بیهقى و نگاه او از دیدگاه قرآن

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 6، دوره 2، شماره 7، آبان 1390، صفحه 105-120   

نویسنده

نیره محمدی

چکیده

با نگاهی گذرا بر آثار بزرگان ادب فارسی پیداست که بسیاری از عبارات و تعبیرات و اشارات آنان به اقتباس یا الهام از این کتاب مبین و یا احادیث ائمه معصومین (ع) است.
تمکین از ادبیات قرآنی توسط شاعران و نویسندگان عامل مهمی در اعتلا وفخامت بخشیدن به آثار آنان بوده است. اصولاً نمی‌توان در حوزه تاریخ ادبی ایران اثری یافت که متأثر از قرآن و حدیث نباشد. در قرن چهارم که اوج تمدن اسلامی بوده سهم ایرانی‌ها چه در اداره حکومت و راه بردن اجتماع و چه در فرهنگ آفرینی بسیار بوده است و قرآن نقش اول را ایفا می‌کرده است.
در نثر بیهقی که مربوط به اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم است و سبک نثر ساده قدیم و سبک فنی دوره‌ی بعد و «نثر مرسل عالی» است، استشهاد به آیات قرآن به میزان بسیار کمی آورده شده است و بیشتر تأثیر مفاهیم آیات قرآن (تلمیح) در این نثر دیده می‌شود.

کلیدواژه‌ها

قرآن؛ تاریخ بیهقی؛ تأثیرپذیری؛ حل؛ درج؛ تلمیح

مراجع

قرآن کریم.

بهار، محمد تقی.1370.سبک شناسی، تهران: امیرکبیر.

بیهقی، محمد حسین.1376.تاریخ بیهقی، به کوشش خلیل خطیب رهبر. تهران: مهتاب.

حلبی، علی اصغر.1374.تأثیر قرآن و حدیث در ادب فارسی، تهران: اساطیر.

خطیبی، حسین.1375.فن نثر، تهران: زوار.

راوندی، مرتضی.1382. تاریخ اجتماعی ایران (جلد نهم)، تهران: روزبهان.

عبد الباقی، محمد فؤاد.1364.المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الکریم، مصر: دارالکتب.

کلیفوردباسورث، ادموند.1362.تاریخ غزنویان (جلد اول و دوم)، ترجمه حسن انوشه. تهران: امیرکبیر.

مؤذنی، علی محمد.1372.در قلمرو آفتاب، تهران: قدیانی.

محمودی، مریم.1389. «اقتباس و تضمین آیات قرآن در تاریخ جهان گشای جوینی»، فدک. س 1389، ش 2، 129 تا 138                                                                      

مکارم شیرازی، ناصر.1373.تفسیر نمونه، تهران : دارالکتب اسلامیه.