مفهوم درد از نظر گاه محتشم کاشانی

مطالعات زبان و ادبیات غنایی

مقاله 5، دوره 8، شماره 27، مرداد 1397، صفحه 67-74   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

کورس کریم پسندی^*

استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، ایران

چکیده

یکی از مبانی دستگاه فکری محتشم کاشانی، مقولة درد است. محتشم، درد درونی و حقیقی را مبنای حرکت در این عالم، عامل رافع حجاب دل، باعث رسیدن به لذّت پایدار و موجب خلوص عیار عشق می داند. در نقطة مقابل، بی دردی را مایة هلاکت و نابودی، موجب ملال و افسردگی و حجاب راه انسان معرفی می کند. این مقاله،به روش تحلیلی به واکاوی و تبیین موضوع درد در شعر محتشم می پردازد؛و نیز سیری است در اشارات تأمّل برانگیز این شاعر بزرگ، دربارة اهمّیت درد، نشانه هاو لوازم راه درد، لذّتِ درد، انواع درد، فواید و اثرات درد، عوارض بی دردی، عوامل درمان کنندة درد؛ و این که درد، باعث حرکت و شوقِ حیات است، و آن چه را که اوصاف غیر انسانی است از وجود انسان می زداید و تا حدّ ممکن، اوصاف روحانی را برای او محقق می سازد تا انسان با التزام به اخلاق و اطوار اهلِ درد، به انسان واقعی که شایستة مقام خلافت الهی است برسد.

کلیدواژه‌ها

محتشم کاشانی؛ شعر؛ درد؛ انسان واقعی

مراجع

1. اونامونو، میگل د، (1391)، درد جاودانگی، ترجمة بهاء الدین خرمشاهی، تهران: ناهید، چاپ نهم.

2. پورنامداریان، تقی، (1380)، در سایه آفتاب، تهران: سخن، چاپ اول.

3. حسینی کازرونی، سید احمد، (1374)، عشق در مثنوی معنوی، تهران: زوار، چاپ اول.

4. رابرت جی، گچل و دنیس سی. ترک، (1381)، روان شناسی درد، ترجمة محمد علی اصغری مقدم و همکاران، تهران: رشد، چاپ اول.

5. زرین کوب، عبدالحسین، (1390)، سرّ نی، تهران: علمی، چاپ سیزدهم.

6. -----------------، (1383)، صدای بال سیمرغ، تهران: سخن، چاپ چهارم.

7. شفیعی کدکنی، محمد رضا، (1380)، زبور پارسی، تهران: آگاه، چاپ دوم.

8. عطار نیشابوری، شیخ فریدالدین محمد، (1384)، اسرارنامه، تصحیح سید صادق گوهرین، تهران: زوّار چاپ ششم.

9. ----------------------------، (1368)، الهی نامه، تصحیح و مقدمه: هلموت ریتر، تهران: توس، چاپ دوم.

10. ---------------------------، (1383)، منطق الطیر، مقدمه، تصحیح و تعلیقات: محمد رضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن، چاپ اول.

11. غزالی، احمد، (1368)، نقد و بررسی سوانح العشاق احمد غزالی، به اهتمام سیده مریم ابوالقاسمی، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، چاپ اول.

12. محتشم کاشانی، علی بن احمد، (1389)، کلیات محتشم کاشانی، تصحیح مصطفی فیضی کاشانی، تهران: سوره مهر، چاپ اول.

13. مطهری، مرتضی، (1385)، انسان کامل، تهران: صدرا چاپ سی و هفتم.

14. مولوی،جلال الدین محمد، (1378)، کلیات شمس تبریزی، تصحیح بدیع الزمان فروزانفر، تهران: پیمان، چاپ اول.

15. ------------------، (1363)، مثنوی معنوی، تصحیح نیکلسون، تهران: امیرکبیر، چاپ اول.

16. میبدی، احمد بن محمد، (1370)، گزیده تفسیر کشف الاسرار و عده الابرار، به کوشش رضا انزابی نژاد، تهران: امیرکبیر، چاپ دوم.