تأثیر تنش خشکی و محدودیت منابع فتوسنتزی در گیاه مادری بر خصوصیات جوانه زنی و بنیه بذر تولیدی گندم (رقم زرین)

تحقیقات بذر

مقاله 8، دوره 7، شماره 23، شهریور 1396، صفحه 72-82   

نویسندگان

مجید عبدلی^{* 1}؛ محسن سعیدی²

¹دانشجوی دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران

²گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

شرایط محیطی در طی نمو و رسیدگی بذر میتواند روی خصوصیات جوانه زنی و بنیه بذر تولید شده تأثیر بگذارد. بر همین اساس، آزمایشی در دو قسمت مزرعهای و آزمایشگاهی طی سال 1390 در دانشگاه رازی کرمانشاه بمنظور ارزیابی تأثیر شرایط رطوبتی و محدودیت منابع فتوسنتزی بر جوانه زنی و خصوصیات رشدی گندم (رقم زرین) به اجراء درآمد. تیمار شرایط رطوبتی شامل آبیاری مطلوب و تنش خشکی بود و تیمار محدودیت منابع فتوسنتزی شامل شاهد، حذف برگ پرچم و حذف همه برگها بغیر از برگ پرچم بودند. بذور بدست آمده از قسمت مزرعه ای در آزمایشگاه مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر متقابل شرایط رطوبتی و محدودیت منابع فتوسنتزی بر طول و وزن خشک ساقه چه، ریشه چه و گیاهچه و همچنین شاخص بنیه بذر معنیدار بود اما بر روی درصد جوانه زنی و متوسط زمان جوانه زنی غیرمعنی دار بود. بطوری که با افزایش شدت محدودیت منابع فتوسنتزی در شرایط آبیاری مطلوب از میزان کلیه خصوصیات رشدی گیاهچه اعم از وزن خشک و طول ساقه چه، ریشه چه و گیاهچه و همچنین شاخص بنیه بذر کاسته میشود ولی در شرایط تنش خشکی با اعمال تیمارهای محدودیت فتوسنتزی خصوصیات رشدی گیاهچه روند افزایشی دارد. بطور کلی تنش خشکی اعمال شده بر روی گیاه مادری سبب کاهش طول و وزن گیاهچه و همچنین افزایش متوسط زمان جوانه زنی میشود بنابراین ظاهر شدن گیاهچه ها در سطح مزرعه زمان بیشتری می برد، پس بذوری که در اینگونه شرایط تولید می گردند جهت کشت در سال بعد توصیه نمی گردد.

کلیدواژه‌ها

بنیه بذر؛ تنش خشکی؛ درصد جوانهزنی؛ گندم؛ منابع فتوسنتزی