رابطه معنایی سوره مبارکه فجر با قیام عاشورا

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 3، دوره 4، شماره 15، مهر 1392، صفحه 49-60   

نویسندگان

روح الله افضلی گروه¹؛ ایران اسدی²

¹عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد جیرفت(استادیار).

²عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد جیرفت(مربی).

چکیده

سوره فجر در مکه نازل شده؛ 30 آیه، 139 کلمه و 509 حرف دارد، و همانند بسیاری دیگر از سوره‌هایی که در مکه نازل شده، آیاتش کوتاه، تکان دهنده، پر محتوا و همراه با هشدارهای فراوان است. از این جهت این سوره را "سوره حسین بن علی(ع)" نامیده اند که قیام و شهادت آن حضرت در آن تاریکی طغیان، مانند طلوع فجر، از نو منشأ حیات و حرکت گردیده است. در این پژوهش معنی فجر و تعبیر آن، فضیلت سوره فجر، معرفی آن به عنوان حسین(ع)، و ارتباط با شب‌های دهگانه و چند قوم طغیان گر، و ارتباط آن با حسین(ع) بررسی شده است.

کلیدواژه‌ها

سوره فجر؛ امام حسین(ع)؛ نفوس مطمئنه؛ سوگند

مراجع

قرآن کریم.

آذر نوش، آذرتاش. 1379ش. فرهنگ معاصر عربی- فارسی. تهران: نی.

استادی، رضا. 1381ش. زندگانی چهارده معصوم. قم: دفتر نشر مصطفی.

بحرانی، سید هاشم. بی تا. البرهان فی تفسیر القرآن. تهران: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.

ـــــــــ . 1387ش. تفسیر برهان. تهران: عزیزی.

جعفری تبریزی، محمدتقی. 1381ش. امام حسین(ع) شهید فرهنگ پیشرو انسانیت. تهیه و تنظیم علی جعفری. تهران: تدوین و نشر علامه جعفری.

دشتی، محمد. 1388ش. انگیزه قیام عاشورا. قم: نشر امیرالمومنین(ع).

زمخشری، محمود بن عمر. بی تا. تفسیر کشاف. ج4. تهران: ققنوس.

شریعتی، محمدتقی. بی تا. تفسیر نوین. ج2. قم: دفتر فرهنگ اسلامی.

شریفی، محمود و آخرون. 1418ق. موسوعة کلمات الامام الحسین. قم: دار المعرفه.

شعرانی، میرزا ابوالحسن. 1352ش. تفسیر شیخ ابوالفتح رازی. تهران: اسلامیه.

طالقانی، سید محمود. بی تا. پرتوی از قرآن. ج4. (ذیل تفسیر سوره فجر).

طباطبایی، سید محمد حسین. 1382ش. تفسیر المیزان. ج20. قم: دار العلم.

طبرسی، فضل بن حسین. 2006م. مجمع البیان. ج10. بیروت: دار الترضی.

فخر رازی، محمد بن عمر. 1386ش. مفاتیح الغیب. ج31. تهران: اساطیر.

مجلسی، محمد باقر. 1403هـ.ق. بحارالانوار. ج8. تهران. دارالکتب الاسلامیه.

محدثی، جواد. 1374ش. آشنایی با سوره فجر. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.

مطهری، مرتضی. 1384ش. حماسه حسینی. قم: صدرا.

مکارم شیرازی، ناصر. 1386ش. برگزیده تفسیر نمونه. ج5. تهران: دار الکتب الاسلامیه.