بررسی تفاوت‌های ژنتیکی پاتوتایپ‌های زنگ قهوه‌ای گندم ایران بر اساس تعیین توالی ناحیه ITS1

فصلنامه علمی پژوهشی دنیای میکروب ها

مقاله 6، دوره 3، شماره 3 (پیاپی 8)، آذر 1389، صفحه 194-202   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

علیرضا نیازمند^{* 1}؛ شهاب حاج منصور²

¹دانشگاه آزاد اسلامی، واحد جهرم، گروه بیماری‌شناسی گیاهی

²دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، گروه بیماری‌شناسی گیاهی

چکیده

سابقه و هدف: بیماری زنگ قهوه‌ای (زنگ برگی) گندم یکی از بیماری‌های مهم گندم است که توسط قارچ Puccinia triticina Erikson ایجاد می‌شود. در سال‌های اخیر توالی‌یابی نواحی مختلف DNA ریبوزومی به ویژه ناحیه ITS1 به منظور بررسی تفاوت‌های ژنتیکی پاتوتایپ‌های عوامل بیماریزای زنگ‌های مختلف گندم مورد استفاده قرار گرفته است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی تشابهات و تفاوت‌های موجود بین پاتوتایپ‌های عوامل بیماریزای زنگ قهوه‌ای گندم در مناطق مختلف جغرافیا‌یی ایران بر اساس توالی‌یابی ناحیه ITS1 از DNA ریبوزومی بود.       مواد و روش‌ها: در ابتدا DNA یوریدینیوسپورهای پاتوتایپ‌های عامل بیماری زنگ قهوه‌ای گندم استخراج گردید. سپس از تکنیک PCR و پرایمرهای ITS5و Rust2 به منظور تکثیر ناحیه ITS1 استفاده شد. محصولات PCR تعیین توالی شدند و شماره دسترسی آنها در بانک ژن ثبت گردید. با استفاده از نرم‌افزار‌های MEGA4 و DNA MAN هم ترازی توالی‌ها و مقایسه توالی‌های تکرار شونده در طول ناحیه ITS1 انجام گرفت.      یافته‌ها: بررسی توالی‌های ITS1 تکثیر شده جدایه‌ها نشان دهنده تفاوت 2/1-0 درصدی بین آنها بود. این تفاوت‌ها شامل نواحی جهش یافته، حذف و اضافه شده و نیز اندازه متفاوت ناحیه تکثیر شده در بین توالی‌های مورد بررسی بود. همچنین مشخص گردید که ناحیه ITS1 زنگ قهوه‌ای گندم از تعدادی نواحی تکرار شونده بازی تشکیل شده است. این نواحی از نظر تعداد واحد‌های تکرار شونده و همچنین ترتیب باز‌ها در بین جدایه‌های مختلف متفاوت گزارش شدند.      نتیجه‌گیری: در مطالعه حاضر با وجود تفاوت در طیف بیماریزایی و جغرافیایی جدایه‌های مورد بررسی، توالی‌های مربوط به ناحیه ITS1 دارای تفاوت‌ اندکی با یکدیگر بودند. از آنجایی که هیچ‌گونه ارتباط منطقی بین تفاوت‌های موجود در ناحیه‌ITS1 جدایه‌ها و تفاوت میان پاتوتایپ و فنوتیپ جدایه‌ها ‌مشاهده نشد، بنابراین توالی‌یابی این ناحیه از DNA ریبوزومی نمی‌تواند به عنوان یک مارکر جهت تشخیص پاتوتایپ‌های قارچ عامل بیماری زنگ قهوه‌ای گندم مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

زنگ قهوه‌ای گندم؛ توالی یابی؛ ITS1

مراجع

1. Abbasy M, Ershad J, Hajarood G. Taxonomy of Puccinia recondita s. lat. causing brown rust on grasses in Iran. Iran J Plant Pathol. 2005; 4(41): 9-15. [In Persian].

2. Kolmer JA. Tracking wheat rust on a continental scale. Curr Opin Plant Biol. 2005; 8: 441-449.

3. Marasas CN, Smale M, Singh RP. The economic impact in developing countries of leaf rust resistance breeding in CIMMYT related spring bread wheat. Mexico, DF: International Maize and Wheat Improvement Center. 2004; 38P.

4. Roelfs AP, Singh RP, Saari EE. Rust diseases of wheat: concepts and methods of disease management. Mexico, DF: CIMMYT. 1992; 81P.

5. Chester KS. The nature and prevention of the cereal rusts as exemplified in the leaf rust of wheat. Waltham, MA: Chronica Botanica. 1946; 269P.

6. Abdel Hak TM, EL- Sherif NA, Bassiouny A, Shafik I A, EL Dauadi Y. Control of wheat leaf rust by systemic fungicides. Proceedings of the Fifth European and Mediberranean Cereal Rusts Conference. Bari, Italy, 1980; 255-266.

7. Hanzalova A, Huszar J, Bartos P, Herzova E. Occurrence of wheat leaf rust  Puccinia triticina  races and virulence changes in Slovakia in 1994-2004. J Biol. 2008; 63 (2): 171-174.

