مطالعه ژئوشیمی و محیط زمین‌ساختی توده‌های گرانیتوییدی کرتاسه غرب سامن و جنوب آورزمان (غرب ملایر) براساس تجزیه سنگ کل و شیمی کانی بیوتیت

ژئوشیمی

مقاله 3، دوره 3، شماره 3، خرداد 1393، صفحه 201-211

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

پروانه راموز؛ رضا زارعی سهامیه؛ ندا ماسوری

چکیده

توده گرانیتوییدی جنوب آورزمان با سن کرتاسه در غرب ملایر قرار دارد و از نظر زمین‌ساختی به ‌عنوان بخشی از حوادث پلوتونیسم پهنه سنندج- سیرجان به‌شمار می‌رود. تزریق این توده در رسوبات تریاس بالا- ژوراسیک زیرین با دگرگونی درجه خفیف باعث ایجاد هاله‌های دگرگونی متشکل از هورنفلس و اسکارن کانه‌دار در منطقه شده است، با توجه به شواهد صحرایی و سنگ‌نگاری، پیکره اصلی این توده از سنگ‌های گرانودیوریتی، مونزوگرانیتی و کوارتزدیوریتی متوسط تا درشت‌دانه همراه با مقادیری فرعی تونالیت و سینوگرانیت تشکیل شده‌اند. دایک‌های متعدد آپلیتی و کوارتزی، توده نفوذی و سنگ‌های میزبان را قطع کرده‌اند. بافت غالب توده دانه‌ای و پورفیروئید است. در این تحقیق علاوه بر سنگ کل از تجزیه کانی بیوتیت برای بررسی ژئوشیمی و محیط زمین‌ساختی توده استفاده شد. نتایج حاصل از سنگ کل و تجزیه کانی‌ها نتایج مشابهی را نشان دادند. از نظر شیمیایی، ماگمای تشکیل‌دهنده این توده از نوع کالک آلکالن و غنی از پتاسیم است. از نظر درجه اشباع از آلومینیم، در محدوده پرآلومین تا کمی متاآلومین قرار می‌گیرد و ماهیت غالباً S-type را نشان می‌دهد، اما تمایلاتی به I-type نیز مشاهده می‌شود. توده گرانیتوئیدی منطقه با استفاده از ترکیب بیوتیت، ماهیت کالک‌آلکالن و پرآلومین دارد و محیط زمین‌ساختی کمان ماگمایی را آشکار ساخته است. غنی‌شدگی نمونه‌های مورد مطالعه از LREE نسبت به HREE و تهی‌شدگی از عناصر  Ti،P،  Sr،Nb و واقع‌شدن آنها در محدوده VAG حاکی از آن است که توده گرانیتوئیدی منطقه در محیط کمان آتشفشانی و در ارتباط با فرورانش پوسته اقیانوسی نئوتتیس به زیر صفحه ایران تشکیل شده است.

کلیدواژه‌ها

گرانیتوئید؛ کالک‌آلکالن؛ پرآلومین؛ کمان آتشفشانی؛ سنندج- سیرجان؛ آورزمان