بازتاب چهره ساقی در کلیات شمس مولانا

مطالعات زبان و ادبیات غنایی

مقاله 7، دوره 7، شماره 25، بهمن 1396، صفحه 99-109   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

احمدرضا نظری چروده^* ؛ بهرام خوشنودی

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران

چکیده

بازتاب چهره ساقی در کلیات شمس (غزلیات )مولانا
چکیده
اگرچه معنای اولیه ساقی "شراب ریزی باده گردانی" است،در متون عرفانی اما با حفظ کارکرد اولیه اش، توسع مفهومی یافته،به مقام"جان جانان و ساقی باقی"هم رسیده است. وقتی مرکزی ترین موضوع هستی شناسان مولوی عشق است،وشادی و بی غمی از اصلی ترین مظاهر آن، پیداست ساقی هم چه نقش محوری خواهد داشت،تاآنجاکه مولانا حتی برای رهایی از یگانه غم خود که همانا گرفتاری آدمی در این جهان خاکی است از ساقی که" دستگیر عاشقان است مدد می جوید.بررسی واژه ساقی در غزلیات شمس نشان داد که مولانا وظایف بسیاری برای ساقی قایل است اما نکته مهم ومعنادار این است که مولوی حتی از کارکردهای مادی و معمول ساقی چون " باده ریزی و.." برداشتی نمادین وآن سری دارد، چرا که معتقد است ساقی باید شراب انگوری را به "محبوسان غم " بدهد و عارفان "از می هم خوشدل ترند"..

.واژگان کلیدی: شعر عرفانی فارسی، مولانا، غزلیّات شمس، ساقی، دریافت باطنی، تجلّی.

کلیدواژه‌ها

شعر عرفانی فارسی؛ مولانا؛ غزلیّات شمس؛ ساقی؛ دریافت باطنی؛ تجلّی