تحلیلی بر اندیشه انعکاس فرهنگ زمانه در قرآن

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 8، دوره 5، شماره 19، آبان 1393، صفحه 129-145   

نویسندگان

محمد‌کاظم رحمان ستایش¹؛ سیدمحسن خلیلی‌نژاد²؛ صادق شیخلو³

¹* عضو هیأت علمی دانشگاه قم(استادیار).

²** کارشناسی ارشد تفسیر و علوم قرآن از دانشگاه قم.

³*** دانشجوی کارشناسی ارشد تفسیر و علوم قرآن دانشگاه قم.

چکیده

هم‌زمان با پیشرفت علم و فناوری در جوامع بشری، در حوزه علوم انسانی نیز تفکرات و اندیشه‌های جدید خصوصاً در حوزه الهیات و کیفیت نزول وحی و متون دینی مطرح شده است. در این میان عده‌ای از اندیشمندان اسلام با تأثیر از علمای یهودی و مسیحی خبط کرده و راه آنان را پیموده‌اند، و کاری که آن‌ها با کتاب تحریف‌شده انجام داده‌اند، ایشان با قرآن که از هرگونه تغییر، تبدیل و تحریف به دور بوده و خدای سبحان تحریف ناپذیری آن را ضمانت کرده و در راه حفظ آن مسلمین جان‌فشانی‌ها کرده‌‌اند انجام داده‌اند. تحقیق حاضر در نظر دارد در حد وسع و توان نظریه بازتاب فرهنگ زمانه، زمینه‌ها و مصادیق آن را بازکاوی کرده و شبهات نظریه را مطرح و سپس به پاسخگویی آن‌ها بپردازد.

کلیدواژه‌ها

قرآن؛ فرهنگ زمانه؛ لسان قوم

مراجع

کتابنامه

قرآن کریم.

ایازی، سید محمدعلی. 1378ش، قرآن و فرهنگ زمانه، چاپ اول، رشت: مبین.

بیضاوی، عبدالله بن عمر. 1363ق، انوار التنزیل و اسرار التأویل، ج1، تهران: مطبعه مروی.

جوادی آملی، عبدالله. 1386ش، منزلت عقل در هندسه معرفت دینی، چاپ اول، قم: اسراء.

حجتی، سید محمدباقر. 1386ش، اسباب النزول، چاپ سیزدهم، تهران: نشر فرهنگ اسلامی.

سیوطی، جلال الدین. بی تا، الاتقان فی علوم القرآن، ج2، قم: دار المعرفه.

طبرسی، ابو علی فضل بن حسن. بی تا، مجمع البیان، ترجمه علی کرمی، قم: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

مشکینی، علی. 1363ش، تکامل از دیدگاه قرآن، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

مطهری، مرتضی.1390ش، مطهری و روشنفکران، چاپ دوازدهم، قم: صدرا.

مکارم شیرازی، ناصر و همکاران. 1372ش، تفسیر نمونه، ج1، چاپ بیست و نهم، تهران: دار الکتب الاسلامیه.

 

مقالات و پایان‌نامه‌ها

پارسا، فروغ. 1375ش، «شناخت جریان علمی‌نگری به قرآن تفسیر علمی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.

جلیلی، سید هدایت. 1373ش، «وحی در هم‌زبانی با بشر و هم‌لسانی با قوم»، ماهنامه کیهان، شماره23.

حسینی طباطبایی، مصطفی. 1374ش، «زبان قوم نه فرهنگ ایشان»، بینات، شماره 6، ص125-130.

خرمشاهی، بهاء الدین. 1374ش، «بازتاب فرهنگ زمانه»، بینات، شماره 5، ص90-97.

شاکری، زهرا. 1382ش، «فرهنگ قرآنی، انسانی یا عربستانی»، پرسمان، شماره14.

فتاحی‌زاده، فتیحه و نجمیه افشاری. 1388ش، «تشبیهات و تمثیلات قرآن و فرهنگ زمانه»، سفینه، شماره24، ص 9-34.

کلانتری، ابراهیم. 1380ش، «وحی و فرهنگ عصر نزول»، دانشگاه الزهراء، شماره 40، ص113-140.