35, (1): 86-90.

2.Akbarinia, A. and Mirza, M. 2008. Identification of thyme drug yield under cultivated condition. Iranian Journal of Ghazvin Medical Sciences University, 12(3): 59- 62.

3.Akbarinia, A., Ghalavand, A., Sefidkon, F., Rezaii, M.B. and Sharifi Ashoorabadi, A. 2003. Study the effects of NPK, manure and combination of chemical and manure fertilizers on yield and essential oil yield of Carum copticum. Iranian Journal of Pajoohesh and sazandegi, 61: 32- 41.

4.Akbarinia, A., Sharifi Ashoorabadi, A. and Mirza, M. 2010. Study on drug yield and essential oil content of Thymus daenensis Celak. under cultivated condition. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 26(2): 205-212.

5.Ali, M.Y.M. 2002. Physiological studies on Foeniculum vulgare Mill plants under Sinai conditions. M. Sc. Thesis, Faculty of Agriculture, Cairo University.

6.Al-Qadasi, A.S.S. 2004. Effect of biofertilization on Ocimum basilicum L. plants. M.Sc. Thesis, Faculty of Agriculture, Cairo University, Egypt.

7.Attia, M., Elham, H.M. and Abdel Azeem, H. 2004. Effect of biofertilization with some strains of bacteria and chemical fertilization on Mentha viridis L. cultivated in Maruit location. 9th Conference of Agricultural Develop. Researches, Ain Shams Univ.,Cairo Egypt. Annals of Agriculture Sci., Sp. 2: 431-442.

8.Ayanoglu, F., Mert, A. and Kirici, S. 2002. The effect of different nitrogen doses on Artemisia annua L. Journal of Herbs, Spices and Medicinal plants, 9: 399-404.

9.Baranauskiene, R., Venskutonis, P.R., Viskelis, P.and Dambrauskiene, E.  2003. Influence of nitrogen fertilizers on the yield and composition of thyme (Thymus vulgaris). Journal of Agriculture and Food Chemistry, 51(26): 7751-8.

10.Barazandeh, M. and Bagherzadeh, K. 2007. Study of T. daenensis drug yield from 4 regions of Esfahan. Iranian Journal of Medicinal Plants, 6(3): 15- 19.

11.Bashon, Y., Levanony, H. and Whitmoyer, R. 1991. Root surface colonization of non-cereal crop plants by pleomorphic Azospirillum brasilense Cd. Journal of General Microbiology, 137: 187- 196.

12.British Pharmacopoeia, 1988, London, United Kingdom, pp: 2, A137 – A138.

13. Ceylan, A., Bayram, E. and Ozay, N., 1995. The effects of N-fertilizer on the yeild and quality of Thymus vulgaris L. in ecological conditions of Bornova- Izmir. Hort. Absts. 65: abst: 5368.

14.Dambrauskiene, E. and Venskutonis, R. 1999, Effect of nitrogen fertilizers on the yield of first year thyme and its quality, Horticulture and Vegetable Growing, 18(3): 107-112.

15. Dzida, K., 2007. Influence of varied nitrogen- potassium fertilizationon yield, essential oil content and mineral composition in darden thyme herb (Thymus vulgaris L.). Herba Polonica, 53(3): 146- 150.

16.Ebrahim, M.M.H. 2005. Effect of some agricultural treatments on roselle plant in the new cultivated soil. M. Sc. Thesis, Faculty of Agriculture, Zagazig University, Egypt.

17.Edris, A.E, Shalaby, A. and Fadel, H.M. 2003. Effect of organic agriculture practices on the volatile aroma components of some essential oil plants growing in Egypt. II. Sweet marjoram (Origanum marijorana L.) essential oil. Flavour and Fragrance Journal. 18: 345-351.

18.Hanafy Ahmed, A.H., Nesiem, M.R.A., Henwedy, A.M. and Sallam, H.E.E. 2002. Effect of organic manures, biofertilizers and NPK mineral fertilizers on growth, yield, chemical composition and nitrate accumulation of eweet peper plants. Proceeding of the 2^nd International Congress on Recent Technologie in Agriculture, Faculty of Agriculture, Cario University. 28-30 October, 4:932- 955.

19.Hendawy, S.F., Azza, A.E., Aziz, E. and Omer, E.A. 2010. Productivity and oil quality of Thymus vulgaris L. under organic fertilization conditions, Ozean Journal of Applied Sciences, 3(2): 203-216.

20.Jacoub, R.W. 1999. Effect of some organic and in-organic fertilizers on growth, oil yield and chemical composition of Ocimum basilicum L. and Thymus vulgaris L. plants, PhD. Thesis, Faculty of Agricultyre, Cairo University, Egypt.

21.Malakooti, M.J. 1996. Sustainable agriculture and increased performance with optimizing fertilizer in Iran. Research, education, promotion of agriculture publication. 297 pp.

22.Nikolova, A., Kozhuharova, K., Zheljazkov, V.D. and Craker, L.E. 1999. Mineral nutrition of chamomile (Chamomilla recutita L.). Acta Hort. 502: 203-208.

23.Nikavar, B., Mojab, F. and Doolatabadi, R. 2004. Study of component of Thymus daenensis flowering branches. Iranian Journal of Medicinal Plants, 4(13): 45-49.

24.Omidbaigi, R. and Arjmandi, A. 2002. Effects of NP supply on growth, development, yields and active substances of garden thyme (Thymus vulgaris L.). Acta Horticulture, 576: 263- 265.

25.Omidbaigi, R. and Rezaei Nejad, A. 2000. The influence of nitrogen fertilizer and harvest time on the productivity of Thymus vulgaris. International Journal of Horticulture Science, 6: 43-46.

26.Paschalina, S., Koutsos, T.V. and Katsiotis, S.T. 2006. Study of nitrogen fertilizers rate on fennel cultivars for essential oils yield and composition. Journal of Vegetable science, 12: 85- 93.

27.Rechinger, K.H. and Hedge, I.C. 1986 .Umbelliferae. In: Rechinger. K. H. Flora Iranica. Graz: Akademische Druck– u Verlagsanstatlt, Vol 162.

28.Safaii, L., Sharifi Ashoorabadi, A., Afiuni, D., Davazdah-Emami, S, and Shoaii, A.A., 2014. The effect of different nutrition systems on aerial parts and essential oil yield of Thymus daenensis. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research, 30(5): 702- 713.

29.Sangwan, N.S., Farooqi, A.H.A., Shabih, F. and Sangwan, R.S., 2001. Regulation of essential oil production in plants. Plant growth regulation, 34: 3-21.

30.Shalaby, S. and Razin, S.H., 1992. Dense cultivation and fertilization for higher yield of Thyme (Thymus vulgaris L.). Journal of Agronomy and Crop Science, 168(4): 243–248.

31.Sharafzadeh, Sh., khoshkhooi, M. and Javidnia, M., 2008. Effects of nutrients on growth and active substances of Thyme (Thymus vulgaris L.). Iranian Journal of Horticultural Science and Technology, 9(4): 261- 274.

32.Sharifi Ashoorabadi, A., matin, A. and Lebaschi, M., 2003. Plant growth indices of fennel Under different conditions of soil fertility. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research, 19(2): 157- 182.

33.Taherian, A., Rashidipoor, A., Vafaii, A., jarahif, M., Miladi Gorjii, H., Emami Abargooii, M. and Sadeghi, H., 2004. Assessment the effects of hydroalcoholic extract of Thymus vulgaris on acute pain in hot plate and tail flick in mice. Iranian Journal of koomesh, 5 (3):179-185.