مقایسه عملکرد و اجزای عملکرد شش رقم و توده محلی پیاز خوراکی (Allium cepa L.) تحت تأثیر سن نشاء در منطقه میناب

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 22، دوره 10، شماره 33، شهریور 1397، صفحه 241-253   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حامد حسن زاده خانکهدانی¹؛ عبدالحسین ابوطالبی^{* 2}

¹محقق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان، بندرعباس، ایران

²دانشیار گروه باغبانی، واحد جهرم، دانشگاه آزاد اسلامی، جهرم، ایران

چکیده

به‌منظور بررسی عملکرد و اجزای عملکرد پنج رقم و یک توده محلی پیاز روزکوتاه تحت تأثیر سن نشاء، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میناب اجرا شد. عامل اصلی به سن نشاء شامل 50، 60 و 70 روزه و و عامل فرعی به رقم شامل GVS 36388، GVS 36612، GVS 36812، مینه‌روا، پریماورا و توده محلی بلوچی اختصاص یافت. صفات مورد بررسی عبارت از طول و قطر سوخ، شاخص شکل سوخ، متوسط وزن سوخ، درصد وزنی چندقلویی و بولتینگ و عملکرد کل و قابل فروش و همچنین تعداد روز تا شروع برداشت سوخ بودند. براساس نتایج بیش‌ترین عملکرد قابل فروش سوخ در رقم پریماورا (503/34 تن در هکتار) و کم‌ترین آن در توده محلی بلوچی (107/16 تن در هکتار) به دست آمد. به‌طور کلی، سن نشاء 60 روزه بهتر از 50 و 70 روزه بود و این برتری در صفات طول و قطر و متوسط وزن و عملکرد قابل فروش سوخ و در همه ارقام کاملاً مشهود بود. از طرفی ارقام پریماورا و مینه‌روا با متوسط وزن سوخ و عملکرد بیشتر و درصد چندقلویی و بولتینگ کمتر، از پتانسیل نسبی بهتری نسبت به بقیه برخوردار بودند. به‌طور کلی با توجه به پتانسیل تولید سوخ در توده محلی بلوچی و همچنین بالا بودن قیمت بذر ارقام وارداتی و خروج ارز از کشور، در دستور کار قرار دادن توده محلی بلوچی جهت اصلاح صفات نامطلوب بولتینگ و چندقلویی می‌تواند کمک شایان توجهی به تأمین بذر مرغوب این رقم محلی نماید.

کلیدواژه‌ها

بولتینگ؛ پیاز خوراکی؛ توده محلی بلوچی؛ سن نشاء؛ عملکرد قابل فروش

مراجع

ایزدخواه شیشوان، م.، م. تاج بخش و ر. امیرنیا. 1389. مطالعه تأثیر سن و اندازه های متفاوت نشاء بر عملکردهای اقتصادی، بیولوژیکی، شاخص برداشت و برخی خصوصیات کیفی ارقام روز بلند و روز متوسط پیازخوراکی. نشریه علوم باغبانی (علوم و صنایع کشاورزی). جلد 24، شماره 2: 215-203.

فتحی، س. م. ر. 1388. مناسب­ترین سن برای کاشت گیاه­چه­های پیاز. خبرگزاری فارس.

قوامی، آ. و م. قوامی. 1392. بهینه سازی روش تولید پیاز خوراکی رقم قرمز ری جهت کشت پایدار. اولین همایش ملی گیاهان دارویی و کشاورزی پایدار.

مقدم، ن.، ک. خیری، ی. میرزائی، ح. میوه­چی لنگرودی و ع. شهریاری. 1380. گزارش نهایی طرح بررسی مناسب­ترین تاریخ تهیه خزانه و انتقال نشاء پیاز در مناطق جنوبی کشور، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، کرج.

