بررسى تطبیقى برخى تشبیهات کتاب مزامیر با مفاهیم قرآنى

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 8، دوره 2، شماره 7، آبان 1390، صفحه 211-230   

نویسندگان

دل آرا نعمتى پیرعلى؛ ساناز ممتحن

چکیده

کتاب مزامیر منسوب به حضرت داوود(ع) و مشتمل بر تشبیهات فراوانى ازجمله تشبیهاتى دربارة خدا، انسان، گناه، گناهکار و مؤمن است، با وجود اینکه فقراتى از این کتاب، خداوند را به طور شایسته مورد خطاب قرار نداده و توصیف نکرده است اما م ىتوان گفت که تشبیهات آن در بسیارى از موارد از لحاظ لفظ و معنى با قرآن کریم قابل انطباق است. تشبیه خداوند به پناهگاه و تشبیه گناه به بارى سنگین و مشقت آور و تشبیه گناهکار به گیاه بى ثمر و تشبیه مؤمن به درخت پربار از جمله مشترکات مفهومى در تشبیهات کتاب مزامیر و قرآن کریم است. اما تشبیه خدا به پدرى مهربان که در فقرات متعددى از کتاب مزامیر مطرح شده جزء مواردى است که قرآن کریم به دلیل امکان توهم معناى ظاهرى آن، از آن منع نموده است. وجه تمایز دیگر این دو کتاب درنحوة ترسیم ارتباط خدا و انسان است. در کتاب مزامیر این ارتباط به رابطة خدا با بنى اسرائیل منحصر شده و سعادت و شقاوت، مفهومى دنیایى یافته است. و همچنین عقوبت الهى به مفهوم محروم ساختن گناهکاران از مواهب مادى و یا مرگ و انقطاعشان از این دنیا محدود شده وبه تأثیر گناه بر جان آدمى و نیز عقوبت اخروى آن هیچ اشار هاى نشده است.

مراجع

قرآن کریم، مترجم ابوالفضل بهرامپور، 1384 ، تهران، سازمان تبلیغات اسلامى.
کتاب مقدس، ترجمه تفسیرى، انجمن پخش کتب مقدس.
نه جالبلاغه، مترجم محمد دشتى، 1380 ، قم، موسسة انتشاراتى حضور.
اى وان وورست، رابرت، 1384 ، مسیحیت از لابه لاى متون، مترجم جواد باغبانى، قم، مرکز انتشارات
مؤسسه آموزشى پژوهشى امام خمینى.
حسینى شاه عبدالعظیمى، حسین بن احمد، 1363 ، تفسیر اثنا عشرى، تهران، انتشارات میقات.
حسینى همدانى، سید محمدحسین، 1414 ، انواردرخشان، تهران، کتاب فروشى لطفى.
سلیمانى اردستانى، عبدالرضایم، 1382 ، کتاب مقدس، قم، انجمن معارف اسلامى ایران.
الصابونى محمد على، 1428 ، الابداع البیانى فى القرآن الکریم، بیروت، المکتبهًْ العصریه.
صادقى تهرانى، محمد، 1419 ، البلاغ فى تفسیر القرآن بالقرآن، قم، مؤلف.
طالقانى، سید محمود، 1362 ، پرتوى از قرآن، تهران، شرکت سهامى انتشار.
طباطبایى، محمد حسین، 1374 ، المیزان فى تفسیر القرآن، مترجم سید محمد باقر موسوى همدانى، قم دفتر.

انتشارات اسلامى جامعة مدرسین حوزه علمیه قم.
طوسى، محمدبن حسن، بى تا، التبیان فى تفسیر القرآن، بیروت، داراحیاءالتراث العربى.
طیب، سید عبدالحسین، 1378 ، اطیب البیان فى تفسیر القرآن، تهران، انتشارات اسلام.
غلایینى، مصطفى، 1365 ، علوم البلاغه، تهران، مرکز نشر فرهنگى رجاء.
فخرالدین رازى، ابو عبدالله محمدبن عمر، 1420 ، مفاتیح الغیب، بیروت، دار احیاء الترث العربى.
فراهیدى، خلیل بن احمد، 1414 ، کتاب العین، تهران، انتشارات اسوه.
فضل الله، سید محمد حسین، 1419 ، تفسیر من وحى القرآن، بیروت، دارالملاک للطباعه والنشر.
فضلى، عبدالهادى، 1380 ، تهذیب البلاغه، مترجم سید على حسینى، قم، مؤسسة انتشارات دارالعلم.
کلباسى اشترى، حسین، 1384 ، مدخلى بر تبارشناسى کتاب مقدس، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه
اسلامى.
کمیجانى، داوود، 1384 ، پژوهشى توصیفى در کتاب مقدس، تهران سازمان چاپ وانتشارات وزارت فرهنگ
و ارشاد اسلامى.
گنابادى، سلطان محمد، 1408 ، تفسیر بیان السعاده فى مقامات العباده، بیروت، مؤسسه الاعلمى
للمطبوعات.
نصیریان، یدالله، 1378 ، علوم بلاغت و اعجاز قرآن، تهران، سمت.
هاکس، جیمز، 1377 ، قاموس کتاب مقدس، تهران، اساطیر.