تاثیر سطوح مختلف کود نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد برخی از ارقام جدید ذرت (.Zea mays L) در کرمانشاه

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 19، دوره 10، شماره 33، شهریور 1397، صفحه 212-22   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

منصور احمدی¹؛ فرزاد مندنی^{* 2}؛ محمود خرمی وفا³؛ غلامرضا محمدی³؛ علی شیرخانی⁴

¹دانشجوی کارشناسی ارشد اگرواکولوژی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه.

²عضو هیات علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه.

³گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه.

⁴مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه.

چکیده

به منظور ارزیابی تاثیر سطوح مختلف نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام ذرت آزمایشی به صورت کرت‏های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‏های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال 1393 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل چهار سطح کود نیتروژن (40، 70، 100 و 140 درصد نیاز گیاهی ذرت به عنصر نیتروژن که مقدار توصیه شده بر اساس آزمون خاک معادل 138، 238، 350 و 483 کیلوگرم اوره در هکتار در نظر گرفته شد) در قالب کرت‏های اصلی و سه رقم رایج ذرت 704، سیمون و 678 BC در قالب کرت‏های فرعی بود. نتایج نشان داد کاربرد کود نیتروژن باعث بهبود تعداد بلال در متر مربع (12 درصد)، تعداد ردیف در بلال (9 درصد)، تعداد دانه در ردیف بلال (32 درصد)، عملکرد دانه (63 درصد) و وزن خشک کل (58 درصد) شد. رقم سیمون نیاز کودی بیشتری برای رسیدن به حداکثر عملکرد داشت و نسبت به ارقام دیگر از عملکرد دانه (19 درصد) بیشتری برخوردار بود. رقم سیمون در سطح کودی 140 درصد از شاخص برداشت بیشتری برخوردار بود در حالی که در دو رقم دیگر با افزایش کود نیتروژن تا 140 درصد، شاخص برداشت کاهش یافت. رقم سیمون (10467 کیلوگرم در هکتار) در سطح کودی 140 درصد و ارقام 704 (8402 کیلوگرم در هکتار) و 678 BC (8030 کیلوگرم در هکتار) در سطح کودی 100 درصد دارای حداکثر عملکرد دانه بودند. به طور کلی نتایج نشان داد که در منطقه مورد بررسی جهت دستیابی به عملکرد بالاتر بهتر است ارقام جدید ذرت مانند رقم سیمون کشت شوند.

کلیدواژه‌ها

شاخص برداشت؛ کود نیتروژن؛ وزن خشک کل؛ عملکرد دانه

مراجع

آشفته بیرگی، م.، ب. سیاه‌سر.، س. خاوری.، م. گلباشی.، ن. مهدی نژاد و ع. علیزاده. 1389. بررسی اثرات متقابل ژنوتیپ در محیط بر خصوصیات مورفولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد ارقام جدید ذرت دانه ای (Zea mays L.). مجله بوم شناسی کشاورزی. جلد 2، شماره 1: 145-136.

آمارنامه. 1394. آمارنامه‌ی کشاورزی، جلد اول: محصولات زراعی، سال زراعی 1392-1391. وزارت جهادکشاورزی، معاونت برنامه‏ریزی و اقتصادی، مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات. 167 صفحه.

رحیمی مقدم، س.، ر. دیهیم‏فرد.، س. صوفی‏زاده.، ج. کامپوزیا.، ف. نظریان فیروزآبادی و ح. عینی نرگسه. 1394. تاثیر تاریخ کاشت بر عملکرد دانه، اجزای عملکرد و شاخص‏های فیزیولوژیک رشد شش رقم ذرت دانه‏ای در کشور. مجله کشاورزی بوم‏شناختی. جلد 5، شماره 1: 83-72.

رمضانی، م.، ح. ا. سمیع زاده لاهیجی.، ح. ابراهیمی کولابی و ع. کافی قاسمی. 1387. مطالعه صفات زراعی و مورفولوژیک هیبریدهای ذرت از طریق تجزیه به عامل ها در همدان. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. جلد 45، شماره 1: 108-99.

