آیات توبه در اشعار ابن فارض و مولوی

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 2، دوره 2، شماره 5، اردیبهشت 1390، صفحه 23-36   

نویسندگان

سید امیر محمود انوار؛ فاطمه احمدی؛ طاهره چال دره

چکیده

قرآن کریم، آخرین کتاب آسمانی به «توبه» توجه ویژه کرده است و از مومنان می خواهد که توبه کنند و به سوی خدا بازگردند تا رستگار شوند و از آنجا که یکی از مظاهر قرآن تجلّی آن در ادبیات عرفانی است برخی از عرفای بزرگ، توبه را به عنوان اول منزل و مقام ذکر کرده اند و نقش بنیادین آن را خاطرنشان کرده اند. ابن فارض مصری و جلال الدین محمد بلخی دو شاعر عارف در عرصه ادب عربی و پارسی هستند که در مسیر سیر و سلوک خویش حقایق قرآنی برایشان ظهور کرده است. در این مقاله اشعار این دو عارف گرانمایه در باب توبه را بررسی کرده ایم و سپس به وجوه اشتراک و افتراق توبه در دیدگاه آنان پرداخته ایم و آنچه بدان دست یافته ایم: مضامین و مفاهیم مشترک که شامل «نقض توبه توسط عشق» و «توبه نصوح» می باشد و وجوه افتراق در برگیرنده «توبه موسویه» در شعر ابن فارض و «توبه محمدیه» و «مسخ دل» در اشعار مولانا است.

کلیدواژه‌ها

قرآن کریم؛ ابن فارض؛ مولانا؛ توبه؛ موسویه؛ توبه محمدیه؛ توبۀ نصوح؛ مسخ دل؛ شکستن توبه