نخستین شاعران تأثیرگذار در غرب(سعدی، خیام، فردوسی)

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 4، دوره 8، شماره 30، مرداد 1393، صفحه 63-79   

نویسندگان

امیراسماعیل آذر¹؛ مریم برزگر²

¹عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران(دانشیار).

²** دانشجوی دکتری رشته زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.

چکیده

فرهنگ ایران از قرن یازدهم و دوازدهم میلادی توسط کشیشانی که برای ترویج مذهب به ایران آمده بودند به اروپا منتقل شد. از آن زمان ترجمه آثار فارسی به زبان‌های اروپایی آغاز شد. معمولاً سه گروه به شرق سفر می‌کردند: اعضای هیأت‌های سیاسی، مستشرقین و گردشگران که پس از بازگشت با نوشتن سفرنامه‌ها به معرفی ایران و فرهنگ آن همت می‌گماردند.. اولین شاعر فارسی‌زبان که مورد توجه اروپا قرار گرفت سعدی است. شاعرانی چون لافونتن، دوسنسه، ولتر، لوبایی و ... از او الهام پذیرفتند. خیام توسط ترجمه فیتز جرالد و نیکلا به اروپا معرفی شد. بوشور، ژان لاهور، و گوتیه متأثر از خیام آثار ادبی خود را خلق کردند. فردوسی با ترجمه‌های چمپیون، آتکینسون و ژول مول به اروپا شناسانده شد و شخصیتی چون ماتیو آرنولد با الهام از «شاهنامه» داستان «سهراب و رستم» را خلق نمود. بنابراین سه شاعر یادشده نخستین شاعرانی بودند که راه زبان و ادبیات فارسی را به اروپا باز کردند.

کلیدواژه‌ها

فرهنگ ایران؛ سفرنامه؛ ادبیات اروپا؛ سعدی؛ خیام؛ فردوسی

مراجع

آذر، امیر اسماعیل. 1387، ادبیات ایران در ادبیات جهان، تهران: سخن.

حدیدی، جواد. 1373، از سعدی تا آراگون، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

دهباشی، علی. 1386، می و مینا، انتشارات خبرسرای گویا.

ژن رز، فراسنواز. 1381، سفر اروپاییان به ایران، ترجمه سیدضیاء الدین دهشیری، چاپ دوم، تهران: علمی و فرهنگی.

سید حسینی، رضا. 1382، فرهنگ آثار، تهران: سروش.

صفاری، کوکب. 1357، افسانه‌ها و داستان‌های ایرانی در ادبیات انگلیسی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

طاهری، ابوالقاسم. 1352، سیر فرهنگ ایران در بریتانیا یا تاریخ دویست ساله مطالعات ایرانی، تهران: انتشارات انجمن آثار ملی.

گوته، یوهان ولفگانگ. 1343، دیوان شرقی. ترجمه شجاع الدین شفا، چاپ دوم، بی جا: نشریه کتابخانه ابن سینا.

مصاحب، غلامحسین. 1383، دایره المعارف فارسی، چاپ چهارم، 3 ج، تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.

همایی، جلال الدین. 1367، طربخانه، انتشارات نشر هما.

یوحنان، جان دی. 1385، گستره شعر پارسی در انگلستان و آمریکا، ترجمه احمد تمیم داری، تهران: روزنه.

 

مقالات

آربری، آرتور جان. 1944، «جونز ایرانی، خطابه دکتر آربری در انجمن ایرانی»، مجله روزگار نو، ج4، ش1، صص 35-66.

حسینی کازرونی، سید احمد. تابستان 1390، «نگاهی به ادبیات متعهد در غرب و تأثیر آن بر شعر مشروطیت»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت دوره 5، شماره 18: صص 135-152.