بررسی آگاهی زنان در مورد عوارض دپو مدروکسی پروژسترون استات و برخی عوامل مرتبط

فصلنامه نسیم تندرستی

مقاله 1، دوره 1، شماره 3، بهمن 1391، صفحه 1-7   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی اصیل

نویسندگان

هاجر سلملیان¹؛ شبنم امیدوار¹؛ حسین مشاقی طبری²؛ مریم نیکپور^{* 1}

¹گروه مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی بابل

²بانک سپه بابل

چکیده

چکیده زمینه و هدف: انتظار می رود که جمعیت جهان در سال 2180 بیش از 10 میلیارد نفر برسد. تقریباً 95% رشد جمعیت در کشورهای درحال توسعه رخ می دهد. اجرای برنامه های تنظیم خانواده، علاوه بر پیشگیری از موالید پرخطر، می تواند بهبود قابل ملاحظه ای را در کوتاه مدت و درازمدت بر کیفیت زندگی زنان داشته باشد. با توجه به اهمیت تنظیم خانواده و لزوم برنامه ریزی دقیق ارزیابی آگاهی زنان در مورد عوارض روشهای تنظیم خانواده اساسی است. روش بررسی: این مطالعه مقطعی درسال1390 بر روی 158 زن استفاده کننده دپو مدروکسی پروژسترون استات مراجعه کننده به مراکزبهداشتی درمانی بابل صورت گرفت. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود. جهت آنالیز داده ها از آمار توصیفی، آزمون آماری²χ و ضریب همبستگی پیرسون استفاده گردید. یافته ها: بیشتر افراد (1/55 درصد) در زمینه عوارض دپو مدروکسی پروژسترون استات آگاهی ضعیفی داشتند بر اساس ازمون X2 آگاهی افراد با سن، شغل، میزان تحصیلات، میزان تحصیلات همسر، تعداد فرزند ومنبع کسب اطلاع رابطه معنی داری نداشت درحالیکه با مشاوره قبل از تجویز دارو رابطه معنی داری نداشت در حالیکه با مشاوره قبل از تجویز دارو رابطه معنی داری داشت (001/0p<) بحث و نتیجه گیری: با توجه به نقش بسیار مهم پرسنل بهداشتی در ارتقا آگاهی زنان نسبت به روشهای پیشگیری از بارداری، با آموزش صحیح آنان می توان زمینه کاهش بار جسمی و روانی فرزندان زیاد و با فاصله کوتاه را فراهم آورد. واژگان کلیدی: آگاهی، دپو مدروکسی پروژسترون استات، عوارض

کلیدواژه‌ها

Awareness؛ Depomedroxy progesterone acetate؛ complication

اصل مقاله

فصلنامه سلامت خانواده

دانشکده علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری

دوره 1، شماره 3، زمستان 1391، صفحات 1 تا 7

 

بررسی آگاهی زنان در مورد عوارض دپو مدروکسی پروژسترون استات

و برخی عوامل مرتبط

 

هاجر سلملیان¹، شبنم امیدوار²، حسین مشاقی طبری³ ،^*مریم نیکپور²

 

تاریخ وصول: 25/4/1391       تاریخ پذیرش: 20/9/1391

چکیده

زمینه و هدف: انتظار می رود که جمعیت جهان در سال 2180 بیش از 10 میلیارد نفر برسد. تقریباً 95% رشد جمعیت در کشورهای درحال توسعه رخ می دهد. اجرای برنامه های تنظیم خانواده، علاوه بر پیشگیری از موالید پرخطر، می تواند بهبود قابل ملاحظه ای را در کوتاه مدت و درازمدت بر کیفیت زندگی زنان داشته باشد. با توجه به اهمیت تنظیم خانواده و لزوم برنامه ریزی دقیق ارزیابی آگاهی زنان در مورد عوارض روشهای تنظیم خانواده اساسی است.

