مکان‌یابی دفن پسماند شهری با استفاده از تحلیل ترکیبی ANP-DEMATEL در محیط GIS(مطالعه موردی شهرستان بویراحمد)

جغرافیا و مطالعات محیطی

مقاله 2، دوره 7، شماره 25، اردیبهشت 1397، صفحه 21-32   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سعید ملکی¹؛ رحیم اکبری مهر^{* 2}

¹دانشیار رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران

²دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران

چکیده

مکان‌یابی اصولی محل دفن پسماندها می‌تواند از انتشار آلودگی‌ها و در نتیجه خسارات زیست‌محیطی بکاهد ﺑهدف اصلی این پژوهش مکان‌یابی دفن پسماند شهری در شهرستان بویراحمد است و رویکرد مورد نظر مدل‌سازی و مکانیابی است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف مطالعه‌ای کاربردی و از منظر روش‌شناسی توصیفی- تحلیلی محسوب می‌شود با توجه به الگوی اثر پذیری و اثر گذاری در فرآیند تعیین بهترین مکان برای دفن پسماند از تکنیک ترکیبی Anp-Dematel برای مدل‌سازی در قالب نمایش علی شاخص‌ها، تعیین وزن و اولویت آن استفاده شده است و در ادامه با استفاده از ابزار Distance و Reclassify از مجموعه ابزار Spatial Analyst Tools حریم و سطح‌بندی مناسب بر اساس استاندار‌های موجود انجام گرفت همچنین برای توزیع فضایی پهنه مناسب دفن پسماند از ابزار FUZZY OVERLAY از مجموعه ابزار‌های موجود درSpatial Analyst Tools مربوط به نرم افزار ArcGIS استفاده شده است. نتایج این پژوهش در دوسطح قابل تفکیک است در بخش نتایج موضوعی زیر معیار فاصله از منابع آب‌های سطحی با میزان اثر گذاری 0.145 اثر گذارترین شاخص و زیر معیار مناطق حفاظت شده با میزان اثر پذیری 0.72 اثرپذیرترین شاخص شناخته شد، در بخش نتایج مکانی مشخص شد از بین 541449 کیلومتر مربع مساحت شهرستان بویراحمد 72248 کیلومتر مربع یعنی 34/13 درصد وضعیتی کاملا مناسب داشتند و پیشنهادها نشان داد در سطح اول: با توجه به عامل نزدیکی و فاصله وهزینه و میزان دوری از آلودگی آب‌های سطحی مکان مناسب پیشنهاد شد.

کلیدواژه‌ها

مکان‌یابی؛ دفن؛ پسماند؛ بویراحمد؛ GIS

مراجع

1. آذر، عادل و امیرحسین عبداللهی­پور. 1385. ارزیابی سازمان‌های بازرگانی استان‌ها با رویکرد MADM­، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 39، تهران.

2. پوراحمد، احمد، کیومرث حبیبی، سجاد محمدزهرایی و سعید نظری­عدلی. 1386. استفاده از الگوریتم­های فازی و GIS برای مکان­یابی تجهیزات شهری (مطالعه موردی: محل دفن زبالة شهر بابلسر)، مجله محیط شناسی، شماره 42، تهران، دانشگاه تهران.

3. جعفری، حمیدرضا، یوسف رفیعی، مجید رمضانی­مهریان­ و حسین نصیری. 1391. مکان‌یابی دفن پسماندهای شهری با استفاده از  AHPو SAW در محیط GIS (مطالعه موردی: استان کهکیلویه و بویراحمد)، مجله محیط شناسی، شماره 61، تهران، دانشگاه تهران.

4. ذلیکانی، معصومه، سید­محسن کاظمی­تبار­، محمدرضا کنعانی، عباس حسن­نتاج­، رسول علی‌اشرفی­پور و علی‌اکبر یدالهی. 1386. بررسی امکان‌سنجی استفاده از استریلایزر در تبدیل پسماند عفونی به پسماند عادی جهت انتقال توسط شهرداری، مطالعه موردی استریلایزر مورد استفاده در استان مازندران، سومین همایش ملی مدیریت پسماند، تهران.

5. صدارتی، علیرضا؛ محمدجواد محسنی. 1386. فناوری‌های نوین در دفع پسماندهای بیمارستانی، سومین همایش ملی مدیریت پسماند، تهران.