ساعد موچشی، ا.، ه. پیرسته انوشه و س. زارع. 1389. بررسی بین عملکرد و اجزای عملکرد چند هیبرید ذرت در شرایط تنش خشکی. چکیده مقالات به نژادی یازدهمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران، دانشگاه شهید بهشتی تهران. صفحه 119.

سپهری، ع.، ع. م. مدرس ثانوی.، ب. قره یاضی و ی. یمینی. 1381. تأثیر تنش آب و مقادیر مختلف نیتروژن بر مراحل رشد و نمو، عملکرد و اجزاء عملکرد ذرت. مجله علوم زراعی ایران. جلد 3، شماره 2: 195-184.

صادقی، ح و م. بحرانی. 1381. تأثیر تراکم بوته و مقادیر نیتروژن بر ویژگی‌های مورفولوژیک و میزان پروتئین دانه ذرت دانه‌ای. مجله علوم کشاورزی ایران. جلد 3، شماره 3: 412-403.

عبدیان، ا.، ف. رحیم زاده خوئی.، ک. انوری ساوجبلاغی و ش. رحیمی زاده. 1389. بررسی عملکرد و اجزای عملکرد هیبریدهای زودرس ذرت در کشت دوم. چکیده مقالات به نژادی یازدهمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران، دانشگاه شهید بهشتی تهران. صفحه 137.

عدالت، م.، ع. کاظمینی و ح. غدیری. 1387. اثر رژیم‌های آبیاری و نیتروژن بر عملکرد و اجزاء عملکرد دانه ذرت. خلاصه مقالات دهمین کنگره علوم زراعت و اصلاح‌ نباتات ایران. صفحه 329.

علیزاده، ا.، ا. مجیدی.، ح. نادیان.، ق. نورمحمدی و م. عامریان. 1386. بررسی اثر تنش خشکی و مقادیر مختلف نیتروژن بر فنولوژی و رشد و نمو ذرت. 1386. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی. جلد 5، شماره 1: 120-110.

کوچکی، ع. و غ. ح. سرمدنیا. 1387. فیزیولوژی گیاهان زراعی (ترجمه)، چاپ چهاردهم. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 400 صفحه.

لک، ش.، ا. نادری.، س. ع. سیادت.، ا. آینه بند و ق. نورمحمدی. 1385. اثر سطوح مختلف نیتروژن و تراکم بوته در شرایط مختلف رطوبتی بر عملکرد، اجرای عملکرد و کارآیی مصرف آب ذرت دانه­ای سینگل کراس 704 در خوزستان. مجله علوم زراعی ایران. جلد 2: 167-153.

نعمتی، ع.، م. صادقی.، ر. سیدشریفی.، ن. سیدی.، پ. مولایی.، ع. حضوری و غ. حبیبی. 1387. اثر سطوح کود نیتروژن در تاریخ‌های مختلف کاشت بر عملکرد و اجزاء عملکرد دانه ذرت (رقم 404) در اردبیل. خلاصه‌ی مقالات دهمین کنگره علوم زراعت و اصلاح ‌نباتات ایران. صفحه 323.

نور محمدی، ق.، ع. سیادت و ع. کاشانی. 1384. زراعت غلات. انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز. 446 صفحه.

Andraski, T. W. and L. G. Bundy. 2002. Using the preside dress soil nitrate test and organic nitrogen crediting to improve corn nitrogen recommendations. Agron. J. 94: 1411-1418.

Hamdallah, G. 2000. Soil fertility management: the need for new concepts in the region. A paper presented at regional workshop on Soil Fertility Management through Farmer Field Schools in the Near East, Amman, Jordan.

Hammer, G. L. and I. J. Broad. 2003. Genotype and environment effects on dynamics of harvest index during grain filling in sorghum. Agron. J. 95: 199-206.

Herman, A. and F. Taube. 2005. Nitrogen concentration at maturity an indicator of nitrogen status in forage maize. Agron. J. 97: 201-210.

Jacobs, B. C. and C. J. Pearson. 1991. Potential yield of maize determined by rates of growth and development of ears. Field. Crops. Res. 27: 281-298.

Jans, W. W. P., C. M. J. Jacobs, B. Kruijt, J. A. Elbers, S. Barendse and E. J. Moors. 2010. Carbon exchange of a maize (Zea mays L.) crop: Influence of phenology. Agri. Ecosys. Environ. 139: 325-335.

