تحولات کردستان عراق و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

مقاله 5، دوره 10، شماره 36، آبان 1397، صفحه 101-125   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

اصغر بیات^{* 1}؛ محمد رضا اقارب پرست²؛ علیرضا گلشنی³

¹وزارت دفاع

²عضو هیات علمی

³هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی شهرضا

چکیده

تاریخ پذیرش: 29. 08. 1397
چکیـده
منطقه کردستان عراق به دلیل موقعیت منحصر به فرد ژئوپلتیک، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مناطق خاورمیانه شناخته می‌شود. این منطقه پس از صدام (2003) و تشکیل حکومت خودمختار، آبستن حوادث و رخدادهایی بوده که بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تأثیر داشته است. این پژوهش تحولات کردستان عراق را به دو دلیل مورد توجه قرار داده است: نخست به دلیل حضور و فعالیت دولت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در کردستان عراق پس از صدام و دوم، تقویت ناسیونالیسم کردی در مناطق کردنشین ایران. پیامد این رویداد، گسترش خواسته‌های قومی کردهای ایران از دولت مرکزی و احتمال واگرایی از حکومت مرکزی با هدایت بیگانگان است. از این رو، این پژوهش با روش آینده پژوهی در پی پاسخگویی به این پرسش است که تحولات اخیر کردستان عراق چه تأثیری بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران خواهد گذاشت؟ بر اساس فرضیه تحقیق، تحولات کردستان عراق؛ به‌ویژه حضور قدرت‌‌های منطقه‌ای در آن ناحیه و هم مرزی با ایران و نیز حضور نیروهای معارض کردی، می‌تواند بسترهای مناسبی را برای اقدام علیه امنیت ملی ایران فراهم آورد. در نهایت، چهار سناریو برای بررسی آینده این موضوع در خاورمیانه ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

واژه‌های کلیـدی: امنیت ملی؛ کردستان عراق؛ قدرت‌های منطقه‌ای؛ قدرت‌های فرامنطقه‌ای؛ قومیت؛ ایران

مراجع

منابع

قرآن کریم(آل‌ عمران ، ‌103).

اخوان کاظمی، مسعود .(1390). «کردستان عراق؛ هارتلند ژئوپلیتیکی اسرائیل»، فصلنامه راهبرد، ش 60.

بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار مردم استان کردستان 22/2/1388

حاجی یوسفی، امیرمحمد و سلطانی نژاد .(1387). سامان سیاسی در عراق جدید، تهران: انتشارات وزارت خارجه.

عمید زنجانی، عباسعلی .(1390). مقدمه­ای بر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایـران، تهران: نشر مجد.

مجتهد زاده، پیروز .(1390). سیاست‌های مرزی و مرزهای بین­المللی ایران، ترجمه دکتر ملک محمدی، تهران: سمت.

_______________ .(1392). جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی، ویراست۲، تهران: سمت.

ویسی، هادی .(1394). «بررسی توضیح پذیری نظریه ریچارد هارتشورن در جغرافیای سیاسی مسائل قومی ایران»، مجموعه مقالات هشتمین کنگره انجمن ژئوپلیتیک ایران: همدلی اقوام ایرانی؛ انسجام و اقتدار ملی، کردستان: دانشگاه سنندج.

Ajir, Media .(2016). “Pathway to an Independent Kurdistan”, https://www. researchgate.net/publication/303751385_Pathway_to_an_Independent_Kurdistan.

Frideman, George .(2017). “Israel’s Strategic Vulnerability”, https:// geopoliticalfutures. com/ israels- strategic- vulnerability.

Fisher, Max .(2015). “Why DC loves Biden's terrible plan to divide Iraq”, https://www.vox.com/2015/8/5/9097133/iraq-biden.

Hartshorne, Richard .(1950). “The functional approach in political geography”, Annals of the association of American Geographers, Vol 40, No.2, Pp. 95-130.

Kaldor, Marry (1999). New and Old Wars, Stanford University Press.

Karami, Arash .(2017). “The reason Tehran is against referendum on Iraqi Kurdistan”, Available at: http://www.al-monitor.com/pulse/en /originals /2017/06/iran-opposition-iraqi-kurdistan-krg-independence-referendum.html.

Munoz, Carol .(2017). “White House: Bid for an independent Kurdish state would be ‘significantly destabilizing”, http://www.washingtontimes. Com/news/2017/jul/13/kurdish-referendum-vote-opposed-white-house.

Packard, Matthew .(2013). “Earning Independence in Iraq Kurdistan”, https://litigation-essentials.lexisnexis.com/webcd/app.

Reily, David .(2008). “The Two-Level Game of Failing States: Internal and External Sources of State Failure”. http://journals.hil.unb.ca/index. Php/jcs/article/view/11244/13417.

Seufert, Gunter .(2015). “The return of the Kurdish question”, German Institute for International and Security Affairs, https://www.swp-berlin.org/en/ publication/ the-return-of-the-kurdish-question.

Sumer, Izzettin .(2012). “The future of rising Kurdish nationalism in the modern middle east: comparative perspectives of turkey, Israel and Iran”, https://www.soas.ac.uk/lmei/events/ssemme/file67892.pdf.

Salih, Khaled .(2006). “The Future of Kurdistan in Iraq”, http:// www. upenn. edu/ pennpress/ book/ 14152.html.