برزویۀ طبیب و آیین جین

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 9، دوره 3، شماره 10، مرداد 1388، صفحه 205-217   

نویسنده

میر جلال الدین کزازی

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک

چکیده

پزشک و اندیشمند و دین شناس نامدار ایرانی، برزویۀ طبیب، در زیست نامۀ فرهنگی و اندیشه ای خویش که چونان دیباچه ای در آغاز کلیله و دمنه آورده شده، دستانه ای(=تمثیل) را به کار گرفته است که پیوندها و همانندی هایی شگفت‌آور با دستانۀ «مردی در چاه» در متنی در ادب آیینی جینی دارد. آیین جین، یکی از آیین های باستانی هند است که بر پایۀ بازگفتی بیش پذیرفته شده، برزویه کلیله و دمنه را، با رنج و تلاش بسیار، از آن سرزمین به ایران آورده است. در این جستار، دستانۀ «مردی در چاه»، در این دو متن ایرانی و هندی کاویده و بررسیده آمده است.

کلیدواژه‌ها

برزویۀ طبیب؛ کلیله و دمنه؛ آیینه جین؛ مهاویرا؛ تمثیل «مردی در چاه»