بررسی تأثیرپذیری خاقانی از شاهنامة فردوسی در مضامین مدح و مفاخره

مطالعات زبان و ادبیات غنایی

مقاله 5، دوره 7، شماره 25، بهمن 1396، صفحه 69-86   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حسین مسجدی^{* 1}؛ امین قلی زاده²

¹دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور اصفهان

²دانشگاه پیام نور

چکیده

شاهنامة فردوسی متنی است تأثیرگذار بر تمام ادبیات فارسی پس از خودکه حتی خاقانی شروانی ، با همة خلّاقیت هایی که در دیوانش هویداست و با تمام تلاشی که در گریز از آشکار شدن این تأثیرپذیری دارد، نتوانسته است بدون هیچ تأثیری از فردوسی بماند. به طوری که برای بررسی تمام جنبه های تأثیرپذیری خاقانی از فردوسی رساله ای مفصّل و جداگانه نیاز است.
در این مقاله تأثیر مضمونی شاهنامة فردوسی بر خاقانی ، تنها پیرامون دو دسته مضمونِ مدح و مفاخره بررسی شده است.
خاقانی نیز همچون اکثر قصیده سرایان زبان فارسی، مقدار قابل توجهی از اشعارش را با هدف ستایش سروده است. در این دسته مضامین با ذکر شواهدی تأثیر سخن فردوسی را می توان بررسی و طبقه بندی کرد.
بخش مهمی از شاهنامه حماسه است. در حماسه خودستایی ، به هر ریخت، جایگاه ویژه ای دارد. بنابراین شاهنامه بهترین آبشخور برای این دسته از مضامین است. خاقانی نیز که در مفاخره زبانزد است و مفاخرات او محل بحث هایی نیز بوده است، از تأثیر شاهنامه بر کنار نمانده است

کلیدواژه‌ها

شاهنامة فردوسی؛ خاقانی؛ مدح؛ مفاخره