مطالعه تأثیر ترکیبات آللوشیمیایی عصاره شاخ و برگ و ریشه‌ اُزمک (Lepidium draba L.) بر خصوصیات جوانه‌زنی و رشد یولاف (Avena sativa L.)

تحقیقات بذر

مقاله 1، دوره 8، شماره 26، خرداد 1397، صفحه 1-14   

نویسندگان

افشار آزادبخت^{* 1}؛ ایوب فصاحت²

¹دکتری، گروه علوم علف‌های هرز، دانشکده کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

²دکتری، گروه اکولوژی گیاهان زراعی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، البرز، ایران

چکیده

به­منظور بررسی اثر عصاره آبی اندام­های مختلف اُزمک بر جوانه­زنی و رشد گیاهچه­­ی یولاف زراعی آزمایشی به­صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال­های 1393 و 1395 در آزمایشگاه تحقیقات بذر دانشگاه محقق اردبیلی انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل عصاره آبی اندام­های هوایی و زیرزمینی اُزمک و مخلوط آنها در نسبتی مساوی با هم و در پنج سطح غلظتی 5، 10، 20، 40 و 80 درصد حجمی بود و برای تیمار شاهد نیز از آب مقطر استفاده شد. بر اساس نتایج آزمایش، عصاره آبی اندام‌های مختلف اُزمک در غلظت­های متفاوت توانستند خصوصیات جوانه‌زنی و رشد گیاهچه­ای یولاف زراعی را به­طور معنی­داری (01/0>p) تحت­تأثیر قرار دهند به‌طوری که با افزایش غلظت عصاره آبی گیاه اُزمک، درصد جوانه­زنی، سرعت جوانه­زنی، طول ریشه‌چه، طول ساقه­چه و وزن­تر ریشه­چه و ساقه­چه و همچنین تعداد ریشه‌های فرعی یولاف به­طور معنی­داری کاهش یافتند. در این آزمایش بیشترین میزان صفت‌های مورد بررسی در تیمار شاهد و پس از آن در غلظت پنج درصد عصاره اندام­های مختلف اُزمک مشاهده شد و کمترین میزان این صفات نیز در غلظت 80 و 40 درصد عصاره اندام­های مختلف اُزمک به­دست آمد. غلظت­ 80 درصد عصاره اندام‌های هوایی، زیر­زمینی و مخلوط آنها، توانست میزان تمام صفات مورد بررسی را تقریباً به صفر کاهش دهد. بر اساس نتایج حاصله از معادله لُجستیک سه پارامتره و همچنین بر اساس مقادیر X₅₀، بیشترین تأثیر عصاره آبی به اندام­های هوایی گیاه اُزمک متعلق بود و کمترین تأثیر بر صفات مورد مطالعه به عصاره آبی اندام­های زیر­زمینی متعلق بود. نتایج نشان داد که بقایای گیاهی علف­هرز اُزمک می­تواند تأثیرات بازدارنده­ای بر خصوصیات جوانه­زنی و همچنین رشد و نمو گیاهچه یولاف زراعی بگذارد پس باید در شرایط کشت مزرعه‌ای و در زمان تهیه بستر از نظر میزان بقایای گیاهی اُزمک، خاک را بررسی نمود.

کلیدواژه‌ها

آللوپاتی؛ غلظت عصاره؛ ساقه‌چه؛ ریشه‌چه؛ خصوصیات رشدی