کاربرد عملگر گامای فازی جهت بهینه یابی اسکان موقت در سیستم اطلاعات جغرافیایی(نمونه موردی: منطقه چهار شهر اهواز)

جغرافیا و مطالعات محیطی

مقاله 3، دوره 6، شماره 24، بهمن 1396، صفحه 37-50   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سعید ملکی¹؛ مهناز حسینی سیاه گلی^{* 2}؛ اسماعیل سلیمانی راد³

¹دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری شهید چمران اهواز، ایران

²کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه مازندران، ایران

³کارشناسی ارشد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری شهید چمران اهواز، ایران

چکیده

یکی از مهمترین مسائلی که همواره مورد توجه سازمان های مسئول در مدیریت بحران قرار دارد انتخاب مکانی مناسب جهت اسکان موقت آسیب دیده از سوانح می‌باشد. لذا این مکان‌ها به عنوان جای امن برای جامعه آسیب دیده باید دارای شرایط لازم برای سکونت افراد از جنبه‌های زیرساختی، فرهنگی، اجتماعی، امنیتی، و انتظامی باشد تا در قالب برنامه ملی مدیریت بحران، بتوان پس از بازسازی مناطق آسیب دیده، آن مکان را به راحتی تخلیه کرده و یا برای مواد دیگر مورد استفاده قرار داد. رویکرد حاکم بر این پژوهش، توصیفی - تحلیلی است و ماهیت آن کاربردی می باشد. بدین منظور، جهت وزن دهی از نظرات خبرگان و صاحب‌نظران و متخصصان در این زمینه استفاده ‌شده است. روش استفاده شده برای تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش، نیز از گامای فازی بوده است. با توجه به استفاده از شاخص های انسانی و طبیعی استفاده شده در این پژوهش ، برای دستیابی به الگوی بهینه در جهت تعیین اسکان ضروری از 12 لایه کاربری اراضی با توجه به نقشه کاربری اراضی شهر اهواز برای تحلیل استقرار بهینه مکانی سود جسته شده است. برای تحلیل نهایی پژوهش در قالب هدف آن از عملگر گاما با حد آستانه های 7/0، 8/0 و 9/0 برای تحلیل نهایی استفاده شد که مقایسه نتایج بدست آمده برای تحلیل نهایی با توجه به وضعیت شاخص های مورد مطالعه، در شهر و توجیه منطقی و خروجی واقعی از آنها؛ مشخص گردید عملگر گامای فازی با حد آستانه 7/0 بهتر از سایر حد آستانه ها به تحلیل بهینه پرداخته است.

