مقایسه‏ی تطبیقی نحوه‌ی گذران اوقات فراغتِ کودکان و نوجوانان ساکن مناطق حاشیه‌نشین و غیر حاشیه‌نشین شهر خرم‌آباد در سال 1393

مطالعات جامعه شناختی شهری

مقاله 3، دوره 5، شماره 15، شهریور 1394، صفحه 63-94   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

چکیده

امروزه در دنیای مدرن، بخشی مهمی از برنامه‌ها و آموزش‌های کودکان و نوجوانان در زمان‌های آزاد و اوقات فراغت آن‌هاست؛ چگونگی گذران این اوقات آزاد و فراغتی نوجوانان می‌تواند در رشد آنها اثربخش باشد و بازدهی آن، قطعاً به آینده‏ی کودک و جامعه برخواهد گشت. نوشتار حاضر با هدف بررسی میزان، نوع و نحوه‌ی گذران اوقات فراغتِ کودکان و نوجوانان ساکن محلات حاشیه‌نشین و عادی تدوین ‌شده است. این پژوهش به‌ صورت مقطعی و پیمایشی اجرا شد. جامعه‏ی آماری این تحقیق کلیه کودکان و نوجوانان بین 7 تا 18 سال ساکن شهر خرم‌آباد می‌باشد. تعداد کودکان و نوجوانان مورد بررسی در زمان جمع‌آوری داده‌ها 200 نفر هستند که به‌طور تصادفی از بین کودکان و نوجوانان ساکن در مناطق حاشیه‌نشین و عادی خرم‌آباد با حجم طبقات برابر انتخاب شدند. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از ابزار پرسشنامه‏ی جمع‌آوری گردید. پرسشنامه‏ی تحقیق پس از تدوین، با استفاده از فرضیه‌ها و متغیرهای پژوهش و آزمون مقدماتی پرسشنامه و با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ اعتبار ابزار مورد بررسی قرار گرفت و با استفاده از نرم‌افزار spss و فعالیت‌های آماری مربوط، داده‌های تحقیق مورد توصیف، تجزیه‌ و تحلیل قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده از این مطالعه )539/0 (r، هرچه پایگاه اجتماعی- اقتصادی خانواده‌ها بالاتر و بهتر باشد، به همان میزان فعالیت‌های فراغتی کودکان و نوجوانان افزایش پیدا می‌کند و گذران اوقات فراغت آنها پربارتر می‌گردد و همچنین بین میزان، نحوه و نوع فعالیت فراغتی کودکان دو منطقه تفاوت معناداری وجود دارد. بنا بر نتایج تحقیق انجام ‌شده کودکان و نوجوانان حاشیه‌نشین در زمان فراغت به دلیل تنگی معیشت و یا فقر فرهنگی خانواده، مجبور به کار کردن هستند و گاهی هم دچار انحرافات اجتماعی و مشکلات جسمی می‌شوند. از آسیب‌های دیگر در رابطه با اوقات فراغت، استفاده از رسانه‌های غربی، اینترنت و وسایل ارتباط‌جمعی دیگر، زنگ خطر بزرگی در بین نوجوانان و کودکان است که نیازمند مداخلات مناسب است.

کلیدواژه‌ها

اوقات فراغت؛ نوجوانان حاشیه و غیرحاشیه؛ پایگاه اجتماعی - اقتصادی؛ فقر