روش بررسی: این مطالعه مقطعی درسال1390 بر روی 158 زن استفاده کننده دپو مدروکسی پروژسترون استات مراجعه کننده به مراکزبهداشتی درمانی بابل صورت گرفت. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود. جهت آنالیز داده ها از آمار توصیفی، آزمون آماری²χ و ضریب همبستگی پیرسون استفاده گردید.

یافته ها: بیشتر افراد (1/55 درصد) در زمینه عوارض دپو مدروکسی پروژسترون استات آگاهی ضعیفی داشتند بر اساس ازمون X2 آگاهی افراد با سن، شغل، میزان تحصیلات، میزان تحصیلات همسر، تعداد فرزند ومنبع کسب اطلاع رابطه معنی داری نداشت درحالیکه با مشاوره قبل از تجویز دارو رابطه معنی داری نداشت در حالیکه با مشاوره قبل از تجویز دارو رابطه معنی داری داشت (001/0p<)

بحث و نتیجه گیری: با توجه به نقش بسیار مهم پرسنل بهداشتی در ارتقا آگاهی زنان نسبت به روشهای پیشگیری از بارداری، با آموزش صحیح آنان می توان زمینه کاهش بار جسمی و روانی فرزندان زیاد و با فاصله کوتاه را فراهم آورد.

واژگان کلیدی: آگاهی، دپو مدروکسی پروژسترون استات، عوارض

 

 

 

مقدمه[1]

در سرتاسر جهان، 45% زنان متاهل در سنین باروری از روشهای جلوگیری از حاملگی استفاده می کنند(1). در ایالات متحده هر سال تقریباً 6 میلیون حاملگی اتفاق می افتد و حدود نیمی از آنها ناخواسته است، البته نه تنها در ایالات متحده بلکه در بیشتر کشورهای توسعه یافته نیز میزان حاملگی ناخواسته بالا است(2). با مرفه شدن جوامع میزان باروری در آنها کاهش می یابد(1).

هم اکنون جمعیت جهان از مرز 6 میلیارد نفر گذشته است و با رشد سالانه 7/1% تقریباً هر سال 100 میلیون نفر به جمعیت جهان اضافه می شود، این مقدار رشد جمعیت عمدتاً در کشورهای آسیایی، آفریقایی و آمریکای لاتین اتفاق خواهد افتاد(3). جمعیت ایران با رشدی معادل 24.1% تا سال 1400شمسی به 90 میلیون نفر خواهد رسید و در صورت عدم انجام اقدامات به موقع برای کنترل جمعیت، تصویری جز گرسنگی، بیکاری و فقر پیش روی نخواهد بود(4). رشد بی رویه جمعیت جهان باعث شده بسیاری از منابع اساسی که بقا وسلامت نسل های آینده به آنها بستگی دارد به علت الگوهای ناپایدار تولید و مصرف در حال تهی شدن بوده و تخریب محیط زیست رو به افزایش می باشد، بنابراین لزوم کنترل و مهار رشد جمعیت از طریق برنامه تنظیم خانواده درک می گردد(3).

از بین روشهای پیشگیری از بارداری دپو مدروکسی پروژسترون استات[2]یک وسیله مطمئن، موثر و قابل پذیرش توسط زنان شناخته شده که نیاز به حداقل تشویق را دارد و میزان شکست روش پائین است(5و6).

کارآیی این روش معادل عقیم سازی و بهتر از سایر روشهای موقت است(1). چون غلظت سرمی هورمون نسبتاً زیاد است کارآیی آن تحت تاثیر وزن فرد یا مصرف داروهای محرک آنزیمهای کبدی قرار نمی گیرد. مزیت دیگر آن این است که بر وضعیت شیردهی تاثیری ندارد و از این رو در تجربه های چند کشور به عنوان یک وسیله قابل قبول فاصله گذاری در دوره های پس از زایمان شناخته شده است. مشکلات عمده مرتبط با دپوپروورا (دپو مدروکسی پروژسترون استات) شامل خونریزی نامنظم، حساسیت پستان، افزایش وزن و افسردگی است(1). افزایش وزن در استفاده طولانی مدت از دپوپروورا بیشتر می شود(7) تغییر خونریزی قاعدگی با فاصله بسیار زیاد، شایعترین مشکل محسوب می شود(1).

