طراحی ابزاری برای سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه پیام نور استان همدان

فصلنامه فن آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی

مقاله 2، دوره 2، 4 (پیاپی 8)، تیر 1391، صفحه 29-52   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

فریدون یزدانی^*

چکیده

 
هدف اساسی این پژوهش، طراحی ابزاری روا و معتبر برای سنجش مهارت‌های سواد اطلاعاتی دانشجویان در بافت نظام‌های آموزش از دور بوده است. روش تحقیق، توصیفی و از نوع پیمایشی بوده و جامعه آماری آن را کلیه دانشجویان دانشگاه پیام‌نور استان همدان در سال تحصیلی 91-1390، به تعداد 28530 نفر تشکیل می‌دادند. شیوه نمونه‌گیری، تصادفی خوشه‌ای بود و بر این اساس تعداد 387 نفر از دو مرکز، بر اساس فرمول نمونه‌گیری کرجسی و مورگان انتخاب گردید. برای جمع‌آوری اطلاعات، ابزاری به نام پرسش‌نامه سنجش سواد ‌اطلاعاتی توسط محقق بر اساس معیارهای علمی و مبتنی بر طیف لیکرت ساخته شد. این ابزار دربرگیرنده 5 مؤلفه (مبتنی بر 5 استاندارد سواد ‌اطلاعاتی) و 30 گویه است که آزمودنی باید آن‌ را به ‌شیوه خود - ارزیابی پاسخ دهد. برای مناسب‌سازی گویه‌های آن از توان افتراقی و برای بررسی روایی آن از روایی محتوایی، صوری و سازه (روایی همگرا و تحلیل عاملی) استفاده شد. بر این اساس، میزان همبستگی بین این آزمون و آزمون اصغرنیا (1388) در روایی همگرا 77/0 بود. هم‌چنین نتیجه تحلیل عاملی اکتشافی (به روش تحلیل مؤلفه‌های اصلی) بر روی پرسش‌نامه منجر به استخراج 6 عامل با واریانس تراکمی نزدیک 66 درصد گردید. برای تعیین میزان پایایی آن به‌شیوه همسانی درونی نیز از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد که برای کل گویه‌ها 94/0 محاسبه شد. نتایج نشان داد که «پرسش‌نامه سنجش سواد اطلاعاتی» برای سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان در بافت نظام‌های آموزش از دور مناسب بوده و از روایی و پایایی لازم برخوردار است. نتیجه دیگر پژوهش نیز نشان داد که بین سن و سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

سواد اطلاعاتی؛ پرسشنامه سنجش سواد اطلاعاتی؛ اعتباریابی؛ پایاسازی؛ دانشجویان دانشگاه پیام نور