Kamara, A. Y., A. Menkir, B. Badu-Apraku and O. Ibikunle. 2003. Reproductive and stay-green trait responses of maize hybrids, improved open-pollinated cultivars and farmers’ local cultivars to terminal drought stress. J. Maydica. 48: 29–37.

Kaur, A., S. Bedi, G. K. Gill and M. Kumar. 2012. Effect of nitrogen fertilizers on radiation use efficiency, Crop growth and yield in some maize (Zea mays L) genotypes. Maydica. Electronic. Public. 57: 75-82.

Lenka, S., A. K. Singh and N. K. Lenka. 2009. Water and nitrogen interaction on soil profile water extraction and ET in maize–wheat cropping system. Agri. Water. Manag. 96: 195-207.

Liu, Y., S. Li, F. Chen, S. Yang and X. Chen. 2010. Soil water dynamics and water use efficiency in spring maize (Zea mays L.) fields subjected to different water management practices on the Loess Plateau, China. Agri. Water. Manag. 97: 769-775.

McCullough, D.E., P. Girardin, M. Mihajlovic, A. Agullera and M. Tollenar. 1994. Influence of N supply on development and dry matter accumulation of an old and a new maize hybrid. Crop. Sci. 75: 471-477.

Namakka, A., I. U. Abubakar, I. A. Sadik, A. I. Sharifai, and A. H. Hassas. 2008. Effect of sowing date and nitrogen level on yield and yield components of two extra early maize varieties (Zea mays L.) in Sudan savanna of Nigeria. Arpan. J. 3: 1-5.

Osborn, S. L., J. S. Schepers, D. D. Francis and M. R. Schlemmer. 2002. Use of spectral radiance to in- season biomass and grain yield in nitrogen and water-stressed corn. Crop. Sci. 42: 165-171.

Panda, R. K., S. K. Behera and P. S. Kashyap. 2004. Effective management of irrigation water for maize under stressed conditions. Agri. Water. Manag. 66: 181-203.

Paolo, E. D. and M. Rinaldi. 2007. Yield response of corn to irrigation and nitrogen fertilization in a Mediterranean environment. Field. Crops. Res. 125: 18-25.

Paponov, I. A., P. Sambo, G. Schulte, T. Presterl, H. H. Geiger and C. Engels. 2005. Grain yield and kernel weight of two maize genotypes differing in nitrogen use efficiency at various levels of nitrogen and carbohydrate availability during flowering and grain filling. Plant. Soil. 272: 111–123

Philippeau, C. and B. Michalet-Doreau. 1997. Influence of genotype and stage of maturity of maize on rate of ruminal starch degradation. Ani. Feed. Sci. 68: 25-35.

Prasad, K. and P. Singh 1990. Response of promising rain-fed maize (Zea mays L.) varieties to nitrogen application in North-western Himalayan region. Indian. J. 60: 476-477.

Saeed, M., M. Y. Saifi, M. Akhtar and S. Mohsan. 1998. Differential genotypic response to drought stress in maize. Sarhad. J. Agri. Pakistan. 14: 49-55.

Sepehr, E., M. J. Malakouti and F. Nougolipour. 2008. Evaluation of phosphorus efficiency in Iranian cereal in a deficient calcareous soil. Euro soil International Conference (Soil- Society-Environment). Book of abstracts: Pp. 182.

Tolera, A., T. Berg and F. Sundstùl. 1999. The effect of variety on maize grain and crop residue yield and nutritive value of the Stover. Ani. Feed. Sci. Techno. 79: 165-177.

Uhart, S. A. and F. H. Andrade. 1995. Nitrogen and carbon accumulation and remobilization during grain filling in maize under different source/sink ratios. Crop. Sci. 35: 183-190.

Wajid, A., A. Ghffar, M. Maqsood, K. Hussain and N. Wajid. 2007. Yield response of maize hybrids to varying nitrogen rates. Pakistan. J. Agri. Sci. 42: 217-220.

Zebarth, B. J., R. W. shcard and J. Howblin. 2001. Influence of rate and timing of nitrogen fertilization application on yield and quality of hard red winter wheat. Plant. Sci. 72: 13-19.