بعضی از مطالعات نشان دادند که گالاکتوره ممکن است بندرت اتفاق بیافتد(8.( خونریزی واژینال را می توان با داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی و قرصهای پیشگیری از بارداری منوفازیک درمان کرد(9و10). بیشتر مطالعات نشان دهنده اثر منفی دپوپروورا بر تراکم استخوان می باشد اما بعد از قطع آن میزان تراکم استخوان افزایش می یابد(11و12) در زنان جوان دپوپروورا ممکن است مضر باشد. زیرا  مانع حصول پیک توده استخوان می گردد(13). مهمترین علت قطع این روش اختلالات قاعدگی است(14). استراتژی کاهش شکست آن مشاوره مناسب می باشد(15). پرسنل بهداشتی باید در مورد عوارض جانبی دپوپروورا آگاهی لازم داشته باشند و این نکته را باید در نظر داشت در زنانیکه اطلاعات مکرر و کلاسه بندی شده دریافت می کنند نسبت به آنهائیکه مشاوره روتین دارند، میزان قطع روش کمتر است(16 و 17). بنابراین با توجه به اهمیت مساله تنظیم خانواده و لزوم برنامه ریزی های دقیق در کشور بر ان شدیم تا کرده تا از این طریق بتوانیم گامی موثر در جهت پیشبرد اهداف تنظیم خانواده برداریم.

روش بررسی

در این مطالعه مقطعی که درسال1390انجام شد ازکلیه مرکز بهداشتی – درمانی (شهری و روستایی) شهرستان بابل 7 مرکز به طور تصادفی به عنوان خوشه انتخاب شدند. سپس دراین7مرکزتمام زنانی که از آمپول سه ماهه ی دپو مدروکسی پروژسترون استات به عنوان روش پیشگیری ازبارداریاستفاده می کردند (شامل 158 نفر)، بوسیله پرسشنامه مورد ارزیابی قرار گرفتند که ازنمونه های دردسترس استفاده گردید.

ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای مشتمل بر 2 بخش بود. قسمت اول مشخصات دموگرافیک و بخش دوم شامل 19سوال آگاهی در زمینه عوارض آمپول دپو مدروکسی پروژسترون استات بود. درصورت پاسخ صحیح به هر سوال امتیاز یک ودرصورت پاسخ غلط امتیازصفر به آن تعلق می گرفت.میزان آگاهی افراد بر اساس نمره به سه دسته ضعیف( 6-0)، متوسط (12-7) و خوب (19-13) تقسیم شد.

جهت کسب اعتبار علمی[3] ابزار گردآوری اطلاعات از روش اعتبار محتوی استفاده شد. برای تعیین اعتماد علمی[4] ابزار گردآوری داده ها از آزمون مجدد[5]استفاده گردید که با درجه اطمینان 95 درصد ضریب همبستگی بالایی بین دو بار بررسی وجود داشت (85/0= r،001/0>P). جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی (کای اسکوئر و ضریب همبستگی) استفاده گردید. برای آنالیز اطلاعات از نرم افزار 16 SPSS استفاده شد و در سطح    05/0 p< معنی دار تلقی گردید.

یافته ها

میانگین سنی افراد 4 ± 35 سال بود.بیشتر افراد خانه دار (2/84 درصد) و دارای 2 فرزند و کمتر (6/57 درصد) بودند.  از نظر سطح تحصیلات، 5/45 درصد از افراد زیر دیپلم و تحصیلات همسران آنان نیز اکثراً زیر دیپلم بوده است (8/48 درصد).

