امکان‌سنجی تبدیل خیابان‌های تجاری به پیاده‌راه در شهرهای کوچک، نمونه مطالعه: خیابان امام خمینی شهر گلپایگان

جغرافیا و مطالعات محیطی

مقاله 6، دوره 4، شماره 16، بهمن 1394، صفحه 79-92   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمدرضا حقی^{* 1}؛ حمیدرضا مصطفایی²؛ حمیدرضا توسلی³؛ علیرضا اختری⁴

¹دانشجوی دکترا شهرسازی دانشگاه بوعلی سینا

²کارشناس حمل و نقل و ترافیک شهرداری گلپایگان، دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران برنامه‌ریزی حمل و نقل و ترافیک، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب

³مدیر فنی و عمرانی شهرداری گلپایگان، کارشناسی ارشد مهندسی عمران مدیریت ساخت، دانشگاه علم و صنعت ایران

⁴رئیس اداره راه و شهرسازی شهرستان گلپایگان، کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی، دانشگاه علم و صنعت ایران

چکیده

در پژوهش حاضر، مساله تبدیل خیابان امام در بافت مرکزی شهر گلپایگان به پیاده‌راه بر مبنای تحلیل یکپارچه مورد بررسی قرار گرفته است. روش پژوهش حاضر تحلیلی-تفسیری است و به منظور انجام تحلیل یکپارچه، در ابتدا مولفه‌های موثر در تبدیل خیابان به پیاده‌راه از متون معتبر داخلی و خارجی استخراج گردیده است. سپس وضعیت خیابان امام در ابعاد «کالبدی-عملکردی»، «حمل و نقل و ترافیک»، «اقتصادی»، «اجتماعی»، «زیست‌محیطی» و «مدیریتی» مورد ارزیابی قرار گرفته است و نقاط قوت، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدهای پیش‌رو مشخص شده‌اند. در ادامه با استفاده از ماتریس-های عوامل داخلی و خارجی، به ارزیابی کمی وضعیت خیابان پرداخته شده است و به منظور وزن‌دهی به عوامل از روش دلفی (نظرات 30 کارشناس) استفاده شده است. در نهایت با ترسیم نمودار اولویت‌بندی راهبردها، مشخص گردید شرایط تبدیل خیابان امام به پیاده‌راه در موقعیت تهاجمی قرار دارد که بیانگر برتری نقاط قوت و فرصت‌ها نسبت به نقاط ضعف و تهدیدها و فراهم بودن شرایط برای تبدیل خیابان امام به پیاده‌راه است. با این وجود، پیشنهاد می‌شود به منظور کسب موفقیت حداکثری از اجرای طرح، راهبردهایی چون «تهیه طرح جامع حمل و نقل و ترافیک با رویکرد پیاده‌مداری»، «توجه به انعطاف‌پذیری و انطباق‌پذیری طرح»، «ارتقاء شبکه حمل و نقل عمومی»، «توجه به نظرات ساکنین و ذی‌نفعان» و ... در اولویت قرار گیرند . همچنین اجرای چندمرحله‌ای طرح، ساماندهی وضعیت پیاده‌روهای بافت مرکزی شهر، حذف کاربری‌های ناسازگار از پیرامون پیاده‌راه و تقویت سامانه حمل و نقل عمومی از جمله پیشنهادات اولیه برای اجرای پیاده‌راه است.