8. Kassem M, El-Ahmed A, Shafik HM, Nachit F. Identification of physiological races of Puccinia triticina Eriks, Wheat leaf rust in Northern Syria and South Turkey.  Ninth Arab Congress of Plant Protection; 2006 19-23 November 2006; Damascus, Syria. 2006; 109.

9. Long DL, Kolmer JA, Leonard KJ, Hughes ME. Physiologic specialization of Puccinia triticina on wheat in the United States in 2000. Plant Dis. 2002; 86(9): 981-986.

10. Lind V, Gultyaeva E. Virulence frequences of Puccinia triticina in Germany and the European regions of the Russian Federation. J Phytopathol. 2007; 155(1):13-21.

11. Bamdadian A. Physiologic races of Puccinia recondita in Iran (1968-1972). Cereal Rust Bull. 1973; 1: 45-47.

12. Torabi M, Nazari K, Afshari F. Genetics of pathogenicity of Puccinia recondita f.sp. tritici, the causal agent of leaf rust of wheat. Iran J Agr Sci. 2001; 32: 635.

13. Afshari F, Torabi M, Kia S, Dadrezai T, Safavi SA, Chaichi M, et al. Monitoring of virulence factors of Puccinia triticina, the causal agent of wheat leaf rust in Iran during 2002-2004. Seed and Plant Improvement Journal. 2006; 21(4): 485-501. [In Persian].

14. Niazmand AR, Afshari F, Abbasi M, Rezaee S. Study on pathotype diversity and virulence factors of puccinia triticina Erikson, the causal agent of wheat brown rust in Iran. Iran J Plant Pathol. 2010; 46(3): 187-202. [In Persian].

15. McDonald BA, Martinez JP. DNA restriction fragment lenght polymorphism among Mycosphaerella graminicola (anamorph Septoria tritici) isolates collected from a single field. Phytopathology. 1990; 80(12): 1368-73.

16. Henson JM, French R. The polymerase chain reaction and plant disease diagnosis. Annu Rev Phytopathol. 1993; 31: 81-109.

17. Egger KN. Molecular analysis of ectomycorrhizal fungal communities. Can J Bot. 1995; 73(1): 1415-1422.

18. Ennos RA, McConnell KC. Using genetic markers to measure natural selection in populations of fungi. Can J Bot. 1995; 73: 302-310.

19. Bridge PD, Arora DK. Applications of PCR in Mycology. In: Bridge PD, Arora DK, Reddy CA, Elander RP (eds). Interpretation of PCR methods for species definition: CAB International. 1998; pp. 63-84.

20. Takamatsu S, Hirata T, Sato Y. Phylogenetic analysis and predicted secondary structures of the rDNA internal transcribed spacers of the powdery mildew fungi (Erysiphaceae). Mycoscience. 1998; 39(4): 441-53.

21. Nazar RN, Hu X, Schmidt J, Culham D, Robb J. Potential use of PCR-amplified ribosomal intergenic sequences in the detection and differentiation of Verticillium wilt pathogens. Physiol Mol Plant Path. 1991; 39(1): 1-11.

22. Zambino PJ, Szabo LJ. Phylogenetic relationships of selected cereal and grass rusts based on rDNA sequence analysis. Mycologia. 1993; 85(3): 401-414.

23. Jennings JM, Newton AC, Buck KW. Detection of polymorphism in Puccinia hordei using RFLP and RAPD markers, differential cultivars and analysis of the intergenic spacer region of rDNA. J Phytopathol. 1997; 145(11-12): 511-519.

24. Kim WK, Zerucha T, Klassen GR. A region of heterogeneity adjacent to the 5s ribosomal RNA gene of cereal rusts. Curr Genet. 1992; 22(2): 101-105.

25. Abbasi M, Goodwin SB, Scholler M. Taxonomy, phylogeny, and distribution of Puccinia graminis, the black stem rust: new insights based on rDNA sequence data. Mycoscience. 2005; 46(4): 241-247.

26. Reader U, Broda P. Rapid preparation of DNA from filamentous fungi. Lett Appl Microbiol. 1985; 1(1): 17-20.

27. Hillis DM, Dixon MT. Ribosomal DNA: molecular evolution and phylogenetic inference. Q Rev Biol. 1991; 66(4): 411-453.

28. Driessen S, O'Brien PA, Hardy GESJ. Diversity of Puccinia boroniae assessed by teliospore morphology and restriction fragment patterns of ribosomal DNA. Australas Plant Pathol. 2004; 33 (1): 77-82.

29. Alaei H, De Backer M, Nuytinck J, Maes M, Höfte M, Heungens K. Phylogenetic relationships of Puccinia horiana and other rust pathogens of Chrysanthemum x morifolium based on rDNA ITS sequence analysis. Mycol Res. 2009; 113 (6-7): 668-683.

30. Barnes CW, Szabo LJ. Detection and identification of four common rust pathogens of cereals and grasses using realtime polymerase chain reaction. Phytopathology. 2007; 97(6): 717-727.