تأثیر مقادیر مختلف کود اوره بر عملکرد و تجمع نیترات در اندام های قابل مصرف ریحان بنفش (Ocimum basilicum L.)

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 18، دوره 10، شماره 34، آذر 1397، صفحه 206-217   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

غلامرضا معافپوریان^{* 1}؛ محمد سعید تدین²

¹عضو هیئت علمی و استادیار بخش تحقیقات خاک و آب مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، شیراز، ایران

²عضو هیئت علمی و استادیار بخش تحقیقات خاک و آب مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، شیراز،

چکیده

چکیده
به منظور بررسی تأثیر مقادیر کود اوره بر عملکرد و تجمع نیترات در اندام های قابل مصرف ریحان بنفش (برگ و ساقه)، آزمایشی به صورت بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس در سال 1393 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل: بدون مصرف کود نیتروژنه (شاهد N0)، مصرف50 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار (N50)، مصرف 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص (N100)، مصرف 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص در هکتار (N150) و مصرف 200 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص در هکتار(N200) از منبع کود اوره بودند. مصرف کود اوره به صورت کود-آب انجام پذیرفت. نتایج آزمایش نشان داد، تأثیر مصرف اوره بر تجمع نیترات در ریحان معنی دار بود. بین نمونه برداری در دو زمان برداشت صبح و عصر از نظر تجمع نیترات در پهنک برگ اختلاف قابل ملاحظه ای مشاهده شد بگونه‌ای که مقدار نیترات در نمونه های برداشت گردیده در صبح بیش از نمونه های عصر بود. مصرف 50 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص(110 کیلوگرم کود اوره)، بیشترین مقدار عملکرد به میزان 95/0 کیلوگرم در مترمربع و کمترین میزان تجمع نیترات به میزان 8/177 میلی گرم در کیلوگرم وزن خشک را نشان داد.

کلیدواژه‌ها

کلمات کلیدی: تجمع نیترات؛ زمان برداشت؛ نیتروژن نیتراته؛ ریحان بنفش

مراجع

 احیایی، ع.، م. بهبهانی زاده و ا. بهبهانی زاده، 1372. شرح روشهای تجزیه شیمیایی خاک. نشریه فنی شماره 893 ، چاپ اول، مؤسسه تحقیقات خاک و آب، تهران. 117 صفحه.

امامی، ع. 1375. روشهای تجزیه گیاه. نشریه فنی شماره 982، چاپ اول، مؤسسه تحقیقات خاک و آب. 135 صفحه.

سالارپیشه، م.، ف. دشتی و ع. برادران راد، 1390. اثر سطوح مختلف نیترات پتاسیم بر رشد، عملکرد و برخی صفات کیفی گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.) در کشت بدون خاک. هفتمین کنگره علوم باغبانی ایران. 4 صفحه.

سالاردینی، ع.ا. 1388. حاصلخیزی خاک و کودها. انتشارات دانشگاه تهران. 434 صفحه

سبحانی اردکانی، س.، ک. شایسته، م. افیونی و ن. محبوبی صوفیانی. 1384. غلظت نیترات در برخی از فرآورده های گیاهی اصفهان. مجله محیط شناسی، شماره 37 ، بهار 1384 ، صفحه 76-69.

ملکوتی، م. ج. ، ا. نوری، س. سماوات و م. بصیرت. 1384. علل تجمع نیترات در سبزیهای میوه ای(خیار، گوجه فرنگی و ... ) و روشهای کنترل آن. نشریه فنی شماره 414، مؤسسه تحقیقات خاک و آب، تهران، ایران. 27 صفحه.

Aktash, M., A. Gunnes and N. Baltutar. 1993. Effect of calcium ammonium nitrate and urea on nitrate accumulation in onion plants. Doga Turk Tarim ve Ormancilik Degesi, 17(3): 855-861.

Anderson, L. and N. E. Nielsen. 1992. A new cultivation method for the production of vegetables with low content of nitrate. Sci. Hort. 49: 167-171.

Anita Ierna, K. 2009. Influence of harvest date on nitrate contents of three potato varieties for off season production. J. Food Comp. and Anal. 1761-1767.

Argyropoulou K., G. Salahas, D. Hela, A. Papasavvas. 2015. Impact of nitrogen deficiency on biomass production, phological and biochemical characteristics of sweet basil (Ocimum basilicum L.) plants, cultivated aeroponically. J. Intr. Sci. Pub., Vol. 3: 32-43.

Audrey C. C., Y. T. Yi, G. L. Riskowski. 2013. Changes in nitrate and nitrite concentrations over 24 h for sweet basil and scallions. Food Chem.  Vol. 136(2): 955–960.

Barker, A.V., D. N. Maynard and H.A. Mills. 1967. Variation in nitrate accumulation among spinach cultivars. J. Am. Soc. Hort. Sci. 99: 132-134.

 Beaman, A.R., R.J. Gladon and J.A. Schrader. 2009. Sweet basil requires an irradiance of 500 mmol.m^–2.s^–1 for greatest edible biomass production. Hort. Sci. 44(1):64–67.

Becker, T., W. Foyer and M. Chaboche. 1992. Light regulated expression of the nitrate reductase genes in tomato and in the phytochrome deficient aria mutant of tomato. Planta, 188: 39-47.   