8/65 درصد از نمونه ها گزارش کردند که، فرد توجیه کننده این روش، پرسنل بهداشتی بوده اند. همچنین 6/81 درصد از آنها عنوان کردند که قبل از تزریق آمپول دپو مدروکسی پروژسترون استات با آنان مشاوره شده است. مهمترین منبع کسب اطلاع در مورد عوارض آمپول دپو مدروکسی پروژسترون استات پرسنل بهداشتی (9/70 درصد) و کمترین منبع کسب اطلاع رسانه های جمعی بوده است (3/1 درصد). در این تحقیق بیشتر افراد (1/55 درصد) در زمینه عوارض آمپول دپو مدروکسی پروژسترون استات آگاهی ضعیفی داشتند (جدول شماره 1).

بر اساس آزمون X2 بین آگاهی نمونه های پژوهش با سن، شغل، میزان تحصیلات، میزان تحصیلات همسر، تعداد فرزند و منبع کسب اطلاع رابطه معنی داری وجود نداشت. در حالیکه بر اساس نتایج جدول شماره 2 بین آگاهی واحدهای پژوهش با مشاوره قبل از تجویز دارو رابطه معنی داری وجود داشته است (001/0 p

جدول (1): توزیع فراوانی و میانگین آگاهی واحدهای پژوهش در مورد عوارض دپو مدروکسی پروژسترون استات

آگاهی	تعداد	درصد
خوب	13	2/8
متوسط	58	7/36
ضعیف	87	1/55
جمع	158	100
انحراف معیار ± میانگین	6/08+_ 8/9

 

جدول (2): توزیع فراوانی و میانگین آگاهی واحدهای پژوهش بر حسب مشاوره قبل از تجویز دپو مدروکسی پروژسترون استات

مشاوره قبل از تجویز آگاهی	بلی		خیر
	تعداد	درصد	تعداد	درصد
خوب	70	5/80	17	5/19
متوسط	48	8/82	10	2/17
ضعیف	11	6/84	2	4/15
جمع	129	6/81	29	4/18
انحراف معیار ± میانگین	3/5 ± 2/19		6/5 ± 3/8
مقدارP	001/0 p<

 

شایان ذکر است بیشترین عارضه ی ذکر شده توسط واحد های پژوهش در اثر تزریق دپو مدروکسی پروژسترون استات، قطع قاعدگی در انها بوده است (6/50 درصد). همچنین 7/17 درصد از نمونه ها روش مزبور را قطع کرده بودند و بیشترین علت قطع روش افزایش وزن بود.

بحث و نتیجه گیری

هدف از انجام این تحقیق بررسی آگاهی زنان استفاده کننده از آمپول سه ماهه ی پیشگیری از بارداری دپو مدروکسی پروژسترون استات نسبت به عوارض آن درمراکزبهداشتی درمانی شهرستان بابل بود.

نتایج حاصل از مطالعه حاضر نشان داد که 1/55 درصد از واحدهای پژوهش از آگاهی ضعیفی در مورد عوارض دپوپروورا برخوردار بودند که بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده بود. در مطالعه میری و همکاران نیز که بر روی زنان متاهل مراکز بهداشتی بیرجند انجام شد اکثر واحدهای پژوهش آگاهی ضعیفی داشته و فقط 7/30 درصد از افراد از آگاهی خوب برخوردار بودند(18) 3/90 درصد از آنها بیان کرده بودند که در زمینه پیشگیری از بارداری بوسیله آمپول مگسترون (دپوپورورا) در مراکز بهداشتی آموزش ندیده اند(18). همچنین در مطالعه پاترون[6] و پالابریکا[7]در فیلیپین علت عدم انتخاب دپو مدروکسی پروژسترون استات فقدان آگاهی در مورد آن بوده است و کسانیکه از آمپول سه ماهه بعنوان روش پیشگیری استفاده    نمی کردند آگاهی ضعیفی داشته و تمایل داشتند که در مورد فواید دپو مدروکسی پروژسترون استات ازاستفاده کنندگان آن روش اطلاعاتی کسب کنند بالعکس در مصرف کنندگان این روش علت انتخاب طولانی اثر بودن و موثر بودن روش فوق بوده است(19).

