اثر تاریخ کشت بر قدرت و عملکرد بذر بادام زمینی

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 10، دوره 10، شماره 33، شهریور 1397، صفحه 106-116   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

زهرا رستگار^{* 1}؛ فرشید قادری فر²؛ حمیدرضا صادقی پور³؛ ابراهیم زینلی²

¹دانشجوی دکتری علوم و تکنولوژی بذر، گروه زراعت دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

²استادیار هیئت علمی گروه زراعت دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

³استادیار زیست شناسی دانشگاه گلستان، گرگان، ایران

چکیده

پژوهشی در دو سال زراعی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شد. آزمایش در سال اول در پنج تاریخ کاشت و در سال دوم در دو تاریخ کاشت انجام شد. نمونه‌گیری از زمان تشکیل بذر در غلاف به صورت هفتگی بود و بذرها بلافاصله به آزمایشگاه منتقل شدند. در آزمایشگاه درصد رطوبت و جوانه‌زنی نمونه‌های بذر تعیین و پس از خشک کردن بذرها میزان هدایت الکتریکی آن‌ها اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که تاریخ کاشت اثر معنی‌داری روی رطوبت بذر در زمان برداشت، درصد جوانه‌زنی، هدایت الکتریکی بذر، سرعت و مدت پرشدن دانه و قدرت گیاهچه داشت. بذرهای حاصل از کشت‌های زود هنگام کمترین مقدار رطوبت و بیشترین درصد جوانه‌زنی را نسبت به بذرهای حاصل از کشت دیرهنگام داشتند. همچنین، تأثیر تاریخ کشت بر عملکرد بذر بادام زمینی در سال اول معنی‌دار بود، در حالی که در سال دوم تأخیر در کاشت تأثیر معنی‌داری بر عملکرد بذر نداشت. کاهش طول دوره پر شدن دانه در تاریخ‌های کاشت تأخیری سال اول و مواجه شدن این دوره با بارش‌های انتهای فصل موجب شد که قدرت و کیفیت بذرهای حاصله به طور معنی‌داری کاهش یابد. نتایج حاکی از آن است که در میان عوامل آب و هوایی، دما و بارندگی طی دوره پر شدن دانه، دو عامل بسیار تأثیرگذار بر قدرت و عملکرد بذر هستند و با تنظیم تاریخ کشت با توجه به شرایط منطقه می‌توان بذرهایی با کیفیت و قدرت بالا را برداشت کرد.

کلیدواژه‌ها

بادام زمینی؛ جوانه‌زنی؛ قدرت بذر؛ کشت تأخیری؛ وزن دانه

مراجع

خواجه ­پور، م. 1383. گیاهان صنعتی. انتشارات جهاد دانشگاهی واحد صنعتی اصفهان. 580 ص.

Abdul-Baki, A. A. and J. D. Anderson. 1973. Vigor determination in soybean seed by multiple criteria. J. Crop. Sci. 13: 630-633.

Awal, M. and T. Ikeda. 2002. Effects of changes in soil temperature on seedling emergence and phenological development in field-grown stands of peanut (Arachis hypogaea). J.  Environ. Exp. Bot. 47:101-113.

Bell, M., R. Shorter and R. Mayer. 1991. Cultivar and environmental effects on growth and development of peanuts (Arachis hypogaea L.). I. Emergence and flowering. Field. Crop. Res. 27:17-33.

Caliskan, S., M. E. Arslan and H. Arioglu. 2008. Effects of sowing date and growth duration on growth and yield of groundnut in a Mediterranean-type environment in Turkey. Field. Crop. Res. 105: 131-140.

Craufurd, P., P. Prasad and R. Summerfield. 2002. Dry matter production and rate of change of harvest index at high temperature in peanut. Crop. Sci. 42:146-151.

Demir, I. and A. Balkaya. 2005. Seed development stages of kale (Brassica oleraceavar. acephala L.) genotypes in Turkey. Hort. Sci. 32:147-153.

Egli. D. B. 2004. Seed-fill duration and yield of grain crops. Adv. Agron. 83: 243-279.

Elias, S. G., A. Garary., L. Schweitzer and S. Hanning. 2006. Seed quality testing of native species. Nat. Plant. J. 7: 1. 15-19.

Eshraghi-Nejad, M., B. Kamkar and A. Soltani. 2011. The effect of sowing date on yield of millet varieties by influencing on phonological periods duration. Elec. J. Crop. Prod. 4(2):169-188.

Freeman, C. L .1987. Growing peas under irrigation. Pp.19-22 in: Pea: management for quality. Jermyn, W. A. Wratt, G. S. ed. Agronomy Society of New Zealand special publication no 6. Agronomy Society of New Zealand Inc., Palmerston North, New Zealand.

Guerke, W. R. 2005. Evaluating Peanut (Arachis hypogaea L.) Seed Vigor. Seed Tech. 27(1). 121-126.

Hampton, J. G and D. M. TeKrony. 1995. Handbook of vigour test methods (3rd edition). International Kluwer Academic Publishers, Dordrecht. 369-384.

Haro, R. J., M. E. Otegui., D. J. Collino and J. L. Dardanelli. 2007. Environmental effects on seed yield determination of irrigated peanut crops: links with radiation use efficiency and crop growth rate. Field. Crop. Res. 103:217-228.

ISTA. 2009. International rules for seed testing (Edition 2006). Zurich, International Seed Testing Association.

Kerting, D. L. 1984. Temperature effects on vegetative and reproductive development of peanut. Crop. Sci. 24:877-882.

Khichar, M. L and R. Niwas. 2006. Microclimatic profiles under different sowing environments in wheat. J. Agromet. 8: 201–209.

Matsuda, H., Y. Shibata., S. Mori and H. Fujii. 2011. Effect of temperature during the ripening period on the 100-grain weight of soybean in Shonai district of Yamagata prefecture. Jap. J. Sci. 80 (1): 43-48.

McDonald, M. B and L. O. Copeland. 1989. Seed science and technology laboratory manual. Iowa State University Press.

Rosati, A and T. M. Djong. 2003. Estimating photosynthetic radiation use efficiency using incident light and photosynthesis of individual leaves. Annual. Bot. 91:869-877.

SAS Institute. 1992. SASSTAT user’s guide, SAS Institute Inc, Cary.

Scott, R. K and K. W. Jaggard. 2000. Impact of weather, agronomy and breeding on yields of sugar beet grown in UKsince 1970. Agric. Sci. 134:341-352.

Soltani, A., S, Galeshi., E, Zeinali and N, Latifi. 2002. Germination, seed reserve utilization and seedling growth of chickpea as affected by salinity and seed size. Seed Sci. Technol. 30: 51-60.

Zengshu, C., X, Guizhen., W, Yanbing and L, Yurong. 2006. Effect of Sowing Time and Planting Density on Yield and Quality in Peanut. Chin. Agric. Sci. Bull. 7(48).