بررسی مقدار جذب برخی کاتیون ها توسط گونه (Halocnemum Strobilacemum) در کویر میقان اراک

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 21، دوره 10، شماره 33، شهریور 1397، صفحه 232-240   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حمید ترنج زر¹؛ معصومه حیدرزاده^{* 2}؛ عباس احمدی³

¹استادیار، گروه علوم مرتع، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران

²دانشجوی دکتری مهندسی منابع طبیعی علوم مرتع، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران

³باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران

چکیده

چکیده:
سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم نقش مهمی در سازگاری گیاهان به شرایط خشکی دارند. توزیع و پراکنش این مواد در گیاهان مناطق خشک و بیابانی به خوبی روشن نیست. این تحقیق در سال 93 با هدف بررسی مقدار جذب کاتیون‌های سدیم، پتاسیم، منیزیم و کلسیم توسط گونه Halocnemum Strobilaceum در کویر میقان و مقایسه با کاتیون های موجود در عمق ( 0 تا 30 سانتی متر) خاک پای بوته های مورد نمونه برداری در سه فصل (زمستان، بهار، تابستان) انجام شد. بدین منظور از 10 نمونه از اندام های هوایی گیاه Ha. Strobilaceum و خاک زیر بوته‌ها در سه فصل مورد نظر -بصورت کاملاً تصادفی نمونه‌برداری انجام شد. با انتقال نمونه‌ها به آزمایشگاه، کاتیون های مورد نظر در گیاه و خاک مورد اندازه‌گیری قرار گرفتند. در نهایت با استفاده از آزمون آنالیز واریانس یک‌طرفه به بررسی اختلاف معنی‌داری مقادیر بین نمونه‌ها پرداخته شد. نتایج نشان داد، که بیشترین مقدار هر 4 کاتیون‌ با شروع فصل رشد در بهار نسبت به فصول زمستان و تابستان در گیاه وجود دارد و بالعکس کمترین مقدار همین کاتیون‌ها در خاک نیز در فصل بهار اتفاق می‌افتد که نشان از جذب بالا و مؤثر گیاه Ha. Strobilaceum در شروع فصل رشد دارد، همچنین تجمع کاتیون‌ها در خاک منطقه ارتباط مستقیم با پراکنش گونه Ha. Strobilaceum دارد.

کلیدواژه‌ها

کلمات کلیدی: کاتیون؛ عناصر خاک؛ کویرمیقان؛ Halocnemum Strobilaceum

مراجع

آخوندی، آ.، ع،صفرنژاد.، و م، لاهوتی. 1382. اثر تنش خشکی بر تجمع پرولین و تغییرات عناصر در یونجه های یزدی، نیکشهری و رنجر. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 10(1): 165.

اله قلی، ع.، و ­ی، عصری. 1392. بررسی تغییرات جوامع گیاهی حاشیه ی جنوب شرقی دریاچه ی ارومیه.  مجله اکوفیزیولوژی گیاهی، 5 (15): 13.

احمدی، ع.، ق. زاهدی امیری.، ش، محمودی.، ا. مقیسه. 1386 .بررسی رابطه­ی بین خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک و پوشش ­گیاهی در خاک­های شور و گچی مراتع قشلاقی اشتهارد. نشریه­ ی دانشکده منابع ­طبیعی،60 (3): 49-58.

اسدی، م. 1380. فلور ایران تیره اسفناجیان، موسسه تحقیقات جنگل­ها و مراتع. 8 (38): 508.

اکبری، ن. 1391. بررسی آت اکولوژی گونه Halocnemum strobilaceum در منطقه کویر میقان اراک. پایان­نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی اراک.

باغستانی میبدی، ن. 1375. روابط پوشش گیاهی و خاک در اراضی مرتعی مناطق خشک و نیمه خشک (ترجمه)، انتشارات موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، شماره 146(48).

ترنج زر، ح. 1389. توسعه اکوتوریسم در کویر میقان، مجموع مقالات اولین همایش ملی تالاب کویری ایران، اراک.

ثابتی، ح. 1373. جنگل­ها، درختان و درختچه­ های ایران، چاپ دوم، انتشارات دانشگاه یزد، صفحه 382- 381.

جعفری، م.، م. زارع چاهوکی.، م.ع. طویلی.، و ا. کهندل. 1385. بررسی رابطه خصوصیات خاک باپراکنش گونه های گیاهی در مراتع استان قم. فصلنامه پژوهش و سازندگی در منابع­ طبیعی، 73 (7): 116- 110.

جعفری، م و ع. طویلی. 1389. احیای مناطق خشک و بیابانی، انتشارات دانشگاه تهران، ایران، صفحه380.

حق نیا .1376. زیست پالایی شیوهای برای پاکسازی محیط خاک وآب، مجله محیط شناسی، شماره 62 ، صفحه 92- 86.

حیدری شریف آباد، ح. 1379. گیاه، خشکی و خشکسالی. موسسه­ی تحقیقات جنگل­ها و مراتع، چاپ اول.

ضیائی، م.، و ح. میر­سیدحسینی. 1390. بررسی تغییرات مقدار سرب قابل استخراج با عصاره­گیری­های مختلف در ریزوسفر و توده خاک ذرت و کلزا، مجله مدیریت خاک و تولید پایدار. 1(3): 59-75.

علیزاده، آ.، ج، معتمدی.، و ر، عرفانزاده. 1391. قابلیت 4 گونه از هالوفیت های دریاچه ارومیه در پالایش نمک خاک­های شور. فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 21 (4) 675-663.

