چیستی دیپلماسی زیارت و ظرفیت‌های ایران

فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

مقاله 6، دوره 9، شماره 31، تیر 1396، صفحه 141-166   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

محمد شیخ الاسلامی¹؛ علی شمس آبادی^{* 2}

¹استادیار گروه روابط بین الملل دانشکده روابط بین الملل وزارت خارجه

²داشجوی رشته روابط بین الملل دانشکده وزارت خارجه

چکیده

چکیده       
دنیای جهانی شده امروز، با گذر از نظم وستفالیایی، انحصار ایفای نقش در عرصه بین­الملل را از دستان دولت خارج ساخته است. از جمله عوامل غیردولتی مؤثر در صحنه بین­المللی، اعتقادات دینی به­طور اعم و مسأله زیارت به­طور اخص است. تأثیر پدیده زیارت بر محیط سیاسی بین­المللی ما را به سوی پدیده «دیپلماسی زیارت» راه می­نماید. در این پژوهش، در صددیم با نگاهی توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه­ای و رسانه­ها، تعریفی نو و متناسب با عصر حاضر از دیپلماسی زیارت ارائه دهیم. پرسش اصلی بدین شرح است: « ایران چگونه می­تواند از ظرفیت­های دیپلماسی زیارت، برای رشد قدرت نرم خود بهره برد؟» برای رسیدن به پاسخ، از این فرضیه استفاده می­کنیم: «دیپلماسی زیارت برای جمهوری اسلامی ایران می­تواند به­عنوان ابزاری بسیار قوی برای اثرگذاری بر افکار عمومی جهان اسلام و به­تبع دولت­های این منطقه به­کار رود». بر این مبنا، در مقاله حاضر ضمن مطالعه رابطه سیاست با زیارت، به بررسی چیستی «دیپلماسی زیارت» و ظرفیت های ایران در این حوزه می­پردازیم. در انتها، ضمن ارائه تعریفی از دیپلماسی زیارت، درخواهیم یافت که با توجه به اهمیت یافتن دیپلماسی عمومی و تأثیرگذاری بر افکار عمومی ملت­ها، دیپلماسی زیارت می­تواند به­عنوان عامل مهمی در پیشبرد اهداف سیاست خارجی دولت عمل نماید.

کلیدواژه‌ها

واژه‌های کلیدی: دیپلماسی زیارت؛ جهانی شدن؛ دیپلماسی عمومی؛ دیپلماسی گردشگری؛ افکار عمومی

مراجع

منابع

افضلی، رسول، و سید عباس احمدی .(1392). دیپلماسی گردشگری و تاثیر آن بر همگرایی و همکاری میان کشورهای منطقه خلیج فارس، انجمن جغرافیای ایران.43(12):  105-126.

بشردوست، محبوبه .(1395). سهم ایران از دیپلماسی گردشگری، روزنامه ایران، 15/7/1395.

تابناک( 1393). آمار تکان دهنده مجلس از روابط جنسی در ایران، قابل دسترسی در

http://www.tabnak.ir/fa/news/423952

خبرآنلاین .(1391). اسامی پیامبران خدا که در ایران مدفون­اند، قابل دسترسی در

http://www.khabaronline.ir/detail/223687

رشیدیان، علیرضا .(1394). افزایش زائران خارجی مشهد، قابل دسترسی در

http://www.mehrnews.com/news/2535384

رضایی، ناصر .(1393). تحلیل جایگاه دیپلماسی عمومی در گردشگری ایران، فصلنامه ژئوپلیتیک، 2(10): 160- 188

سجادپور،کاظم .(1394). منطقه و سیاست بین­الملل؛ قالب­های کهن و واقعیت­های نوین، فصلنامه روابط خارجی.

شجاعی‌زند، علی‌رضا، سارا شریعتی ‌مزینانی و رامین حبیب‌زاده‌ خطبه‌سرا .(1385). بررسی وضعیت دینداری در بین دانشجویان، مطالعات ملی 2(7): 55-80.

شفیعا، سعید؛ مهدیه صباغ پور .(1395). تبیین مفهوم معنویت در گردشگری با استفاده از تحلیل محتوا، فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری.