مطالعه و نکات[8] و همکاران نشان داد که کمتر از 50% زنان بیان کردند که دپو مدروکسی پروژسترون استات یک روش بی خطر است و عوارض مرتبط با آمپول سه ماهه پیشگیری ازبارداری را بیشتر ارزیابی کرده بودندکه در واقع بیانگر آگاهی ضعیف آنان بوده است (20).درحالیکه نتایج مطالعه کرامت در شاهرود نشان داد که علت انتخاب روش پیشگیری دپو مدروکسی پروژسترون استات بعلت اطمینان از پائین بودن میزان شکست روش مزبور بوده است که بیانگر بالا بودن آگاهی زنان می باشد (21).در مطالعه جعفرزاده و همکاران بر روی پرسنل بهدااشت خانواده مراکز بهداشتی گیلان انجام شد نتایج نشان داد که اکثر واحدهای پژوهشی (4/79%) در زمینه دپو مدروکسی پروژسترون استات آگاهی خوبی داشتند(22).

بنابراین در مطالعه حاضر میزان آگاهی زنان از عوارض آمپول سه ماهه پیشگیری ازبارداری ضعیف می باشدکه با توجه به اینکه جامعه پژوهش ما را زنان مصرف کننده از دپو مدروکسی پروژسترون استات تشکیل می دهند که میزان تحصیلات اکثر آنان نیز زیر دیپلم بود این نتیجه دور از انتظار نمی باشد.در این بررسی بین میزان آگاهی واحدهای پژوهش با سن، میزان تحصیلات و تعداد فرزند منبع کسب اطلاع رابطه معنی داری وجود نداشت.در مطالعه میری و همکاران نیز بین آگاهی با سن و  شغل رابطه معنی داری وجود نداشت ولی سطح تحصیلات آنان با آگاهی رابطه معنی داری نشان داد (18).در مطالعه جعفرزاده نیز آگاهی فقط با متغییر میزان دسترسی به منابع علمی جدید رابطه معنی داری داشته است(22).

در مطالعه ما بیشترین منبع کسب اطلاع را پرسنل بهداشتی (9/70%) و کمترین آن را پوستر و جزوات آموزشی تشکیل می‌داد (3/1%).در مطالعه پاترون نیز منابع کسب اطلاع را همسایگان، دوستان، همکاران، جزوه ، نشریه و کارکنان پزشکی مراکز بهداشتی تشکیل می داد (19)با توجه به اینکه در مطالعه ما و پاترون یکی از منابع اطلاعاتی پرسنل بهداشتی بوده اند، بنابراین باید این مساله مورد بررسی قرار گیرد که چرا آگاهی و اطلاعات در هر دو مطالعه ضعیف بوده است. نتایج مطالعه لزوم اطلاع رسانی بیشتر و بهتر در مورد روش پیشگیری از بارداری دپو مدروکسی پروژسترون استات را می طلبد.

در مطالعه ما بیشترین عوارض ناشی از دپو مدروکسی پروژسترون استات که توسط واحدهای پژوهش ذکر گردید، آمنوره بود درحالیکه در مطالعه تانی پانیچکول[9] و همکاران بیشترین عارضه جانبی خونریزی نامنظم ( 23) و در مطالعه رهنما و همکاران نیز 24 درصد از نمونه ها در خونریزی نامنظم شدید شاکی بودند. (24) در مطالعه وانیونی[10]‌و همکاران عوارض جانبی عمده دپو مدروکسی پروژسترون استات بی نظمی قاعدگی (5/32 درصد) و در 2/17 درصد مصرف کنندگان آمنوره گزارش گردید ، همچنین نتایج نشان داد که دپو مدروکسی پروژسترون استاتعلیرغم اثرات پیشگیری از بارداری بدون هیچگونه اثر معکوس بر سلامت روانی و عملکرد جنسی، سلامت فیزیکی را بهبود می بخشد(25). در مطالعه آدکانی[11] نتایج نشان داد که شایعترین عارضه بی نظمی قاعدگی (4/71 درصد) بود که 7/66 درصد آنرا آمنوره تشکیل می داد(26).