کلیدواژه‌ها

خیابان تجاری؛ پیاده‌مداری؛ پیاده‌راه؛ بافت مرکزی شهر؛ خیابان امام خمینی گلپایگان

مراجع

منابع

1. پاکزاد، جهانشاه (1390) «راهنمای طراحی فضاهای شهری»، چاپ پنجم، انتشارات شهیدی، تهران
2. حبیبی، سید محسن (1380) «مسیر پیاده گردشگری»، نشریه هنرهای زیبا، شماره 9، صفحات 43-51
3. رنجبر، احسان؛ رئیس­اسماعیلی، فاطمه (1389). «سنجش کیفیت پیاده­راه­های شهری در ایران؛ نمونه موردی پیاده­راه صف تهران»، نشریه هنرهای زیبا، شماره 42، صفحات 83-93
4. فلاح­منشادی، الهام؛ حبیبی، سارا؛ روحی، امیر (1391). «پیاده­راه‌های شهری، از ایده تا عمل؛ ارزیابی پیاده­راه بازار شهر تهران»، نشریه نامه معماری و شهرسازی، شماره 9، صفحات 45-63
5. کاشانی‌جو، خشایار (1389) «پیاده­راه­ها؛ از مبانی طراحی تا ویژگی­های کارکردی»، انتشارات آذرخش، چاپ اول، تهران
6. نقی­زاده، محمد (1390) «فضاهای باز شهری»، انتشارات سازمان شهرداری­ها و دهیاری­های کشور، چاپ اول، تهران
7. Al-Haghla, K. (2009) “Evaluating new urbanism’s walkability performance: A comprehensive approach to assessment in Saifi Village, Beirut, Lebanon”, URBAN DESIGN International, Vol. 14, pp. 139–151
8. Brambilla, R & Longo, G. (2012) “Pedestrian zones: a design guide” ,Edit by Watson et al, Time-Saver Standards for Urban Design, The McGraw-Hill Companies, USA
9. CDM (Commission of Downtown Memphis) (2008) “Pedestrian & Transit Malls Study”, from website: http://www.indydt.com/Pedestrian and_Transit_Malls_Study.pdf
10. Cerin, E. Macfarlane, D. J. Ko, H. Chan, K. A. (2007) “Measuring perceived neighbourhood walkability in Hong Kong”, Cities, Vol. 24, No. 3, pp. 209–217
11. Ergen, B. (2013) “Investigation of Streets and Pedestrian Malls as Public Spaces”, Istanbul Ticaret Universitesi Fen Bilimleri Dergisi, Vol. 23, pp. 1-12
12. Fruin, J. (2012) “Planning and design for pedestrian” ,Edit by Watson et al, Time-Saver Standards for Urban Design, The McGraw-Hill Companies, USA
13. Gallimore, J. Brown, B. Werner, C. (2011) “Walking routes to school in new urban and suburban neighborhoods: An environmental walkability analysis of blocks and routes”, Environmental Psychology, Vol. 31, pp. 184-191
14. Gebel, K. Bauman, A. Owen, N. (2009) “Correlates of Non-Concordance between Perceived and Objective Measures of Walkability”, Ann. Behav. Med., Vol. 37(2), pp. 228-38
15. Mateo-Babiano, I. (2003) “Pedestrian Space Management as a Strategy in Achieving Sustainable Mobility”, From website: http://www.oikos-international.org/fileadmin/oikos-international/international/Summer_Academies__old_ones_/edition_2003/Papers/paper_babiano.pdf
16. Millington, C. Thompson, C. Rowe, D. Aspinall, P. (2009) “Development of the Scottish Walkability Assessment Tool”, Health & Place, Vol. 15, pp. 474–481
17. Monteiro, F. B. & Campos, V. (2012) “A proposal of indicators for evaluation of the urban space for pedestrians and cyclists in access to mass transit station”, 15th meeting of the EURO Working Group on Transportation, Procedia - Social and Behavioral Sciences
18. Newman, L. Waldron, L. Dale, A. Carriere, K. (2008) “Sustainable urban community development from the grassroots: Challenges and opportunities in a pedestrian street initiative”, Local Environment, Vol. 13, No. 2, pp. 129-139
19. Parks, J.R. & Schofer, J.L. (2006) “Characterizing neighborhood pedestrian environments with secondary data”, Transportation Research Vol. 11, pp. 250–263
20. Risser, R. Risser, Ch. (2010) “Some thoughts about needs from a psychological perspective”, Pedestrians' Quality Needs- PQN Final Report- Part B5 Documentation- Policy process, from website: www.walkeurope.org
21. Sapawi, R. , Said, I. (2012) “Constructing Indices Representing Physical Attributes for Walking in Urban Neighborhood Area”, Procedia - Social and Behavioral Sciences 50, pp. 179–191
22. Shamsuddin, S. Abu Hassan, N. Bilyamin, S. (2012) “Walkable Environment in Increasing the Liveability of a City”, ASEAN Conference on Environment-Behavior Studies, Bangkok, Thailand, 16-18 July 2012
23. Southworth, M. (2005) “Reinventing Main Street: From Mall to Townscape Mall”, Journal of Urban Design, Vol. 10, No. 2, pp. 151-170
24. Stangl, P. (2011) “The US Pedestrian Plan: Linking Practice and Research”, Planning Practice & Research, Vol. 26, No. 3, pp. 289-305
25. TENC (Traffic Engineering Council Committee) (1998) “Design and Safety of Pedestrian Facilities”, Institute of Transportation Engineers, Washington
26. Wood, L. Frank, L. D. Giles, B. (2010) “Sense of community and its relationship with walking and neighborhood design”, Social Science & Medicine, Vol. 70, pp. 1381–1390