بررسی آراء مفسران قرآن در بازشناسی مفهوم «دابة الارض»

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 6، دوره 4، شماره 16، دی 1392، صفحه 107-122   

نویسندگان

محمدرضا حاجی اسماعیلی¹؛ فایضه علی عسگری²

¹عضو هیأت علمی گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه اصفهان(دانشیار)

²کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث.

چکیده

آیه شریفه ﴿... أخرَجنا لَهُم دابةً مِن الأرض تُکَلِّمُهُم اَنَّ الناسَ کانُوا بِآیاتِنا لایُوقِنونَ﴾(نمل/82) بسیار پرسش برانگیز، و از جمله آیاتی است که معرکه آرای مفسران است. نوشتار حاضر بر آن است که تبیین نماید این آیه حاکی از وقوع چه رخدادی است، و آیا غرض از آن انذار و دعوت است و یا گواهی و شهادت در دادگاه عدل الهی؛ و منظور از «دابة» انسان است یا غیر انسان، و تکلم او چگونه تکلمی است و مخاطبان او چه کسانی هستند. در پایان بر این اعتقاد تأکید شده است که اصل خروج «دابة الارض» از جمله وعده‌های الهی و تحقق‌پذیر است، اما کیفیت آن رازناک است و خداوند آن را در لفافه بیان کرده، و مفسران  نیز با بهره‌گیری از روایات و قرائن، هر کدام دیدگاه‌هایی را در این زمینه بیان کرده‌اند.

کلیدواژه‌ها

دابة؛ حضرت علی(ع)؛ تفسیر؛ روایات