کلیدواژه‌ها

مکانیابی؛ مدیریت بحران؛ اسکان موقت؛ GIS؛ گاما

مراجع

1. ابراهیم‌زاده، عیسی؛ کاشفی دوست، دیمن (1393)، مدیریت بحران و مکان‌یابی بهینه پایگاه‌های اسکان موقت با استفاده از منطق فازی و مدل تحلیل شبکه‌ای (مطالعه موردی: شهر پیرانشهر)، جغرافیا و مخاطرات طبیعی،شماره دوازدهم، صص104-85.
2. بهادری، هادی؛ هاشمی‌نژاد، آراز؛ برّانی، مریم؛ کریمی، امجد (1396)، مکان‌یابی بهینه محل اسکان موقت پس از زلزله (مطالعه موردی: شهر مهاباد)، مجله علمی پژوهشی مخاطرات محیط طبیعی
3. پورمحمد، بهزاد(1390)، اسکان موقت در زلزله، مبلمان و خدمات شهری، سال اول، شماره 1
4. پیشگامی فرد، زهرا، ناصر اقبالی، عبدالرضا فرجی‌راد، بشیر بیگ بابایی (1391)، مدل‌سازی تعیین مناطق خطرپذیر با استفاده از مدل AHP در محیط GIS جهت مدیریت بحران شهری (مطالعه موردی: منطقه 8 شهرداری تبریز)، فصلنامه علمی – پژوهشی فضای جغرافیایی، سال دوازدهم، شماره 27، بهار. 
5. جاسمپور، خلیل(1391)، اسکان اضطراری و اردوگاه، سازمان امداد و نجات، جمعیت حلال احمر استان خوزستان
6. حسینی، مازیار (1387)، مدیریت بحران، سازمان پیشگیری و مدیریت بحران تهران، موسسه نشر شهر، تهران
7. خرم، مهدی، مهسا طیرانی نجاران و حین صادقی نائینی(1393)، معیارهای طراحی سرپناه موقت با رویکرد زلزله مطالعه موردی خراسان رضوی، نشریه علمی – پژوهشی علمی معماری و شهرسازی ایران، شماره 7 بهار و تابستان.
8. درستیان، آرزو و الهام درستیان(1390)، زلزله، مدیریت بحران و تأثیر مداخلات روانی – اجتماعی بر کاهش اضطراب نجات‌یافتگان، نشریه زمین، دوره 6 شماره 21 پاییز.
9. رفعتیان، مجتبی، عسگری، علی، مرادیان، پیمان، پولادی، رها و سرداری، محمد (1385)، تحلیلی بر مدیریت و برنامه‌ریزی اسکان‌های موقت در فرآیند بازسازی پس از سانحه مورد: زلزله بم، دومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت جامع بحران در حوادث غیرمترقبه طبیعی، تهران.
10. فلاحی، علیرضا(1386)، معماری سکونتگاه­های موقت پس از سوانح، انتشارت دانشگاه شهید بهشتی تهران.
11. فاضل نیا، غریب، حکیم دوست سید ناصر و بلیانی، یداله (1391). راهنمای جامع مدلهای کاربردی GIS در برنامه ریزی شهری، روستایی و محیطی، انتشارات آزاد پیما، جلد اول.
12. کریمر، آ(1980)، بازسازی مسکن پس از سوانح طبیعی بزرگ به‌عنوان وسیله‌ای برای تغییر و تحول، سوانح پیشگیری و امداد، تابستان 72 ، 231-217.
13. گیوه‌چی، سعید ، عطار، محمدامین،رشیدی، اصغر ؛حصاری، ابراهیم‌، نصبی، نسترن (1391)، مکانیابی اسکان موقت پس از زلزله با استفاده از Gis و تکنیک AHP مطالعه موردی: منطقه شش شهر شیراز، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، دوره پنجم، شماره 17، صص101-118.
14. نصیرپور، غفور، طیبا، علیرضا، داداشی، مریم، حسن‌آبادی، علی (1393)، مکانیابی بهینه محلهای اسکان موقت آسیبدیدگان ناشی از زلزله در مناطق شهری با استفاده از روشهای چند معیاری GIS) مطالعه موردی: منطقه یک کرج (؛ نخستین همایش ملی کاربرد مدل‌های پیشرفته تحلیل فضایی (سنجش از دور و GIS) در آمایش سرزمین، اسفند 1393
15. نظم‌فر، حسین؛ عشقی چهاربرج، علی (1394)، پیش‌بینی سایت‌های اسکان موقت در سناریوهای مختلف زلزله (نمونه موردی: منطقه 3 شهرداری تهران)، دوره 4، شماره 15، پاییز 1394، صفحه 113-126.
16. Chalinder A (1998) Temporary Human Settlement Planning for Displaced Population in Emergencies, Good Practice Review, RRN, Overseas Development, UK.
17. Comerio, M.,1998. Disaster Hits Home: New policy for Urban Housing Recovery. University of California Press, Berkeley.
18. Geipel, R., 1991. Long-term Consequences of Disasters: The Reconstruction of Friuli, Italy in its International Context, 1976-1988. Springer-Verlag, New York.
19. Jifu Liu, Yida Fan, Piejun Shi(2011), Response to a high-Altitude Earthquake: The Yushu Earthquake example, Int J. Disaster risknsci, 2(1), 43-53.
20. Johnson, Cassidy, 2012, Planning for temporary housing, lessons from, crS’ 2010– 2012 postearthquake activities.
21. Mitroff, Ian  I.  Paul  Shrivastava and Firdaus  E. Udwadia, 1987, Effective  Crisis  Management, The  Academy  of  Management  EXECUTIVE, 1987, Vol. 1, No. 3  pp. 283-292.
22. Quarantelli, E.L, 1995, Pattern of Shelter & Housing in US Disaster. Disaster Prevention and Management.
23. UNDRO (1982) “Shelter after Disaster, Guidelines for Assistance”, Office of the United Nations Disaster Relief Organisation, Geneva.

Zetter, R. (2011). Shelter Provision and Settlement Policies for Refugees: A State of the Art Review. Studies on Emergency and Disaster Relief No. 2. Sweden: Noriska Afrikainstitutet.