البحث عن المناهج الجدیدة الدلالیة فی المنابع التفسیریة الإمامیة

فصلیة دراسات الادب المعاصر

مقاله 4، دوره 5، شماره 20، مرداد 1434، صفحه 67-90   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

محمدرضا حاج‌اسماعیلی¹؛ سیدمحمدرضا میرسید²

¹عضو هیئة التدریس بجامعة إصفهان، فرع علوم القرآن و الحدیث(أستاذ مشارک).

²طالب الدکتوراه بجامعة اصفهان.

چکیده

رغم إشارة بعض الآثار بأنواع مختلفة من الروایات التفسیریة الإمامیة، وأیضاً الإنتباه علی حدٍ ما بالروایات المرتبطة بدلالات الألفاظ، ولکن تقتضی وسعة الروایات الدلالیة للألفاظ القرآنیة وتخصص العلوم الحدیثة حتی تدرس مقابلة الأئمة المعصومین(ع) أکثر من قبل. تعرض الدراسات أن النبی(ص) والأئمة المعصومین(ع) قد انتخبوا مناهج مختلفة لتبیین ألفاظ القرآن الکریم، و کان أهم هذه المناهج «ظاهرة ترادف» و«تعرّف اللفظ» و«تحلیل العناصر الدلالیة» و «المنهج التصوری». یقدم فی هذا البحث تعریف من المناهج المذکورة حین تقدم شواهد من الروایات، التی کان علی أساس هذه المناهج لتکون صورة واضحة أکثر الوضوح من مقابلة الروایات الإمامیة فی دلالات ألفاظ القرآن فی متناول أیدی القرّائین.

کلیدواژه‌ها

الروایات الإمامیة؛ ألفاظ القرآن؛ ظاهرة الترادف؛ المنهج التحلیلی؛ المنهجیة

مراجع

المصادر و المراجع

الفارسیة

ابن بابویه، محمد بن علی. ‏1398ق، ‏التوحید، محقق / مصحح: هاشم حسینی‏، چاپ اول، قم: جامعه مدرسین‏.

ابن بابویه، محمد بن علی. 1403ق، معانی الأخبار، محقق/ مصحح: علی اکبر غفاری، چاپ اول، قم‏: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.‏

ابن بابویه، محمد بن علی. 1378، عیون اخبار الرضا(ع)، محقق/ مصحح: مهدی لاجوردی، تهران: نشر جهان.

احسانی‌فر لنگرودی، محمد. 1385ش، أسباب اختلاف الحدیث، قم: دارالحدیث.

طبرسی، فضل بن حسن. ‏1372ش، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، ‏تهران: ‏انتشارات ناصرخسرو.‏

طوسی، محمد بن الحسن. 1407ق، تهذیب الأحکام، محقق/ مصحح: خرسان حسن الموسوی، تهران: دار الکتب الإسلامیه.

عیاشی سمرقندی، ابی نصر محمدبن مسعود بن عیاش. 1380ش، کتاب التفسیر، تحقیق و تصحیح: سید هاشم رسولی محلاتی، تهران: المکتبة العلمیة الاسلامیة.

قمی، علی بن ابراهیم.‏ 1367ش، ‏تفسیر القمى،‏ تحقیق: سید طیب موسوی جزایری،‏ چاپ چهارم،‏ قم:‏ دار الکتاب.‏

کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق. 1407ق، ‏الکافی، محقق / مصحح: ، علی اکبر غفاری و محمد آخوندی، چاپ چهارم‏، تهران: دار ‏الکتب الإسلامیة.

لطفی پورساعدی، کاظم. 1384ش، اصول و روش ترجمه، چاپ سوم، تهران: دانشگاه پیام نور.

مختار عمر، احمد. 1385ش، معناشناسی، مترجم: سیدحسین سیدی، چاپ اول، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.

 

المقالات

پیرانی شال، علی ونعمان انق وراضیه مسکنی. 1391، «إستدعاء الشخصیات القرآنیة فی دیوان معروف الرصافی»، فصلیة دراسات الأدب المعاصر،‌ جامعة آزاد الإسلامیة فی جیرفت، السنة 4، العدد15: صص 9-20.

گلچین راد، غلامرضا. 1390ش، «الترادف فی القرآن الکریم»، فصلیة دراسات الأدب المعاصر، جامعة آزاد الإسلامیة فی جیرفت، السنة 3، العدد 10: صص 61-75.

معماری داود. 1390ش، «مفسران شیعه و نقد روایات تفسیری با تأکید بر المیزان». فصلنامه مطالعات تفسیری: شماره 5، صفحات47-68.

مهریزی، مهدی. 1389ش،«روایات تفسیری شیعه، گونه شناسی و حجیت»، علوم حدیث: شماره 55، صفحات 3-36.