میرزائی، ی. و م. خدادادی. 1387. بررسی اثرات روش های مختلف تولید بر برخی از صفات سه رقم پیاز در قالب طرح استمرار تولید در منطقه جیرفت. پژوهش و سازندگی در زراعت و باغبانی، جلد 80.: 76-69.

میرزائی ی. 1378. مناسب­ترین تاریخ تهیه خزانه در منطقه سردسیر و انتقال نشاء پیاز به منطقه گرمسیر جیرفت. گزارش پژوهشی بخش اصلاح و تهیه نهال و بذر مرکز تحقیقات کشاورزی جیرفت.

Babatola, L.A., and Lawal, O.L. 2000. Comparative yield and storability of two tropical onion (Allium cepa L.) cultivars under different storage structures. In: Proceedings of 18^th Horticultural Society of Nigeria Conference, IAR/ABU, Zaria.

Boyhan, G. E., R.L. Torrance, J. Cook, C. Riner and C.R. 2009. Plant population, transplant size, and variety effect on transplanted short-day onion production. Hort. Technol., 19(1): 145-151.

Brewster, J.L. 1994. Crop production science in horticulture. CAB International., Wallingford, UK.

Galmarini, C.R., and P.G. Della-Gaspera. 1995. Effects of transplanting dates and plant density on yield responses on onion (Valenciana type). Hort. Argentina, 14(37): 23-29.

Herison, C., J.G. Masabni and B.H. Zandstra. 1993. Increasing seedling density, age, and nitrogen fertilization increase onion yield. Hort. Sci., 28(l):23-25.

Hussaini, M.A. and E.B. Amans. 2000. Yield, bulb size distribution and storability of onion (Allium cepa L.) under different levels of N-fertilization and irrigation regime. Trop. Agri., (Trinidad), 77 (3), 145-149.

Ibrahim, N.D. 2010. Growth and yield of Onion (Allium cepa L.) in Sokoto, Nigeria. Biol. of Agri., 1(4): 556-564.

Kanton, R.A.L., L. Abbey, R.G. Hilla, M.A. Tabil and N.D. Jan. 2003. Influence of transplanting age on bulb yield and yield components of Onion (Allium cepa L.). J. of Veg. Crop Prod., 8(2): 27-37.

Leskovar, D.I. and C.S. Vavrina. 1999. Onion growth and yield are influenced by transplant tray cell size and age. Sci. Hort., 80: 133-143.

Liu, F. and C. Woong. 1996. Effect of plug size and seedling age on growth and development of onion (Allium cepa L). Bulletin of National Pingtung Polytechnic Institute, 5(2): 1-6.

Lujan-Favela, M. 1992. Growth and productivity of onions sown and transplanted at different dates, ages and sizes. Revista-Fitotecia-Mexicana, 15(1): 51-60.

Mettanada, K.A. and R. Fordham. 1999. The effects of plant size and leaf number on the bulbing of tropical short day onion cultivars (Allium cepa L.) under controlled environments in the United Kingdom and tropical field conditions in Srilanka. J. of Biotech. Sci., 74(5): 623-633.

Mohammadi, J., J. Lamei, A. Khasmakhi-Sabet, J.A. Olfati and G.H. Peyvat. 2010. Effect of irrigation methods and transplant size on onion cultivars yield and quality. J. of Food, Agri. and Envir., 8(1): 158-160.

USDA. 2015. Vegetables 2014 summary. National Agricultural Statistics Service. 83 p.

Vachhani, M.U. and Z.G. Patel. 1988. Studies on growth and yield of onion as affected by seedling age at transplanting. Prog. Hort., 20(3-4): 297-298.

Vachhani, M.U. and Z.G. Patel. 1989. Effect of age of transplants on the growth and yield of onion in lowland conditions. Gujarat Agri. Univ. Res. J., 15(2): 49-50.

Wojtaszek, T., E. Kunicki, F. Bednarz and M. Poniedzialek. 1993. Multi-seeded onions: Effect of block spacing and transplant age on yield of onions. Folia- Hort., 5(1): 11-18.