هوشنگ ابتهاج در سایه ی سبک ویژه ی غزلیات شمس

مطالعات زبان و ادبیات غنایی

مقاله 6، دوره 7، شماره 22، اردیبهشت 1396، صفحه 77-101   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

لیلا هاشمیان^{* 1}؛ محمد تقی یوسفی²

¹عضو هیات علمی

²دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی سینا - همدان.

چکیده

چکیده
یکی از شاعرانی که در شکل گیری صورت و محتوا و بخصوص موسیقی شعر هوشنگ ابتهاج نقش فراوانی داشته است مولانا جلال الدین بلخی است . در این مقاله سعی بر آن است که شیوه های گوناگون بهره ی ابتهاج از غزلیات مولانا بررسی شود . از مهمترین اشکال بهره ی ابتهاج از شعر مولانا می توان استفاده از دایره ی واژگان مولانا ، استفاده از ویژگی های زبانی شعر مولانا، الهام از موسیقی خاص شعر مولوی در ساخت موسیقی بیرونی و کناری ( مانند : کاربرد اوزان تند و خیزابی به سبک مولانا ، فراوانی قوافی فعلی ، کاربرد زیاد قافیه و ردیف درونی ) ، موسیقی درونی (بخصوص در ساخت و چینش خاص سجعها به سبک مولانا) همچنین تا حدی موسیقی معنوی نام برد . اما ابتهاج تنها به بهره از صورت و فرم شعر مولانا در غزلیات شمس اکتفا نکرده است بلکه از برخی مهمترین اندیشها و جهان بینی های وی چون توجه خاص به وحدت وجود ، و نیز نشاط و غم ستیزی و ...توجه داشته است .البته تاثیر پذیری عمیق و ریشه دار ابتهاج از مولوی دلایل و زمینه های فردی و اجتماعی خاصی دارد که به تبیین آنها پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها

ابتهاج؛ مولانا؛ غزلیات؛ تاثیر پذیری؛ موسیقی