دو بانوی عشق مقایسة تحلیلی _ انتقادی شخصیّت و جایگاه «هلن» و «منیژه» در دو حماسة «ایلیاد» و «شاهنامه»

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 8، دوره 3، شماره 12، بهمن 1388، صفحه 139-162   

نویسندگان

محمّدرضا نصر اصفهانی؛ لیلا میرمجربیان

دانش‌آموختةدکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان

چکیده

حماسه‌های بزرگ ایران و یونان، «شاهنامه» و «ایلیاد» از جهات فراوانی قابل بررسی و مقایسه‌اند. از آن جمله جایگاه شخصیت زن در این دو کتاب و به ویژه «هلن» ملکة زیبایی و منیژه بانو فرد دلدادة «بیژن». «هلن» به روایت «هومر» زیباترین زن جهان همسر «منلاس» است که دلدادة «پاریس» پسر «شاه پریام» پادشاه «تروا» می‌شود و به همراه «پاریس» با دستبرد به خزانة پادشاهی به «تروا» می‌گریزد و زمینة جنگ طولانی و  طاقت‌فرسای یونانیان با «تروا» را فراهم می‌سازد. «منیژه» اما با آنکه دختر شاه توران زمین است و با عشق خود به «بیژن» پهلوان ایرانی به همسری اودر می‌آید در پس گرفتاری همسر دلبندش در کنار او می‌ماند و برای رهایی همسر و معشوقش با «رستم» پهلوان نامدار ایرانی همکاری می‌کند. این دو بانو هر دو شاهزاده و عاشق پیشه‌اند ولی یکی همسر و فرزند را به سبب کامجویی با «پاریس» رها می‌کند و دیگری با رها کردن خانوادة شاهی خود از همسر محبوبش تا پای جان حمایت می‌کند و اسباب نجات او را فراهم می‌سازد. این نوشتار عهده‌دار بررسی ویژگی‌های انسانی، اجتماعی و عاطفی این دو بانو در این دو حماسة جاوید است.

کلیدواژه‌ها

ایلیاد؛ شاهنامه؛ منیژه؛ هلن؛ نقد تطبیقی