کرث، جیمز و حمید بشیریه .(1379). مذهب و جهانی شدن. نقد و نظر 4(7): 342-354.

فرارو .(1393). قره کلیسا، قابل دسترسی در

http://fararu.com/fa/news/183019

مراد زاده، فاطمه.(1394) آمار گردشگران خارجی مشهد در بوته نقد، قابل دسترسی در

http://jamejamonline.ir/online/1919178848440401054

نصراللهی، زهرا؛ ندا جهانبازی، طاهره ناصری(1393). رده بندی استان­های کشور بر حسب جاذبه های گردشگری، فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری.

Alarabiya. (2014). This year Haj ,Available at :http://english.alarabiya.net/en/perspective/features 2014/10/19

BBC. (2014).  Shia pilgrims flock to Karbala for Arbaeen climax ,Available at http://www.bbc.com/news/world-middle-east-30462820

Bianchi, Robert. (2004). Guests of God. Oxford University.

Bianchi, Robert R. (2013). Islamic globalization , pilgrimage, capitalism, democracy and diplomacy. world scientific.

Cohen, Roger.( 2015).  Iran and American Jews, Available at http://www.nytimes.com/2015/08/18/opinion/roger-cohen-iran-and-american-jews.html?_r=0

Dailymail. (2012). The collapse of family life, Available at

http://www.dailymail.co.uk/news/article-2103235/Most-children-U-S-born-wedlock.html

Donald, Hohn. MC. (2007) . Citizen diplomacy in changing world. Expolitical.

Eade, John. (2014). Pilgrimage, Politics and Place-Making in Eastern Europe: Crossing the Borders.  Routledge.

Eickelman, Dale. (1990). Muslim Travellers: Pilgrimage, Migration, and the Religious Imagination. University of California press.

Jilanee S.G. (2012) . pilgrimage diplomacy ,Available at http://www.saglobalaffairs.com/cover-stories/1194-pilgrimage-diplomacy.html

Keiswetter, Allen. (2013). Diplomacy and Religion: Seeking Common Interests and Engagement in a Dynamically Changing and Turbulent World. Brookings.

Kerry, John. (2015). Religion and Diplomacy ,Available at http://americamagazine.org/issue/religion-and-diplomacy

Pew research center. (2013). Belief in God ,Available at www.pewforum.org/religious-landscape-study/belief-in-god.

Issac, Rami(2016).The politics and Power of Tourism in Palestine, Routledge.

Mill, R. C. & A. M. Morrison, )1992(, The Tourism system: an introductory Text, 2nded. Prentice Hall, New jersey.

Naeini, Ahmad. (2015).  Abumuslim Pilgrimage and His Last Efforts  . International journal of humanities and cultural studies.

Nye S. joseph. (2008). Public diplomacy and soft power. The annals of American academy of political and social science, p 94- 109.

Pazos. Anton. (2012). Pilgrimages and politics, Rediscovering the power of the pilgrimages. Routledge.

Pazos, Anton(2016). Pilgrims and Pilgrimages as Peace Makers in Christianity, Judaism and Islam, Routledge.

Pishahangifard,Zahra(2011). Tourism Security and Legality in Persian Gulf ,Journal of the Persian Gulf.

Pourtaheri,Mehdi(2012). Impacts of Religious and Pilgrimage Tourism in Rural Areas: The Case of Iran, Canadian Center of Science and Education.

Shah, Fahad ( 2015) . A Political pilgrimage in Kashmir. Foreign Affairs.

Stempel ,D. John. (2000). Faith and Diplomacy in the International System. Patterson School of Diplomacy and International Commerce.

Tuncer, H. (2009). Diplomasinin Evrimi: Gizli Diplomasiden Kuresel diplomasie. Istanbul: Kaynak Yayinlary.

Rehman,Uzma. (2006). Religion, Politics and Holy Shrines in Pakistan. Tapir Akademisk.

WIN Gallup .(2012).”Global Index of Religion and Atheism”,redc.

Zeya, Ozra. (2014). Religion and Diplomacy: A Transatlantic Dialogue, Available at http://www.state.gov/j/drl/rls/rm/2014/226323.htm