ایمان مبنای نظام اخلاقی قرآن

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 1، دوره 4، شماره 15، مهر 1392، صفحه 9-28   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سوسن آل رسول¹؛ فاطمه شیرزاد راد جلالی²

¹عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج(دانشیار).

²دانش‌آموخته کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج.

چکیده

نظام اخلاقی قرآن با سایر نظام‌های اخلاقی متفاوت است. نظامی است که  مبنایش ایمان به خدا، غایتش ذات الهی، وسیله رسیدن به آن حب و کسب رضایت او، و شیوه تخلّق به اخلاقیات در آن از بین بردن زمینه رذایل می‌باشد. وقتی انسان علم یقینی و ایمان به تعلیم قرآن کریم که عزت و قدرت را منحصر در خدای سبحان می‌داند داشته باشد، نه‌تنها دیگر در دلش جز خدا کسی را اراده نمی‌کند بلکه تمام پستی‌ها و بدی‌ها را از دل و جانش شسته و به زیور صفات الهی آراسته می‌کند. اخلاق قرآنی بر اساس حب الهی و تخلق به اخلاق الهی است. انسان از طریق خدادوستی به صفات خدا می‌رسد. معنای اینکه عملی به خاطر وجه الله انجام شود آن است که نتیجه آن عمل جلب خشنودی و رحمت خدا کند.

کلیدواژه‌ها

ایمان؛ نظام اخلاقی؛ عمل صالح؛ رذائل؛ فضائل

مراجع

قرآن کریم.

نهج البلاغه. ترجمه سید جعفر شهیدی.

ابن سینا، حسین بن عبدالله. 1388ش. اشارات و تنبیهات. ترجمه حسن ملکشاهی. تهران: انتشارات سروش.

ــــــــــ . 1377ش. الهیات نجات. ترجمه سید یحیی یثربی. تهران: انتشارات فکر روز.

ایزوتسو، توشی هیکو. 1380 ش. مفهوم ایمان در کلام اسلامی. ترجمه زهرا پور سینا. تهران: انتشارات سروش.

ــــــــــ . 1360 ش. ساختمان معنایی مفاهیم اخلاقی ـ دینی درقرآن. ترجمه فریدون بدره‌ای. تهران: انتشارات قلم.

دهخدا، علی اکبر. 1377ش. فرهنگ دهخدا. انتشارات دانشگاه تهران.

راغب اصفهانی، حسین بن محمد. 1387ش. المفردات فی غریب القرآن. تهران: مؤسسه فرهنگی آرایه.

صدوق، محمدبن علی بن بابویه. 1361ش. معانی الاخبار. قم: انتشارات جامعه مدرسین.

طباطبایی، محمد حسین.1417ق. المیزان فی تفسیر القرآن. دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

ــــــــــــ . 1379ش. نهایة‌الحکمة. ترجمه و شرح علی شیروانی. تهران: انتشارات الزهراء.

طبرسی، فضل بن حسن.1372 ش. مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: انتشارات ناصر خسرو.

طریحی، فخرالدین. 1375ش. مجمع البحرین. تهران: کتابفروشی مرتضوی.

قرائتی، محسن. 1383ش. تفسیر نور. تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.

قرشی،علی اکبر.1371ش. قاموس قرآن. تهران: دار الکتب الاسلامیه.

قطب، محمد. 1386ش. لااله الا الله روح زندگی. ترجمه جهانگیر ولدبیگی. تهران: انتشارات احسان.

مجلسی، محمد باقر.1404ق. بحارالانوار. بیروت: مؤسسه الوفاء.

مصباح یزدی، محمد تقی.1383ش. به سوی او. قم: مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی.

مصطفوی، حسن.1380ش. تفسیر روشن. تهران: انتشارات نشر کتاب.

مطهری، مرتض.1387ش. مجموعه آثار. تهران: انتشارات صدرا.

مکارم شیرازی، ناصر.1374 ش. تفسیر نمونه. تهران: انتشارات دارالکتب الاسلامیه.

مقالات

جمالی،‌قربان. پاییز 1389. «ایمان‌گرایی در مسیحیت و اسلام». فصلنامه مطالعات قرآنی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت. دوره1. شماره3. صص69-88.