ارزیابی اثر سولفات ‌پتاسیم بر غلظت کلروفیل و شاخص‌ تحمل به تنش‌ خشکی ژنوتیپ ماش در خوزستان

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 7، دوره 10، شماره 33، شهریور 1397، صفحه 68-78   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

ناصر ظریفی نیا^{* 1}؛ حسین فرزادی¹؛ محمد خرمیان²

¹عضو هیات علمی سازمات تحقیقات و آموزش کشاورزی، بخش اصلاح و تهیه نهال و بذر

²عضو هیات علمی سازمات تحقیقات و آموزش کشاورزی بخش فنی و مهندسی

چکیده

به منظور ارزیابی اثر سولفات ‌پتاسیم بر غلظت کلروفیل و شاخص‌ تحمل به تنش‌ خشکی ژنوتیپ‌های ماش در منطقه شمال خوزستان، این پژوهش به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال‌های 1390 و 1391 در مرکز تحقیقات کشاورزی جنوب غرب کشور(صفی-آباد) اجرا شد. کرت اصلی شامل آبیاری پس از 120، 180 و240 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر (با علامت به ترتیب I120، I180 و I240) و مقادیر کود پتاسیم(صفر، 5/37 و 75 کیلوگرم K2O در هکتار از منبع سولفات پتاسیم با علامت به ترتیب F0، F1 و F2) و ژنوتیپ های(پرتو، هندی و لاین‌های VC6173،Cn95وKPS1) به صورت فاکتوریل در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که عملکرد دانه در تیمارهایI180 و I240 نسبت به تیمار شاهد (I120) به ترتیب 8/21 و 4/30 درصد کاهش یافت. بیشترین و کمترین شاخص تحمل به تنش آب به ترتیب به توده‌هندی (83/0) و لاینKPS1 (47/0) اختصاص یافت. کاربرد پتاسیم به میزان 75 کیلوگرم در هکتار در تیمارI240، باعث افزایش تحمل به تنش خشکی همه ژنوتیپ‌ها به جز لاینKPS1 شد. تغییرات غلظت‌ کلروفیل تحت تاثیر رژیم آبیاری، رژیم آبیاری و ژنوتیپ، رژیم آبیاری و کود و همچنین برهمکنش سه گانه در سطح1% و مصرف کود و ژنوتیپ در سطح 5% معنی‌دار بود. نتایج کلی نشان داد که توده‌هندی به دلیل تحمل بالا به تنش‌خشکی و لاین VC6173 به دلیل تحمل به تنش-خشکی، ایستاده بودن ساقه و تمرکز در رسیدگی برتر از سایر ارقام است.

کلیدواژه‌ها

ماش؛ کودپتاسیم؛ شاخص تحمل به تنش؛ شاخص حساسیت به تنش؛ عملکرد

مراجع

اصغری پور، م.ر. و ش. رفیعی. 1388. واکنش عملکرد و خصوصیات مورفولوژیکی تعدادی از ژنوتیپ­های ماش به تنش خشکی. مجله دانش نوین کشاورزی، سال5، شماره15: 76-67.

پورموسوی، س.م. 1386. بررسی تاثیر تنش­خشکی و کود دامی بر رطوبت، میزان پایداری غشائ سلول و محتوای­ کلروفیل برگ سویا. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، جلد14، شماره4: 108-98.

پزشک پور، پ.، ع.ا. احمدی و م. دانشور. 1384.تأثیر تاریخ کاشت بر عملکرد در اجزای عملکرد دانه و شاخص کلروفیل برگ و میزان نفوذ نور در کف سایه‌ انداز گیاهی ارقام نخود کابلی. مقالات اوّلین همایش ملّی حبوبات. 29و30 آبان1384،مشهد مقدس:پژوهشکدة علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد

شکاری، ف.، آ. پاک مهر، م. راستگو و م. وظایفی. 1389. اثر پرایمینگ بذر با اسیدسالیسیلیک بر پاره ای صفات فیزیولوژیک لوبیا چشم بلبلی تحت تنش کم­آبی در زمان غلاف­بندی. مجله علمی پژوهشی علوم کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، سال چهارم، شماره 13: 29-13.

