بررسی برهم‌کنش هیدروژئوشیمیایی آبخوان دشت گله دار و سازندهای زمین شناسی

ژئوشیمی

مقاله 7، دوره 3، شماره 2، شهریور 1393، صفحه 152-162

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

عبدالحمید انصاری؛ جابر مظفری زاده

چکیده

کیفیت منابع آب و شناخت عوامل موثر بر آن از مسائلی است که امروزه با توجه به کمبود منابع آب اهمیت بسیار زیادی یافته است. با توجه به ارتباط منابع آب با محیط اطراف، شناخت برهم‌کنش این دو عامل می‌تواند دید مناسبی را برای مدیریت بهینه منابع در اختیار قرار دهد. دشت گله‌دار یکی از دشت‌های بسیار مهم صنعتی و کشاورزی در جنوب استان فارس است که از لحاظ کمی و کیفی متأثر از این فرایند می‌باشد. در این تحقیق که برای اولین بار در این منطقه صورت گرفته است، کیفیت آب زیرزمینی دشت گله‌دار با نمونه‌برداری از 20 حلقه چاه انتخابی موجود در آبخوان این دشت بررسی شده است. سپس از نمودار پایپر، نمودارهای ترکیبی، تحلیل‌های آماری، تحلیل عاملی و بررسی شاخص‌های اشباع برای شناسایی منشأ شوری استفاده شد. براساس نمودار پایپر، آب زیرزمینی دشت گله‌دار دارای تیپ کلریدی- سدیمی و سولفاتی- کلسیمی است، همچنین نمودارهای ترکیبی نشان می‌دهند که روند خطی واضحی بین سدیم و کلر و همچنین کلسیم و سولفات وجود دارد که حاکی از ورود آب‌های حاوی هالیت و ژیپس ناشی از انحلال سازندهای اطراف و زمین‌های شور و نمکزارها منطقه است. نتایج نشان می‌دهد که دلایل تخریب کیفیت آب‌های زیرزمینی در این دشت، مختلف و ناشی از ورود آب‌های عبوری از نمکزارها، پساب کشاورزی و آب شور رودها و رواناب‌هایی که از سازندهای گچی اطراف وارد منطقه شده و انحلال هالیت و ژیپس این سازند‌ها است.

کلیدواژه‌ها

دشت گله دار؛ شوری؛ هیدروژئوشیمی؛ کیفیت منابع آب؛ تحلیل آماری