Brown, J. R. 1966. Soil fertilization and nitrate accumulation in vegetables. Agron. J. 58(3): 209-212.

Cantliffe, D. J. and G. E. MacDonald. 1974. Reduction in nitrate accumulation by molybdenum in spinach grown at low pH. Commun. Soil Sci. and Plant Anal. 5: 273-282.

Chandra, R. 1983. Effects of moisture stress on nitrate reductase activity (N.R.A.) in pea (Pisum sativum) [C3] and sorghum (Sorghum vulgaris) [C4] plants. J. Plant Nut. 6(7): 629-640.

Changparaditnum, K., P. P. Luksanawimol, P. Limsmutchaipron and S. Vasunnun. 2000. Effect of fertilizers on content of nitrate in pineapple fruit. Act. Hort., 529: 17-22.

Dzida K., Z. Jarosz and K. Pitura. 2013. Changes in the content of total nitrogen and mineral nitrogen in the basil herb depending introduction. Modern Phytomorph. 3: 63–67.

    Feller, C. and M. Fik. 2004. Nitrate content, soluble solid content and yield of table beet affected by cultivar, sowing date and nitrogen supply. Hort. Sci. 39(6): 1255-1259.

Gutezeit, B. and M. Fik. 1999. Effect of cultivar and harvest date on nitrate content of carrot roots. J. Hort. Sci. Biotechnol. 74: 297-300.

 Isylafan, D. 1995. Relationship between nitrogen rate, plant nitrogen concentration, yield and residual soil nitrate in silage corn. Commun. S. Plant Anal. 26: 2531-2557.

Lee, S. J., K. Umano, T. Shibamoto and K.G. Lee. 2005. Identification of volatile components in basil (Ocimumu basilicum L.) and thyme leaves (Thymus vulgaris L.) and their antioxidant properties. Food Chem. 91 (1), 131-137.

Liu, M. and C. Diankui. 1996. Effect of nitrogen amount on yield, nitrate accumulation of cucumber. China Vegetables, 3: 26-28.

Maynard, D.N. 1978. Potential nitrate level in edible plants. In: Nitrogen in the environment. Vol. 2. Soil- plant- Nitrogen Relationships. Eds. By Nielsen D. R., Academic press, New York.  

Maynard, D. N. and A. V. Barker. 1974. Regulation of nitrate accumulation in vegetables. Acta Hort. 93: 153-162.

Minotti, P. L. 1978. Potential nitrate level in edible plants. In: Nitrogen in the Environment. Vol. 2. Soil-Plant-Nitrogen Relationships. Eds. by: Nielson D. R. Academic Press, New York.

Mohr, H., A. Neininger and B. Seith. 1992. Control of nitrate reductase and nitrate reductase gene expression by light, nitrate and plastid factor. Plant Botany. 105: 81-89.

Nurzynska-W., Rozek R., Borowski E., Dzida B. and Z. Jarosa. 2012. Changes in the content of some macronutrients in Basil herbage induced by different nitrogen and potassium fertilization rates. J. Elem. S. 465-477.

Ondes, A. D. and S. Zabunoglu. 1991. The effect of various nitrogenous fertilizers on nitrate accumulation in vegetable. Doga. Turk Tarim Ve Ormanilik Pergisi, 15(2): 445-460.

Saadatian, M., G. Peyvast, J. A. Olfati and P. Ramezani-Kharazi. 2014. Different species of basil need different ammonium to nitrate ratio in hydroponics' system. Acta. Agric. Slovenica, 103, pp. 223 – 232.

 

Sakalauskaitė J., P. Viskelis, E. Dambrauskienė, S. Sakalauskienė, G. Samuolienė, A. Brazaitytė, P. Duchovskis and D. Urbonavičienė. 2013. The effects of different UV-B radiation intensities on morphological and biochemical characteristics in Ocimum basilicum L. J. Sci. Food and Agri. Vol. 93(6): 1266–1271.

Santamaria, P., M. Gonnella, A. Elia, A. Parente and F. Serio. 2001. Ways of reducing rocket salad nitrate content. Acta Hort. 548: 529-536.    

Shen, M. B., H. Dong, J. Li. 1982. Studies on nitrate accumulation in vegetable crops. I. Evaluation of nitrate in different vegetables. Acta Hort. Sinica. 9: 41-48.

Sifola, M. I. and G. Barbieri. 2006. Growth, yield and essential oil content of three cultivars of basil grown under different levels of nitrogen in the field. J. Hort. Sci. 108:408-413.

Stepowska, A. J. and W. Kowalczyk. 2000. The effect of growing media on yield and nitrate accumulation in lettuce. Acta Hort. 548: 503-510.

Tarchoune, I., O. Baâtour, J. Harrathi, G. Hamdaoui, M. Lachaâl, Z. Ouerghi and B. Marzouk. 2013. Effects of two sodium salts on fatty acid and essential oil composition if basil (Ocimum basilocum L.) leaves. Acta Physiol. Plant, 35: 2365-2372.

WHO. 1978. Nitrates, Nitrites and N-Nitrozo Compounds. Geneva, Environmental Health

Criteria 5.

Wright, M. J. and K. L. Davison. 1964.  Nitrate accumulation in crops and nitrate poisoning in animals. Adv. Agron. 16: 197-274.