صفی­خانی، ف.1385. بررسی جنبه­های فیزیولوژیک مقاومت به خشکی در گیاه بادرشبوDracocephalum moldavica L. ) ). کشاورزی و منابع طبیعی رامین

عمان،­ ع. 1386. بررسی تاثیر تنش ­خشکی برعملکرد واجزای عملکرد ژنوتیپ­های مختلف آفتابگردان آجیلی. گزارش پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی نراق. 95 ص.

ضابط، ­م. 1382. مطالعه اثرات تنش­خشکی بر صفات مختلف و تعیین بهترین شاخص مقاومت به خشکی در ماش، مجله علوم کشاورزی ایران، جلد34 شماره4: 46-53

میرفخرایی، ن.، م. مقدم، س. اهری زاد، و ا. رزبان حقیقی. 1389. ارزیابی ژنوتیپ­های ماشک کرکداردر شرایط تنش ­خشکی. مجله دانش کشاورزی پایدار، جلد2، 1: 141-133.

Al-Tabbal J A, Ayad  J Y, Kafawin O M. 2008. Effect of water deficit and plant growth regulations on leaf chlorophyll, prolin and total soluble sugar content of two durum wheat cultivar. 23:113-119.

Cacmak, I. 2005. K alleviates determinal affects of abiotic stresses in plant j. Plant Nutr. 168:521-530

Castillejo, A., A. MaldonadoOgueta‚ and V. Jorrin. 2008. Proteomic Analysis of Responses to Drought Stress in Sunflower (Helianthus annuus) Leaves by 2DE Gel Electrophoresis and Mass Spectrometry. Open Prote. J .1: 59-71.

Farzanjo, M. and M. Naruee Rod. 2005. Evaluation of correlation and causality analysis machine characteristics.National Conference beans. Mashhad: Institute of Plant Sciences, Ferdowsi University, 672-673.

Fernandez ,G.C.J. 1992. Effecttive selection criteria for assessing plant stress tolerance.In proceeding of a symposium , Taiwan .13 – 18 Aug . pp.257-277.

Fischer R. A, and C. Maurer. 1978. Drought resistance in spring Wheat cultivar 1-Grain yield response Aust.J.Agric. Res, 29: 897-917 

Ghallab, K.H., A. Ekram, S.A. Megawer, S.M. Afiah and A. Ahmed. 2007. Characterization of some superior mung bean genotypes  on the agronomic and  biochemical genetic levels. Egyptian J. Desert Res. 57:2-1-12. 

Jiang, Y. and N. Huang. 2001Drout and heat stress injury to two cool-season turfgrasses in relation to antioxidant metabolism and lipid peroxidation. Crop Sci. 41:436-442.                          

Nishi M., J. Singh, S. Bohra, A. Bohra and A Vyas. 2007. Agronomic Evaluation of promising Genotypes of Mungbeanunder  Hyper Arid Conditions of Indian Thar Desert. Int. J. Agric. Res. 2: 537-544.     

Sadeghipour M. 2009. The Influence of Water Stress on Biomass and Harvest Index in Three Mung bean Cultivars. Asian J. Plant Sci. 13: 1-5.

Santos, M. G., R.V. Ribeiro, R.F. Oliverira, E.C. Machado and C. Pimetel. 2006. The role of inorganic phosphate on photosynthesis recovery of common bean after a mild water deficit. Plant Sci. 170: 659-664

Sepehri, A. and S.A. Modarres-sanavi. 2003. Water and nitrogen stress on maize photosynthesis. J. Biol. Sci. 6:578-584.

Tawfik, K.M. 2008. Effect of Water Stress in Addition to Potassiomag Application on Mungbean. Aust. J. Basic Appl. Sci. 2:-42-52.

Thalooth, A.T., M.K. Tawfik, and H. Magda Mohamed. 2006. A Comparative Study on the Effect of Foliar Application of Zinc, Potassium and Magnesium on Growth, Yield and Some Chemical Constituents of Mungbean Plants Grown under Water Stress Conditions. World J. Agric. Sci. 2:1-37-46.