در مطالعه  ما بیشترین علت قطع روش افزایش وزن بود، در حالیکه در مطالعه آدکانی  مهمترین علت قطع روش فرمهای غیر طبیعی قاعدگی بود (26)مطالعه کراسپی[12] و همکاران نشان داد زنان استفاده کننده از دستگاه داخل رحمی[13] عوارض جانبی بیشتری نسبت به مصرف کنندگان دپو مدروکسی پروژسترون استات داشتند ولی میزان قطع روش در آنها کمتر بود (8/18 درصد در مقابل 67 درصد) (27).

شایان ذکر است که آمنوره ناشی از دپو مدروکسی پروژسترون استات را می توان با قرصهای پیشگیری از بارداری  (28) و خونریزی نامنظم را بیشتر می توان با داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی نظیر مفنامیک اسید درمان نمود (1) در مطالعه کرمر[14] و همکاران عوارض جانبی دپو مدروکسی پروژسترون استات مهمترین دلیل برای دروخواست روشهای درازمدت دیگر نظیر دستگاه داخل رحمی و روش های کاشتنی بود[15](29).

در تحقیق حاضر میزان آگاهی واحدهای پژوهش با مشاوره قبل از تجویز دارو رابطه معنی داری داشت. و افرادی که از مشاوره قبل از تجویز برخوردار بودند نمره آگاهی آنان نیز بیشتر بود. همچنین در مطالعه لی و کانتو[16] مشاوره قبل از تجویز دپو مدروکسی پروژسترون استات در مورد عوارض جانبی دارو میزان مقبولیت روش را افزایش داده بود (30 و 31) در حالیکه در مطالعه پاترون تعداد کمی از واحدهای پژوهش قبل از مصرف دپو مدروکسی پروژسترون استات تحت مشاوره قرار گرفته بودند و تمایل داشتند که آن را در مراکز بهداشتی دریافت کنند(19). این امربیانگرنقش بسیار مهم پرسنل بهداشتی اعم از ماما، پزشک، کارشناس بهداشت خانواده و .... در ارتقا آگاهی زنان نسبت به روش های پیشگیری از بارداری از جمله مگسترون می باشد.

پیشرفت های زیادی در زمینه تحقیقات پیشگیری از بارداری در 50 سال گذشته صورت گرفته است(32). رشد بی رویه جمعیت جهان باعث شده بسیاری از منابع اساسی که بقا و سلامت نسل های اینده به آنها بستگی دارد به علت الگوهای ناپایدار تولید و مصرف در حال تهی شدن بوده تخریب محیط زیست رو به افزایش می باشد بنابراین لزوم کنترل و مهار رشد جمعیت از طریق برنامه تنظیم خانواده اساسی است.

بنابراین با توجه به نتایج حاصل از مطالعه حاضر باید یک بررسی همه جانبه و دقیق از کلیه متقاضیان این روش بعمل آمده و آگاهی های لازم در مورد عوارض روش فوق به آنها داده شود.  همچنین پرسنل بهداشتی باید معاینات دوره ای را بطور منظم انجام دهند تا بدین ترتیب میزان پذیرش این روش طولانی مدت با درصد شکست پائین و بدون اثرات معکوس بر شیر مادر را افزایش داده و این امر را مد نظر قرار دهند که اجرای برنامه‌های تنظیم خانواده، علاوه بر پیشگیری از موالید پرخطر، می تواند بهبود قابل ملاحظه‌ای را در کوتاه مدت و درازمدت بر کیفیت زندگی زنان از طریق کاهش بار جسمی و روانی فرزندان زیاد و پشت سر هم با فاصله کوتاه فراهم نماید، همچنین فرصتهای تحصیل آموزشهای حرفه ای، کسب درآمد، زمان مراقبت از کودکان و تربیت آنان، مشارکت در فعالیتهای اجتماعی، اقتصادی، تکامل شخصی و اوقات فراغت و تفریح را که برای میلیون‌ها زن در جهان ناشناخته است، افزایش دهد.

