مقایسه پیر در شعر حافظ و دیوان های حکیم فضولی

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 7، دوره 6، شماره 21، خرداد 1391، صفحه 159-188   

نویسندگان

ایوب کوشان¹؛ غلامرضا ضیایی²

¹عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

²دانش آموخته دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

چکیده

چکیده در همه مکاتب عرفانی، به ویژه در عرفان اسلامی بر لزوم راهنما و مرشد تاکید شده است. اهل طریقت را اعتقاد براین است که بی وجود واسطه، توفیق در سلوک میسر نیست ومبتدیان را بدون هدایت پیری منتهی راه پرفراز ونشیب طریقت پیمودنی نیست.در دیوان خواجه شیراز هیچ سند قاطعی که حکایت از سرسپردگی حافظ به یک پیر واقعی یعنی مشایخ طریقت داشته باشد در دست نیست.ولی با این وجود به لزوم داشتن پیر و آرزوی یافتن دلیل راه و همانند عقاید متصوفه، عقیده به لزوم پیروی سالک از پیر، در افکارش مشهود میباشد.در دیوانهای فارسی وترکی حکیم فضولی با توجه به مدایح و ثنایایی که درباره ائمه معصومین سروده شده، به صراحت پیر فضولی مشخص می شود و درگاه پیر مغان نیز در اشعارش والاتر از فرشته و راهبر به سوی آب زندگانی می باشد.در این تحقیق به روش تطبیقی پیر از دیدگاه عرفان و نظریات دو شاعر عارف بزرگ درباره پیر و لزوم داشتن آن بررسی خواهد شد تا اشتراکات و افتراقات آن روشن شود.

کلیدواژه‌ها

کلید واژه ها: پیر؛ پیر مغان؛ عرفان؛ سلوک؛ حافظ؛ فضولی؛ ائمه معصومین(ع)