6. عسگری، علیرضا و محمدسعید ترابی. 1386. نرم‌افزار پشتیبانی تصمیم‌گیری مدیریت پسماند (EPAWM)، مدیریت پسماند، شماره 8، تهران.

7. محمد­مرادی، اصغر و مهدی اخترکاوان. 1388. روش‌شناسی مدلهای تحلیل تصمیم‌گیری چندمعیاره، مجله آرمان‌شهر، ش. 2. تهران.

8. نجفی، علی؛ علی آدینه­نیا باجگیران؛ علی عبداله­زاده؛ محمد سهرابی و سمیه واسعی. 1388. استفاده از سامانه پشتیبان تصمیم‌گیری در تعیین راهبردهای مدیریت پردازش و دفن پسماند با رویکرد اصلاح الگوی مصرف- مورد مطالعاتی شهر مشهد، مجله مدیریت شهری، شماره 24، تهران.

9. یوسفی، ذبیح­اله، امان­محمد قرنجیک، بهناز امان­پور و محسن عادلی. 1391. مکان­یابی مناسب جهت دفن بهداشتی زباله­های شهری با استفاده از سنجش­از­دور وGIS (مطالعه موردی: شهر گنبدکاووس)، مجله دانشگاه علوم­پزشکی مازندران، شماره 1، مازندران.

10. Alidi, A.A. 1992. An integer goal programming model for hazardous waste treatment and disposal, Applied mathematical modeling,No. 12, doi:10. 1016/0307-904 X (92)90097-M.  

11. Abdelwahab, Z. 2012. Renewable energy, sustainable development and environmental protection in sours (case of Algeria), Energy procedia, No. 18,

12. Banar, M., Barbaros Murat, K., Aysun, O., Ilgin Poyraz A. 2007. Choosing a municipal landfill site by analytic network process, Environ GEOL, No. 52. doi:10.1007/s00254-006-0512-x.

13. Carter, A., Martin, K., Lucy, B. 2013. Radioactive high level waste insight modeling for geological disposal facilities, Physics and chemistry of the earth, No. 13.

14. Chapman, N., Alan, H. 2012. The disposal of radioactive wastes underground, Proceedings of the geologists’ association, No.123,doi:10.1016/ j.pgeola.2011.10.001.

15. Delage, P. 2013. On the thermal impact on the excavation damaged zone around deep radioactive waste disposal, Journal of rock mechanics and geotechnical engineering, No. 5. doi:10.1016/j.jrmge.2013.04.002.

16. Effat, H., Mohamed, N.E. 2012. Mapping potential landfill sites for north Sinai cities using spatial multi criteria evaluation, The Egyptian Journal of remote sensing and space sciences, No. 15, doi:10.1016/j.ejrs.2012.09.002.

17. Grambow, B., Ferry, C., Casas, I., Bruno, J., Quinones, J., Johnson, L. 2011. Spent fuel waste disposal: Analyses of model uncertainty in the MICADO project, Energy procedia, No. 7.

18. Liao, Ch., Wen-Zer, L. 1997. An optimal feedback control strategy for waste disposal management in agro ecosystems, Optimal feedback control for waste disposal management, Vol. 21, New York.

19. Lijing, Y., Niu, Y., Xu, Y. 2011. Sustainable development and formation of harmonious nature, Energy procedia, No. 5. doi:10.1016/j.egypro.2011.03.110.

20. Natesan, U., Suresh, E.S.M. 2002. Sanitary landfills using GIS, Journal of the Indian society of remote sensing, No. 4.

21. Osmani, M. 2012. Construction waste minimization in the UK: Current pressures for change and approaches, Procedia-Social and behavioral sciences, No. 40.

22. Schevon, G., Guy, D. 1986. Using double liners in landfill design and operation, Waste management & research, No. 2.

23. Tian, M., Jixi G.A.O., Zhirong, Z., Zhaoping, Y. 2012. The study on the ecological footprint of rural solid waste disposal-example in yuhong district of shenyang, Procedia environmental sciences, No. 16. doi:10.1016/j.proenv.2012.10.013.

24. Zhang, W. and Cheng, S. 2014. parametric analyses of evapotranspiration landfill covers in humid regions, Journal of rock mechanics and geotechnical engineering, No. 6. doi:10.1016/j.jrmge.2013.12.005.