تشکر و قدردانی

 از حوزه معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی بابل و واحدهای پژوهش که در انجام نمونه گیری همکاری لازم را داشتند کمال تشکر را داریم.

 

 

 

 

 

 

 

 

مراجع

 

1. Speroff L. Fritz MA. Clinical Gynecologic Endocrinology and Infertility. 17th Edition. lippincott Williams &wilkins 2011, Vol 1, pp:1082-92.
2. Espey E, Ogburn T, Fotieo D. Contraception: what every internist should know. Med Clin North Am. 2008; 92(5):1037.
3. Parnian A. Family planning program .family health. 1997; 2 (6) :2-9.
4. OmidvarSh, Salmalian H. Knowledge and attitude of the personnel of Mazandaran family health centers toward vasectomy.JHUMS 2004; 8(2): 91-96.
5. Salmalian H, Khirkhah F, Saghebi R, NasiriAmiri F, Hajiahmadi M , Pasha H. Depo-Provera and depression In Iranian women. AJPP. 2012; 6(27), 2011-2016.
6. Ojule JD, Oriji VK, Okongwu C. A five year review of the complications of progestogen only injectable contraceptive at the University of Port-Harcourt Teaching Hospital. Niger J Med. 2010 Jan-Mar;19(1):87-95.
7. Bonny AE, Harkness LS, Cromer BA. Depot medroxyprogesterone acetate: implications for weight status and bone mineral density in the adolescent female. Adolesc Med Clin. 2005 Oct;16(3):569-84.
8. Omar HA, Zakharia RM, Kanungo S, Huff M, McClanahan K. Incidence of galactorrhea in young women using Depot-Medroxyprogesterone Acetate. ScientificWorldJournal. 2006 May 5;6:538-41.
9. Rager KM, Fpwler A, Omar HA. Successful treatment of depot medroxyprogesterone acetate-related vaginal bleeding improves continuation rates in adolescents. ScientificWorldJournal. 2006 Mar 19;6:353-5.

10. Nathirojanakun P, Taneepanichskul S, Sappakitkumjorn N. Efficacy of a selective COX-2 inhibitor for controlling irregular uterine bleeding in DMPA users. Contraception. 2006 Jun; 73(6):584-7.

11. Kaunitz AM, Miller PD, Rice VM, Ross D, McClung MR. Bone mineral density in women aged 25-35 years receiving depot medroxyprogesterone acetate: recovery following discontinuation. Contraception. 2006 Aug; 74(2):90-9.

12. Beksinska ME, Smit JA, Kleinschmidt I, Farley TM, Mbatha f. Bone mineral density in women aged 40-49 years DMPA, norethisteroneenanthate or combined oral contraceptives for contraception. Contraception. 2005 Mar;71(3):170-5.

13. Albertazzi P, Bottazzi M, Steel SA. Bone mineral density and DMPA. Contraception. 2006 Jun;73(6):577-83.

14. Vincent, -A-J; Zhang, -J; Ostor, -A; Rogers, -P-A; Affandi, -B; Kovacs, -G; Salmonsen, -L-A. Matrix metalloproteinase-1 and -3 and mast cells are present in the endometrium of women using progestin-only contraceptives. Hum-Reprod. 2000 Jan;15(1):123-30.

15. Beksinska ME, Rees HV, Smit J. Temporary discontinuation: a compliance issue in injectable users. Contraception 2001 Nov;64(5):309-13.

16. Halpern V, Grimes DA, Lopez L, Gallo MF. Strategies to improve adherence and acceptability of hormonal methods for contraception. Cochrane Database syst Rev. 2006 Jan 25; (1): CD004317.

