کاربرد تعلیمی داستان های مثنوی در اجرای نمایش‌های کاربردی برای کودکان و نوجوانان

پژوهشنامه ادبیات تعلیمی

مقاله 6، دوره 6، شماره 21، خرداد 1393، صفحه 127-156   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

چکیده

امروزه استفاده از تئاتر به‌عنوان شیوه‌ای مؤثر و روشی جدید برای آموزش، تعلیم، تربیت و درمان کودکان و نوجوانان مورد توجه فعالان تئاتر و هنرهای نمایشی قرار گرفته است. در این شکل استفاده از تئاتر، بر جنبه کاربردی نمایش تأکید می‌شود و درام کاربردی برای کودکان و نوجوانان زمینه‌های رشد ذهنی و فکری آن‌ها را فراهم می‌کند. مثنوی مولانا سرشار از داستان‌هایی است که علاوه بر قابلیت‌های نمایشی دارای محتوایی درمانی، آموزشی و تربیتی هستند. داستان‌های انتخاب ‌شده در این پژوهش که به تفکیک بررسی شده‌اند، در رهایی کودکان و نوجوانان از رنج‌های عاطفی، جرأت ایجاد رفتارهای جدید، آیین زندگی اجتماعی، روحیه فداکاری و از خود گذشتگی، اصلاح و پرورش ذهنیت،بهبود مهارت‌های ارتباطی، ایجاد و بروز خلاقیت‌های فردی، درگیری و کنجکاوی در مسائل، ایجاد اعتماد به ‌نفس، سخنوری و ارتقای بینش دربارة حوادث و سازش با آن‌ها بسیار مؤثرند. نویسندگان در پژوهش حاضر با انتخاب و بررسی 32 داستان از داستان‌های مثنوی، ضمن برشمردن ویژگی‌های داستان‌های انتخاب ‌شده، سعی دارند قابلیت این داستان‌ها را برای اقتباس جهت تبدیل به نمایش‌های خلاق، تربیتی، آموزشی و درمانی به اثبات رسانند.

کلیدواژه‌ها

اقتباس؛ حکایت‌های تمثیلی؛ نمایش کاربردی؛ مثنوی مولوی؛ کودکان و نوجوانان

مراجع

- آزاد، اسدالله .(1377). «نقش شعر داستان و افسانه های علامیانه در تکوین شخصیت کودکان و نوجوانان»، نشریة اطلاع رسانی و کتابداری، ش 4: 108-87.

2- اسماعیل زادگان، میثم .(1387). «چیستی طنز و کارکردهای اسلامی آن»، دین و ارتباطات، سال پانزدهم، ش 2: 160-129.

3- آقا عباسی، یدالله .(1384). نمایش خلاق: قصه‌گویی و تئاترهای کودکان و نوجوانان، تهران: قطره.

4- امجد، حمید .(1387). تئاتر قرن سیزدهم، چاپ سوم، تهران: نیلا.

5- بامشکی، سمیرا .(1391). روایت شناسی داستان‌های مثنوی، تهران: هرمس.

6- برشت، برتولت .(1357). دربارة تئاتر، ترجمة فرامرز بهزاد، تهران: خوارزمی.

7- پاری، ادریس .(1380). نوشته‌هایی در باب لعبتک، ترجمة یدالله آقا عباسی، تهران: نمایش.

8- جلالی، مریم .(1390). «اقتباس منظوم از شاهنامه در ادبیات کودک و نوجوان»، نشریة اطلاع رسانی و کتابداری، کتاب ماه کودک و نوجوان، ش 173:84-80.

9- خیری، محمد .(1368). اقتباس برای فیلم‌نامه، تهران: انتشارات صدا و سیما.

10- رضایی، عربعلی. (1382). واژگان توصیفی ادبیات (انگلیسی-فارسی)، تهران: فرهنگ معاصر.

11- زرین‌کوب، عبدالحسین .(1388). سرّ نی، تهران: علمی

12- شوهانی، علیرضا .(1382). «داستان‌پردازی و شخصیت‌پردازی مولوی در مثنوی معنوی»، فصلنامة پژوهش‌های ادبی، شماره دوم: 106-91.

13- شعاری نژاد، علی‌اکبر .(1380). روان‌شناسی رشد، تهران: اطلاعات.

14- فیشر، رابرت .(1385). آموزش و تفکر. ترجمة فروغ کیان زاده، اهواز: رسش.

15- کشاورزی، اردشیر .(1380). «نمایش عروسکی و درمان بیماری‌ها»، نشریة هنر و معماری، ش 48: 40-33.

16- محمدی، محمد .(1378). فانتزی در ادبیات کودکان، تهران: روزگار.

17- مرادی، شهناز .(1368). اقتباس ادبی در سینمای ایران، تهران: آگه.

18- مکی، ابراهیم .(1366). شناخت عوامل نمایش. تهران: سروش.

19- مولوی، جلال‌الدین محمد .(1373). مثنوی، به تصحیح رینولد. ا.نیکلسون، به اهتمام نصرالله پورجوادی، تهران: امیرکبیر.

20- Glazer, j.I and Williams, Gurney III. (1979). Introduction to childrens literature. New York. Macgraw-hill. Inc.

21-Wagner B.J. (1976). Dorothy heathcote: Drama as a learning medium, Washington,