کانی شناسی، ژئوشیمی ‏و ژنز رخداد مس و سرب رسوبی نوع ماسه سنگی(Red-Bed) چهرآباد (استان زنجان)

ژئوشیمی

مقاله 3، دوره 4، شماره 1، فروردین 1394، صفحه 30-42

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

مهرداد کریمی

استادیار زمین‌شناسی اقتصادی، دانشکده علوم، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی ‏واحد شیراز، شیراز، ایران

چکیده

کانی زایی مس رسوبی ایران همراه با سازندهای رسوبی آواری در دوره های تریاس پایانی، ژوراسیک پایانی-ابتدای کرتاسه زیرین، میوسن و یا همراه باگنبدهای نمکی پهنه زاگرس مشاهده شده‌اند‏. سازندهای قرمز بالایی، گردو، بیدو و نایبند عمده ترین سازندهای حاوی کانی سازی مس رسوبی در ایران هستند. در محدوده معدنی چهرآباد سازند های الیگومیوسن تا عهد حاضر دیده می‌شوند. عمده ترین کانی سازی مس، سرب و روی در برخی باندهای ماسه سنگی بخش  M_1g از سازند URF صورت گرفته است. این واحد سنگ میزبان مناسبی جهت کانی سازی مس، روی، سرب و نقره بشمار می‏رود. در کانسار چهرآباد کانی مالاکیت فراوان ترین کانی است . در برخی از نمونه ها تجمع و غنی شدگی کانی‌های مس در اطراف بقایای گیاهی در سنگ‌های رسوبی صورت گرفته است که نشانگر نقش ترکیبات آلی و محیط احیایی در تمرکز این عناصر فلزی است. نتایج آنالیزها شیمیایی نشان داد که عناصر دارای ارزش اقتصادی شامل عناصر مس، سرب، روی و نقره می‌باشد و عنصر مس با توجه به گسترش کانی سازی ارزشمند ترین عنصر موجود در این کانسار بشمار می‌رود. کانى سازى مس رسوبى چهرآباد شباهت نزدیکى از نظر سنگ شناسى ، چینه شناسى ، کانى شناسى و فاکتورهاى کنترل کننده با کانسارهاى مس رسوبى تیپ Red bed دارد و همانند این کانسارها کانى سازى دریک سکانس رسوبى تخریبى لایه هاى قرمز رنگ و به صورت انتخابى درلایه های ماسه سنگ احیایى سبز رنگ متمرکز شده است.

کلیدواژه‌ها

چهرآباد؛ مس رسوبی؛ red bed؛ ژئوشیمی؛ شرایط احیایی