تطابق نفت چشمه‌های نفتی و نفت مخزن آسماری در میدان نفتی مسجد سلیمان

ژئوشیمی

مقاله 4، دوره 1، شماره 1، فروردین 1391، صفحه 39-49

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

میر حسن موسوی؛ محمدرضا کمالی؛ حسن امیری بختیار

چکیده

هدف از این تحقیق تعیین ارتباط ژنتیکی (تطابق) نفت چشمه‌های نفتی با نفت مخزن آسماری در میدان نفتی مسجد سلیمان با استفاده از کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی- طیف‌سنجی جرمی است. نتایج حاصل از تجزیه کروماتوگرافی گازی بیانگر آن است که کروژن سنگ منشأ احتمالی از نوع II و II/III است و مواد آلی تولید‌کننده هیدروکربن از محیط دریایی همراه با اندکی ورودی از خشکی تولید شده‌اند. نسبت‌های زیست‌نشانگرهای مختلف از برش‌های اشباع، از جمله نمودار تغییرات استران C₂₉/C₂₇ (R) در برابر نسبت Pr/Ph، تغییرات مقادیر استران‌های C₂₇, C₂₈, C₂₉، تغییرات نسبت ترپان‌های سه حلقه‌ای C₂₂/C₂₁ در برابر C₂₄/C₂₃، تغییرات نسبت ترپان‌های سه حلقه‌ای C₂₆/C₂₅ در برابر مقادیر C₃₁R/C₃₀ Hopane، تغییرات نسبت استران Dia/(Dia+Reg) C₂₇ در برابر مقادیر Pr/(Pr+Ph) بیانگر تشکیل نمونه‌های مورد مطالعه از سنگ منشأ شیلی و محیط (کاهیده) احیایی است. تغییرات نسبت C₃₂-hopane 22S/(22S+22R) در برابرC₂₉-Sterane 20S/(20S+20R) و تغییرات نسبت همپارها (ایزومری) 20S/(S+R) در برابر αββ/(αββ+ααα) برای استران C₂₉، تغییرات C₂₉-Sterane (ββ/ββ+αα) در برابرC₂₉ S/(S+R)  و تغییرات C29 S/(S+R) در برابر Ts/(Ts+Tm) نشان می‌دهد که سنگ یا سنگ‌های مولد نفت خام، وارد پنجره نفتی شده‌اند. مقادیر ETR، نسبت استران C₂₈/C₂₉ و شاخص اولینان بیانگر آن است که نمونه‌های مورد مطالعه، سن همسان دارند و به سن کرتاسه پسین هستند. بنابراین، داشتن سنگ منشاء محیط رسوبی، میزان بلوغ و سن همسان، بیانگر تطابق نفت چشمه‌ها با نفت آسماری در میدان نفتی مسجد سلیمان است.

کلیدواژه‌ها

تطابق نفت- نفت؛ سنگ منشاء؛ بلوغ گرمایی؛ کروماتوگرافی گازی؛ کروماتوگرافی گازی ـ طیف‌سنجی جرمی؛ میدان نفتی مسجد سلیمان