بررسی سازگاری و شاخص‌های تحمل تنش خشکی در ژنوتیپ‌های پیشرفته گندم نان

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 3، دوره 10، شماره 34، آذر 1397، صفحه 21-30   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

حبیب اله سوقی^*

استادیار بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،گرگان، ایران

چکیده

تنش خشکی یکی از عوامل مهم محدود کننده تولید محصولات کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک می‌باشد. به منظور بررسی پایداری عملکرد دانه و شاخص‌های تحمل تنش خشکی در گندم، 20ژنوتیپ امیدبخش گندم در سه سال زراعی از 1391 تا 1394 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی عراقی محله گرگان در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار کشت شدند. ژنوتیپ‌های مورد نظر در دو سال اول فقط در شرایط آبیاری معمول ولی در سال سوم آزمایش در دو شرایط آبیاری معمول و قطع آبیاری پس از گلدهی بررسی شدند. هشت شاخص تحمل تنش شامل شاخص حساسیت به تنش خشکی(SSI)، تحمل(TOL)، میانگین هندسی

کلیدواژه‌ها

عملکرد دانه؛ تنش خشکی؛ پایداری؛ لاین امیدبخش؛ گندم

مراجع

مدرسی، م.، و. محمدی.، ع. زالی و م. مرادی.1390. بررسی شاخص های تحمل تنش گرما در گندم. مجله علوم گیاهان زراعی ایران. دوره 42 شماره3: 474-465.

بخشایشی قشلاق، م.  و م. شکارچی زاده. 1394. ارزیابی ژنوتیپ های گندم نان با استفاده از شاخص های تحمل به تنش خشکی. پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی. سال 7 شماره 16: 59-47.

Abdoli, M. and M. Saeidi. 2012. Using different indices for selection of resistant wheat cultivars to post anthesis water deficit in the west of Iran. Ann. Bio Res. (3)3: 1333-1322.

Abdoli, M. and M. Saeidi. 2013. Evaluation of water deficiency at the post anthesis and source limitation during grain filling on grain yield, yield formation, some morphological and phonological traits and gas exchange of bread wheat cultivar. Albanian J. Agric. Sci. 12 (2):255-265.

Bouslama, M and W. T. Schapaugh. 1984. Stress tolerance in soybean. Part 1: Evaluation of three screening techniques for heat and drought tolerance. Crop Sci. 24: 933-937.

Brar, G. S., Kar, S. and N.T. Singh. 1990. Photosynthetic response of wheat to soil water deficits in

the tropics. J. Agron Crop Sci. 164: 343-34.

Chalab- Yani, S. and V. Rashidi. 2012. Selection indices in the improvement of wheat grain yield on drought stress conditions. African J. Agric. Res. 7 (7): 1177-1183.

Clarke, J. M., R. M. De Pauw and T. M. Towenley-Smith. 1992. Evaluation of methods for quantification of drought tolerance in wheat. Crop Sci. 32: 728-732.

-FAOSTAT. (2015). Agricultural Data, Food and Agricultural Organization of the United Nations, Rome. Online at http://faostat3.fao.org/.

Fernandez, C. G. J. 1992. Effective selection criteria for assessing plant stress tolerance. pp. 257-270 In: C. G. Kuo, (Ed.). Adaptation of food crops to temperature and water stress. AVRDC, Shanhua, Taiwan.

Fisher, R. A. and R. Maurer. 1978. Drought resistance in spring wheat cultivars. I. Grain yield responses. Aust. J. Agric Res. 29: 897-912.

Gavuzzi, P., F. Rizza, M. Palumbo, R. G. Campaline, G. L. Ricciardi and B. Borghi. 1997. Evaluation of field and laboratory predictors of drought and heat tolerance in winter cereals. Canadian J. Plant Sci. 77: 523-531.

Hohls, T. 2001. Conditions under which selection for mean productivity, tolerance to environmental stress, or stability should be used to improve yield across a range of contrasting environments. Euphytica. 120: 235-245.

Hossain, A. B., A. G. Sears, T. S. Cox and G. M. Paulsen. 1990. Desiccation tolerance and its relationship to assimilate partitioning in winter wheat. Crop Sci. 30: 622-627.

Khanna-Chopra, R. and C. Viswanathan. 1999. Evaluation of heat stress tolerance in irrigated environments of T. aestivum and related species. I. Stability in yield and yield components. Euphytica.106: 169-180.

Line, C. S., M. R. Binns and L. P. Lefkovitch. 1986. Stability analysis: where do we stand? Crop Sci. 26: 894-900.

Mc Caig, T. N. and J. M. Clarke. 1982. Seasonal changes in nonstructural carbohydrate levels of wheat and oats grown in semiarid environment. Crop Sci. 22: 963-970.

Nouri Ghanbalani, A., Nouri Ghanbalani, G. and Hassanpanah, D. 2009. Effects of drought stresscondition on the yield and yield components of advanced wheat genotypes in Ardabil, Iran. J. Food Agric. Env. 7 (3&4): 228-234.

Rashid, A., J. C. Stark, A. Tanveer and T. Mustafa. 1999. Use of canopy temperature measurements as a screening tool for drought tolerance in spring wheat. J. Agric. Crop Sci. 182: 213-237.

Sio-Se Mardeh, A., A. Ahmadi, K. Poustini and V. Mohammadi. 2006. Evaluation of drought resistance indices under various environmental condition. Field Crops Res. 98: 222-229.

Taghian, A.S. and A. Abo-Elwafa. 2003. Multivariate and rapid analysis of drought tolerance in spring wheat. Assiut Journal of Agricultural Science. 34:1-25.