بررسی توزیع زمانی- مکانی عمق اپتیکی ذرات معلق هوا(AOD) بر استان خوزستان با استفاده از تکنیک سنجش از دور(R.S)

جغرافیا و مطالعات محیطی

مقاله 5، دوره 5، شماره 17، اردیبهشت 1395، صفحه 69-78   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

پروانه مشکی زاده^{* 1}؛ ندا اورک²؛ جعفر مرشدی²

¹دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مهندسی منابع طبیعی، واحد علوم تحقیقات اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز،‌ ایران

²استادیار، گروه مهندسی منابع طبیعی، واحد علوم تحقیقات اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز،‌ ایران

چکیده

مطالعه گرد و غبار بیابان رسوب‌گذاری از جمله موضوعاتی است که اهمیتی در پژوهش‌های مربوط به زیست محیطی جهانی می‌باشد؛ به همین دلیل باعث شده است که توزیع گردو غبارها برای گردوغبارهای با تغییر پذیری زمانی و مکانی شدید، به طور منظم مورد پایش قرار گیرد. در این پژوهش به مقایسه و بررسی روش‌های مختلف بارزسازی ذرات طوفان گرد و غبار موثر بر استان خوزستان پرداخته شده است.به دلیل ویژگی‌های خاص تصاویر سنجنده مودیس در شناسایی و منشأیابی طوفان‌های گرد وغبار از این تصاویر در این مطالعه استفاده گردید. ابتدا داده‌های ماهواره‌ای یا تصاویر ماهواره‌ای تهیه شد. تصاویر ماهواره‌ای مورد استفاده تصاویر سنجنده مودیس می‌باشد. به منظور شناسایی منشأ دقیق گرد وغبار بایستی تصاویر مربوط به چند روز قبل و چند روز پس از مشاهده طوفان گرد و غبار تهیه گردید.. نقشه‌های گرفته شده از ماهواره آکو و ترا نشان دادند که تغییرات مکانی AOD از روند خاصی پیروی می‌کند و بر این اساس تغییرات ذرات معلق هوا در شهرستان‌های غربی خوزستان بیشتر می‌باشد. بر اساس نتایج این مطالعه بیشترین و کمترین میانگین شاخص AOD تقریبا در همه شهرستان‌ها به ترتیب در فصول تابستان و پائیز مشاهده شده است. اهواز در طی دوره زمانی مذکور میانگین بالای عمق اپتیکی ذرات معلق هوا (22/0±78/0) را تجربه کرده است. نقشه‌های توزیع AOD در هر چهار فصل در سال 2013 نشان دادند که با پیشروی از شهرستان‌های شمال شرقی به سمت جنوب غربی، مقدار AOD افزایش می‌یابد. همچنین باپیشروی به سمت مرکز استان مقدار شاخص AOD در هر چهار فصل کاهش می‌یابد.

کلیدواژه‌ها

سنجش از دور؛ گرد و غبار؛ سنجنده مودیس؛ AOD

مراجع

1. خسروی، م. طاوسی، ت. رئیس­پور، ک. 1389. تحلیل همدیدی سامانه‌های گردوغبار در استان خوزستان، مجله جغرافیا و توسعه، شماره 20.
2.  عطافر، ز. اسلامی، ا. پیرصاحب، م. اسدی، ف. 1394. بررسی روند تغییرات غلظت ذرات معلق (PM10) و تعیین شاخص کیفیت هوا در شهر کرمانشاه. فصلنامه بهداشت در عرصه ، سال دوم، شماره 1
3. مهرابی، ش. سلطانی، س. جعفری، ر. 1394. بررسی رابطه بین پارامترهای اقلیمی و وقوع ریزگردها (مطالعه موردی: استان خوزستان). فصلنامه علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آب و خاک ، سال نوزدهم، شماره 1.
4. یار احمدی، د. ، 1390. گرد و غبار بیابان در سامانه جهانی، انتشارات دانشگاه لرستان. چاپ اول.
5. Ackerman, S.A. 1997. Remote sensing aerosols using satellite infrared observations. Journal of Geophysical Research, 102 (14): 17069−17080.
6. Charlson, R.J., J.Langner, H.Rodhe, C.B. Leovy, and S.G. Warren. 1995. Perturbation of the northern hemisphere radiative balance by backscattering from anthropogenic sulfate aerosols. Tellus, 43AB (4): 152-163.
7. Guo, J. P. , Zhang, X.Y., Che, H.Z., Gong, S.L., An, X. , Cao, C.X., Guang, J Zhang, H., Wang, Y.Q., Zhang, C.X., Xue, M., Li, X.W. 2009. Correlation between PM concentrations and aerosol optical depth in eastern China. Atmospheric Environment journal, 43 (37): 5876-5886.
8. Gupta, P., Christopher, A. 2008. Seven year particulate matter air quality assessment from surface and satellite measurements. Atmospheric Chemistry and Physics Discussion (8): 3311–3324.
9. Hang J., Ge, J., Weng, F. 2007 Detection of Asia dust storms using multisensor satellite measurements. Remote Sensing of Environment (110): 186–191
10. Hu, Z. 2009. Spatial analysis of MODIS aerosol optical depth, PM2.5 and chronic coronary heart disease. International Journal of Health Geographic’s, 8 (27): 1-10.
11. Li, C.C., Lau, A.K., Mao, J.T. 2005. Retrieval, validation and application of the km aerosol optical depth from MODIS measurement over Hong Kong. IEEE Transactions on Geoscience and Remote Sensing (43): 2650-2658.
12. Ogren, J.A. 1995.A systematic approach to in situ observations of aerosol properties, Aerosol forcing of climate, R.J. Charlson and J. Heintzenberg (eds.), Wiley & Sons, New York, 215-226
13. Tanré, D., Kaufman, Y.J., Herman, M., Mattoo, S. 1997. Remote sensing of aerosol properties over oceans using the MODIS/EOS spectral radiances. Journal of Geophysical Research-Atmospheres, 102 (14): 16971-16988.
14. Zhang, H., M.H. Raymond. 2009. The Relation between Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer (MODIS) Aerosol Optical Depth and PM2. 5 over the United States: A Geographical Comparison by U. S. Environmental Protection Agency Regions. Journal of the Air & Waste Management Association, 59 (11): 1358–1369

Zhao, T.X.P, Ackerman, S., Guo, W. 2010. Dust and Smoke Detection for Multi-Channel Imagers. Remote Sensing, 2 (10): 2347-2368.