ویژگی‌های زمین‌شناسی، کانی‌شناسی و ژئوشیمیایی کانسار تیتانیم چشمه‌سیاه شهرضا- اصفهان

ژئوشیمی

مقاله 6، دوره 3، شماره 3، خرداد 1393، صفحه 235-246

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

سید‌ حسن طباطبایی؛ مرتضی طبائی؛ مهین منصوری اصفهانی؛ هوشنگ اسدی هارونی

چکیده

کانسار تیتانیم چشمه‌سیاه شهرضا در 25 کیلومتری جنوب شرق شهرضا در استان اصفهان واقع است. این کانسار بر‌ روی کمربند شهرضا- همبست- آباده در زون سنندج- سیرجان قرار دارد. مطالعات صحرایی زمین‌شناسی، کانی‌شناسی، سنگ‌شناسی و تجزیه ژئوشیمیایی در این کانسار نشان داده است که کانی‌سازی اکسید تیتانیم (عمدتاً آناتاز) و ایلمنیت در یک واحد رسی به سن تریاس پیشین به رنگ قهوه‌ای تیره و سیاه کاملاً دگرسان‌شده، چین‌خورده و تکتونیزه و حاوی آثاری از سیل‌های آذرین نفوذی رخ داده است است. با توجه به 30 نمونه تجزیه‌شده به روش XRF، عیار میانگین دی‌اکسید تیتانیم در ترانشه‌ها و در بخش‌های سطحی زون کانی‌سازی در حدود 25/8 درصد برآورد شده است، که حدود دو برابر حد اقتصادی در کانسار‌های مشابه است. در نحوه تشکیل این کانسار، به نظر می‌رسد که ابتدا واحد رسی متعلق به تریاس پیشین و سیل‌های آذرین نفوذی بازی (منشأ اصلی تیتانیم) بر اثر فعالیت‌های زمین‌ساختی به‌شدت چین خورده، دگرسان و تکتونیزه شده و به دنبال آن با تأثیر فرایند هوازدگی، کانی‌سازی تیتانیم نوع لاتریتی ایجاد شده است. برخی شواهد موجود در مقاطع نازک و صیقلی نشان می‌دهد که بعد از تشکیل بخش اصلی کانسار از راه فرایند لاتریتی‌شدن، محلول‌های گرمابی در مراحل پایانی به‌طور محلی در امتداد گسل‌های منطقه عمل کرده و سهم کمی در غنی‌شدگی کانی‌سازی تیتانیم و اکسید آهن در این کانسار داشته است.

کلیدواژه‌ها

تیتانیم؛ لاتریت؛ شهرضا؛ اصفهان