17. Glasier A, Yan Y, Wellings K. How do health care professionals respond to advice on adverse side effects of contraceptive methods? The case of Depo Provera. Contraception. 2007 Jul;76(1):18-22. Epub 2007 May 24.

18. Miri MR, Moudi M, Soraki T. An investigation into the married women’s niveau of awareness and outlook towards Magestron’s method (DMPA) referring to health and therapeutic centers Journal of Birjand University of Medical Sciences 1997;4(11-10): 99-92.

19. Patron MC; Palabrica-Costello M. Knowledge, attitudes and practice of the DMPA injectable contraceptive: data from focus group discussions. Philippines. Final report. Manila, Philippines, Population Council, Asia and Near East Operations Research and Technical Assistance Project, 1995 Aug. [4], 28, [5] p. (USAID Contract No. DPE-3030-Q-00-0023-00)

20. Venkat P,  Masch R, Ng E, Cremer M, Richman S, Arslan A  . Knowledge and Beliefs about Contraception in Urban Latina Women. Journal of Community Health October 2008, 33( 5): 357-362.

21. Keramat A The assessment of continuous use of DMPA as a contraceptive mehtod in the Shahrood villages .Daneshvar, Scientific-research Journal of Shahed University 2000;8(29): 54-47.

22. JafarZadeh F, Najafi F Investigation of knowledge and attitude of family health workers about IUD, Norplant and DMPA in health care centers in east of Guilan between 2001-02.Journal of Medical Faculty Guilan University of Medical Sciences 2004;13(50): 21-14.

23. Taneepanichskul S, Reinprayoon D, Phaosavadi S. DMPA use above the age of 35 in Thai women. Contraception. 2000 Apr;61(4):281-2.

24. Rahnama P, Hidarnia A, Amin Shokravi F, Kazemnejad A, Ghazanfari Z , Montazeri A .Withdrawal users' experiences of and attitudes to contraceptive methods: a study from Eastern district of Tehran, Iran. BMC Public Health 2010, 10:779 .

25. Wanyonyi SZ, Stones WR, Sequeira E. Health-related quality of life changes among users of depot medroxyprogesterone acetate for contraception. Contraception.2011;84(5): 17-22.

26. Adeyemi AS, Adekanle DA. Progestogen-only injectable contraceptive: experience of women in Osogbo, southwestern Nigeria. Ann Afr Med. 2012;11(1):27-31.

27. Cropsey KL, Matthews C, Campbel S, Ivey S, Adawadkar S. Long-term, reversible contraception use among high-risk women treated in a university-based gynecology clinic: comparison between IUD and depo-provera. J Womens Health (Larchmt). 2010;19(2):349-53.

28. Sadeghi-Bazargani H, Ehdaeivand F, Arshi S, Eftekhar H, Sezavar H, Amanati L. Low-dose oral contraceptive to re-induce menstrual bleeding in amenorrheic women on DMPA treatment: a randomized clinical trial. Med SciMonit. 2006;12(10): 420-5.

29. Cremer M, Ditzian L, April A, Peralta E, Klausner D, Podolsky R, Dierking E. Depot-medroxyprogesterone acetate contraception use among Salvadoran women: an in-depth analysis of attitudes and experiences. J Womens Health (Larchmt). 2011;20(11):1751-6.

30. Lei Z, Wu S, Garceau RJ.  [Effect of pretreatment counseling on discontinuation rates in women given depo-medroxyprogesterone acetate for contraception]. [Article in Chinese] Zhonghua Fu Chan KeZaZhi. 1997 Jun;32(6):350-3.

31. Canto De Cetina TE, Canto P, Ordoñez Luna M. Effect of counseling to improve compliance in Mexican women receiving depot-medroxyprogesterone acetate. Contraception. 2001 Mar;63(3):143-6.

32. Sitruk-Ware R, Nath A, Mishell DR Jr. Contraception technology: past, present and future.Contraception.2013;87(3):319-30.

 

 

---