قربانلی،م.، و م، نیاکان. 1386. اثر تنش خشکی بر روی میزان قند­های محلول، پروتئین، پرولین، ترکیبات فنلی و فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز گیاه سویا رقم گرگان3. علوم دانشگاه تربیت معلم. جلد 5. 537-550.

کریمی، ه. 1381. فرهنگ رستنی های ایران. انتشارات پرچم. تهران. صفحه 322.

مختاری اصل، ا.، م،مصداقی.، م، اکبرلو، و ر. رنگ­اوران .1387. بررسی روابط متقابل بین برخی خصوصیات خاکی موثر و پراکنش گونه های مرتعی در مراتع قرخلار مرند در استان آذربایجان شرقی. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، 15(1): 10-1.

متین، م.1380. مطالعه اراضی شور و قلیایی ایران از لحاظ استعدادهای بالقوه تولید نباتات مرتعی. دفتر طرح و برنامه ریزی و هماهنگی امور پژوهشی، معاونت آموزش و تحقیقات جهاد سازندگی. صفحه 28.

میرخانی، ر.، س، سعادت، و م، شعبانپور: 1384، محاسبه ظرفیت تبادل کاتیونی خاک با استفاده از بافت خاک و درصد ماده آلی خاک های استان گلستان، مجله علوم آب و خاک، 19(2): 235-242.

میرزاپور، م. ح.، ا. ح، خوشگفتار منش.، خ، میرنیا.، ح، بهرامی.، و م، نایینی. 1382. اثرهای متقابل منیزیم و پتاسیم بر رشد و عملکرد آفتابگردان در یک خاک­ شور. مجله علوم آب و خاک. 17(2): 132-139

ناروئی، ا.، س.م، موسوی.، و ف، یاوری. 1390، استانداردهای محلول و خاکی در آنالیز نمونه ­ها با دستگاه جذب اتمی. سی­امین گردهمایی علوم زمین. 

Boonsaner, M. and Hawker, D. W., 2012. Remediation of saline soil from shrimp farms by three different plants including soybean. Environ Sci Health A Tox Hazard Subst Environ Eng J, 47(4): 558-564.

Bui, E. N. and B.L. Handerson. 2003.Vegetation indicators of salinity in northern Queensland. Austrul Ecologi J, 28(5): 539-552.

Cakmak, I and Kirkby, E., 2008. Role of magnesium in carbon partitioning and alleviating photo oxidative damage. Plant Science,133: 692-704.

Dikilitas, M. and Karakas, S., 2010. Salts as Potential Environmental Pollutants, Their Types, Effects on Plants and Approaches for Their Phytoremediation. Plant Adaptation and Phytoremediation, 357-381 pp.

Flowers, T. J. and Colmer, T. D., 2008. Salinity tolerance in halophytes. The New Phytologist J, 179(4): 945-963.

Hesham, F. Alharby. Timothy, D. Colmer Edward, G. Barrett, L. Salt. Salt accumulation and deplation in the root-zone of the halophyte Atriplex nummularia .: Influence of salinity, leaf area and plant water use. Plant and soil J. 382(1-2):31-41

Johnson, P. S. and Shifley, S. R. 2002. The Ecology and Silviculture of Oaks. CABI Publishing, 503 pp.

Manousaki, E. and Kalogerakis, N., 2011. Halophytes present new opportunities in phytoremediation of heavy metals and saline soils. Industrial and Engineering Chemistry Research, 50(2): 656-660.

Matin Zadeh, Z. Siegmar-w, B. Mirmassoumi, M and Akhni, H. 2013. Ionic relationships in some halophytic Iranian Chenepodiaceae and their rhizospheres. Plant and Soil J. 372(1): 523- 529.

Nayyar H, 2003. Accumulation of osmolytes and osmotic adjustment in water-stressed wheat (Triticum aestivum) and maize (Zea mays) as affected by calcium and its antagonists. Environment Experiment Botany J. 50: 253-264.

Quevedo, D. I., F. Frances. 2008. Aconceptual dynamic vegetation –soil model for arid and semiarid zones. Hydro. Earth Sys. 12: 1175-1187.

Radyukina, N. L., Kartashov, A. V., Ivanov, Y. V., 2007. Functioning of defense systems in halophytes and glycophytes under progressing salinity, Plant Physiology J. 54(6): 902–912.  

Rogel, J.A., R.O. Silla and F.A. Ariza. 2001. Edaphic characterization and soil ionic compositioninfluencing plant zonation in a semiarid Mediterranean salt marsh. Geoderma J, 99: 81-98.

Schoenholtz, S. H., Van Miegroet, H. and Burger, J. A. 2000. A review of chemical and physical properties as indicators of forest soil quality: challenges and opportunities. Forest  Ecology and Management J, 1: 27-56.

Vieira, S. R. and Paz Gonzalez. A. 2003. Analysis of the spatial variability of crop yield and soil properties in small agricultural plots. Bragantia, Campinas, 62: 127-138.

Wang, Y. Satoh,A and Warren, G. 2004. Mapping the functional domains of the Golgi

stacking factors. Cell Biol J, 164: 973–978.

Wang, S., Wan, Ch., Wang, Ya., Chen, H,. Zhou, Z,. Fu, H. and Sosebee, R.E,. 2004. The characteristic of Na⁺ , K⁺ & free proline distribution in several drought-resistant plants of the Alex Desert, China. Arid Enviroments J, 56: 525-539.

Zeng, F., Yan, H. and K.Arndt, S. 2009. Leaf and whole tree adaptation to mild salinity in field grown Populus euphratica. Tree physiology,29(10): 1237- 1246.